Δρ. Ανδρέας Πουλλικκάς*
Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των G20 στο Νέο Δελχί τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι παγκόσμιοι ηγέτες παρουσίασαν σχέδια για τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης με την ονομασία IMEC (India-Middle East-Europe Economic Corridor). Η Σαουδική Αραβία, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ινδία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν σχετικό μνημόνιο, δεσμευόμενοι να συνεργαστούν για την προώθηση του οικονομικού διαδρόμου. Οι 8 υπογράφοντες τον οικονομικό διάδρομο IMEC αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας οικονομίας. Οι λεπτομέρειες εξακολουθούν να είναι ελάχιστες αφού ανακοινώθηκε το βασικό περίγραμμα ενός δικτύου διαμετακόμισης με πλοία και σιδηρόδρομους που θα συμπληρώσει τις υπάρχουσες θαλάσσιες και οδικές οδούς μεταφορών. Η φυσική υποδομή του έργου περιλαμβάνει σιδηροδρομικές γραμμές που συνδέουν τα ΗΑΕ με το Ισραήλ μέσω της Σαουδικής Αραβίας και της Ιορδανίας, καθώς και ηλεκτρικές διασυνδέσεις, ενίσχυση της ψηφιακής συνδεσιμότητας και αγωγούς για εξαγωγή καθαρού υδρογόνου.
Όμως ποιες οι προκλήσεις του έργου; Πότε θα ξεκινήσει; Και ποιες είναι οι προοπτικές και οι ευκαιρίες που θα προσφέρει στην Ευρώπη; Ο οικονομικός διάδρομος IMEC προσφέρει πληθώρα πιθανών οικονομικών οφελών τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο, ιδίως μειώνοντας το κόστος και αυξάνοντας την ταχύτητα αποστολής των προϊόντων. Είναι μια τεράστια ευκαιρία για την Ευρώπη να ενσωματωθεί περαιτέρω στο μέλλον της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης. Καθώς η διεθνής οικονομία κινείται προς τη δημιουργία μικρών ομάδων χωρών που συνεργάζονται για την αντιμετώπιση συλλογικών ζητημάτων ή την επιδίωξη στόχων, ο οικονομικός διάδρομος IMEC προσφέρει στην Ευρώπη την ευκαιρία να αναπτύξει το εμπόριό της και να βελτιώσει την πρόσβασή της στις παγκόσμιες αγορές. Η Ινδία είναι μια αναδυόμενη παγκόσμια οικονομία (που πρόσφατα ξεπέρασε το Ηνωμένο Βασίλειο ως η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία) και αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία για την Ευρώπη. Όμως, εξακολουθεί να υπάρχει ασάφεια όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα. Οι συμμετέχοντες απέτυχαν να συγκαλέσουν υποχρεωτική συνάντηση μετά από 60 ημέρες για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τον οικονομικό διάδρομο IMEC, όπως συμφωνήθηκε στην αρχική συνεδρίαση των G20. Επίσης δεν υπάρχουν αρκετές λεπτομέρειες σχετικά με τη χρηματοδότηση του έργου αφού για την ανάπτυξη λιμενικών συνδέσεων, σιδηροδρόμων, κλπ., θα απαιτηθούν δισεκατομμύρια ευρώ, με τις εκτιμήσεις να σημειώνουν ότι θα μπορούσε να κοστίσει έως και 7,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Συνάμα, για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για την υλοποίηση του οικονομικού διαδρόμου IMEC, πρέπει να αντιμετωπιστούν πιθανές γεωπολιτικές προκλήσεις για το έργο. Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την Ευρώπη θα είναι να διασφαλίσει ότι η τεχνολογία, τα χρήματα και άλλες υποδομές που θα δημιουργηθούν υπό την αιγίδα του οικονομικού διάδρομου IMEC δεν θα χρησιμοποιηθούν για την προώθηση ή την ωφέλεια της επιρροής της Ρωσίας και της Κίνας. Επίσης, το μεγαλύτερο εμπόδιο για την υλοποίηση του οικονομικού διάδρομου IMEC είναι ο πόλεμος στη Γάζα, καθώς αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικές καθυστερήσεις στο έργο, καθυστερώντας τη μέχρι σήμερα πρόοδο όσον αφορά την απόψυξη των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας.
Ο οικονομικός διάδρομος IMEC θα έχει μήκος περίπου 4800 χιλιομέτρων και θα συνδυάζει σιδηροδρομικά δίκτυα με δίκτυα θαλάσσιων μεταφορών και άλλα μέσα μεταφοράς. Θα χωριστεί σε δύο μέρη. Τον Ανατολικό Διάδρομο, ο οποίος θα συνδέει τον Αραβικό Κόλπο με την Ινδία και τον Βόρειο Διάδρομο, που θα συνδέει τον Αραβικό Κόλπο με την Ευρώπη. Διάσημα λιμάνια όπως το Fujairah, το Jebel Ali και το Abu Dhabi στα ΗΑΕ, το λιμάνι της Χάιφα στο Ισραήλ, το Mundra και το Kandla στην Ινδία, μαζί με λιμάνια στην Ελλάδα (Πειραιάς), τη Γαλλία (Μασσαλία) και την Ιταλία (Μεσσήνη) θα συνδεθούν. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην αύξηση της αποδοτικότητας των μεταφορών, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Ο οικονομικός διάδρομος IMEC θα έχει επίσης τη δυνατότητα να μειώσει το κόστος μεταφοράς των προϊόντων μεταξύ 30-40%. Θα είναι η πιο άμεση σύνδεση μέχρι σήμερα μεταξύ της Ινδίας, του Αραβικού Κόλπου και της Ευρώπης που θα κάνει το εμπόριο μεταξύ Ινδίας και Ευρώπης 40% ταχύτερο. Επίσης, περιλαμβάνονται ηλεκτρικές διασυνδέσεις και αγωγοί καθαρού υδρογόνου για την προώθηση του εμπορίου πράσινης ενέργειας μεταξύ Ασίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης και καλώδια δεδομένων υψηλής ταχύτητας για τη ψηφιακή σύνδεση και τη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών σε όλη την πορεία του οικονομικού διαδρόμου IMEC.
Τέλος, ποιες οι ενεργειακές ευκαιρίες για την Κύπρο από τον οικονομικό διάδρομο IMEC; Ο IMEC αντιπροσωπεύει μια σημαντική ευκαιρία για την Κύπρο σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, όπως, (α) συμφωνίες για την ανάπτυξη κοινών έργων, όπως η παραγωγή ηλιακής ενέργειας ή η ανάπτυξη ηλεκτρικών διασυνδέσεων, (β) ανάπτυξη έργων παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες στον διάδρομο IMEC, (γ) εξαγωγή ενέργειας προς τις γειτονικές χώρες του IMEC (π.χ., εξαγωγή φυσικού αερίου ή ηλεκτρικής ενέργειας ή υδρογόνου), (δ) επενδύσεις σε έρευνα και καινοτομία στον τομέα της ενέργειας για ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που θα είναι εφαρμόσιμες στον IMEC και (ε) επενδύσεις σε υποδομές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων μεταφοράς και διανομής ενέργειας. Η αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών απαιτεί εκ μέρους της Κύπρου στρατηγική προσέγγιση για την συμπερίληψη της χώρας μας στον οικονομικό διάδρομο IMEC, συνεργασία με άλλες χώρες του οικονομικού διαδρόμου IMEC και συνεχή παρακολούθηση των εξελίξεων στον τομέα της ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο.
*Πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου
