Όλοι οι Ιεράρχες που διεκδικούν τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο έχουν επιδείξει ένα αξιέπαινο, πολυσήμαντο και πολύπλευρο έργο. Με βάση ποια κριτήρια θα κάνουμε τη δύσκολη πράγματι επιλογή μπροστά στην κάλπη στις 18 Δεκεμβρίου; Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στη σύγχρονη εποχή των πολύμορφων προκλήσεων και των αλληλένδετων κρίσεων; Πώς μπορεί η Εκκλησία της Κύπρου να καταστεί διεθνές πρότυπο τοπικής κοινωνικής καινοτομίας;
Η Εκκλησία της Κύπρου χρειάζεται μια καθαρή και δυνατή φωνή εντός και εκτός συνόρων η οποία θα συμβάλει ουσιαστικά στην υλοποίηση της πολυδιάστατης αποστολής της, στην αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων της χώρας και σε άλλα σημαντικά θέματα όπως είναι η παιδεία, ο πολιτισμός και το Κυπριακό. Ενόσω η πατρίδα μας παραμένει ημικατεχόμενη, ο εθναρχικός ρόλος του Αρχιεπισκόπου πρέπει να συνεχιστεί.
Η πρώτη μεταρρυθμιστική καινοτομία του νέου Αρχιεπισκόπου: Μέχρι σήμερα, η εκκλησιαστική φιλανθρωπία δεν αποτέλεσε μια καλά τεκμηριωμένη πρακτική από τους κοινωνικούς επιστήμονες και αυτό είναι άξιο ενδιαφέροντος: αδιάφορο για την Εκκλησία, αλλά απογοητευτικό για την επιστήμη. Και πράγματι, η Εκκλησία και οι άνθρωποι στις γειτονιές, αυτοοργανώνονται σιωπηλά εδώ και χιλιετίες, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Οικοδομώντας ένα καινοτόμο πρότυπο συμπεριληπτικής ανάπτυξης για όλους, οι πρακτικές της Εκκλησίας στον τομέα της φιλανθρωπίας μπορούν να επεκταθούν στις δραστηριότητες της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Ο ορισμός της κοινωνικής επίδρασης εκτείνεται πέραν των ευάλωτων / μειονεκτούντων ομάδων (φροντίδα ηλικιωμένων, αστέγων, ομάδων με ειδικά προβλήματα υγείας, ατόμων με αναπηρίες, βοήθεια σε φτωχές οικογένειες, ένταξη στην εργασία, στήριξη ατόμων που βρίσκονται στην απεξάρτηση) για να συμπεριλάβει στόχους δημοσίου συμφέροντος: προστασία της θρησκευτικής, αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, διατήρηση των φυσικών τοπίων, προστασία περιβάλλοντος, οικολογική διαχείριση αποβλήτων, ανακύκλωση, μείωση του κινδύνου φυσικών καταστροφών, αντιμετώπιση του αντικτύπου της κλιματικής αλλαγής, ανακοπή της απώλειας βιοποικιλότητας, ενεργειακές κοινότητες, προώθηση του αθλητισμού, της τέχνης, του πολιτισμού, του τουρισμού, του place branding, της επιστήμης, της έρευνας, κοινωνικές επιχειρήσεις σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, ενίσχυση της νεανικής και της γυναικείας επιχειρηματικότητας, αποκατάσταση γειτονιών στις αστικές περιοχές, προστασία του καταναλωτή, φροντίδα αδέσποτων ζώων και διαχείριση καταφυγίων κ.ά.
Έχω ετοιμάσει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα τοπικής κοινωνικής καινοτομίας με τίτλο ‘Δημιουργικές Ενορίες: Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό’ το οποίο περιλαμβάνει όλες τις δράσεις κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Το εν λόγω έργο –στο οποίο η Εκκλησία θα έχει κεντρικό, συντονιστικό ρόλο– μπορεί να:
- Προωθήσει την καινοτομία από τη βάση προς τα πάνω.
- Δημιουργήσει νέες ευκαιρίες και νέες ποιοτικές θέσεις απασχόλησης.
- Φέρει τους νέους πιο κοντά στην Εκκλησία.
- Πολλαπλασιάσει τον αντίκτυπο του κοινωνικού έργου της Εκκλησίας.
- Προσελκύσει αξιόλογα κοινωνικά κεφάλαια, υπό μορφή χορηγιών, δωρεών και ευεργεσιών, τα οποία θα επανεπενδυθούν για το κοινό καλό.
- Ενισχύσει την ανθεκτικότητα των κοινωνιών.
- Αποτελέσει ένα νέο μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης.
Η ευημερία σε εθνική κλίμακα –η πρόοδος για όλους– προέρχεται από την ευρεία συμμετοχή των ανθρώπων στις διαδικασίες της καινοτομίας: τη σύλληψη, την ανάπτυξη και τη διάδοση καινούργιων μεθόδων και προϊόντων – εγχώρια καινοτομία από τη βάση προς τα πάνω (μαζικές καινοτομίες).
Σχέδιο Χορηγιών & Κινήτρων: Στο πλαίσιο του Σχεδίου ‘Δημιουργικές Ενορίες: Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό’, η Εκκλησία, η κεντρική κυβέρνηση, οι δήμοι / κοινότητες, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν ισχυρά κίνητρα –υποτροφίες, χορηγίες, βραβεία σε διαγωνισμούς, απόκτηση δεξιοτήτων, ευκαιρίες απασχόλησης, δωρεάν παραχώρηση χώρων για εκδηλώσεις / εκθέσεις, φορολογικά κίνητρα, απαλλαγή από διάφορα τέλη– για την ανάπτυξη και διάχυση τοπικών κοινωνικών καινοτομιών. Οι επιχειρήσεις, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα / κέντρα καινοτομίας, τα startup-funds και άλλοι χορηγοί που θα στηρίξουν μια τέτοια πρωτοβουλία θα προβάλλονται ως χορηγοί του εν λόγω Σχεδίου μέσα από τους διάφορους τρόπους επικοινωνίας και ενημέρωσης που διαθέτουν τόσο η Εκκλησία όσο και οι Τοπικές Αρχές.
Επίσης, τα Κέντρα Έρευνας & Καινοτομίας και τα Εκκολαπτήρια / Επιταχυντές για νεοφυείς επιχειρήσεις που λειτουργούν σήμερα με επιτυχία σε όλες τις επαρχίες, θα μπορούσαν να παρέχουν την απαραίτητη πληροφόρηση, πρακτική εξάσκηση και υποστήριξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την ανάπτυξη και υλοποίηση καινοτόμων ιδεών με κοινωνικό αντίκτυπο.
Είμαι στη διάθεση της Εκκλησίας για μια αναλυτική παρουσίαση του Σχεδίου ‘Δημιουργικές Ενορίες: Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό’ καθώς και για την αμισθί προσφορά της εμπειρογνωμοσύνης μου σε περίπτωση που αποφασιστεί η υλοποίηση του εν λόγω προγράμματος. Σε αρχικό στάδιο το πρότυπο αυτό έργο τοπικής κοινωνικής καινοτομίας θα μπορούσε να εφαρμοστεί πιλοτικά σε ορισμένες Ενορίες τόσο σε αστικά όσο και σε μεγάλα αγροτικά κέντρα.
Νίκος Γ. Σύκας
Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
