Κωνσταντίνος Ηροδότου*
Άρθρο του Διοικητής της ΚΤΚ κ. Κωνσταντίνου Ηροδότου στην επετειακή έκδοση για τα 25 χρόνια ζωής του οικονομικού περιοδικού nomisma
Ο ρυθμός αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) για το 2023 εκτιμάται στο 2,2% ενώ για το 2024 αναμένεται περαιτέρω άνοδος της τάξης του 2,6%. Για το 2025 και 2026, η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα
Το 2024, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να ενισχύσουν την εφαρμογή συνετών πρακτικών διαχείρισης των δανειακών τους χαρτοφυλακίων και να ανταποκριθούν με ακόμα πιο αποδοτικό τρόπο στις ανάγκες των δανειοληπτών για ανθεκτικές στο χρόνο αναδιαρθρώσεις
Υπό συνθήκες συνεχούς και υψηλής αβεβαιότητας, η κυπριακή οικονομία επέδειξε και συνεχίζει να επιδεικνύει αξιοθαύμαστη ανθεκτικότητα, καταγράφοντας, σε αρκετές περιπτώσεις, καλύτερες επιδόσεις από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Ο ρυθμός αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) για το 2023 εκτιμάται στο 2,2% ενώ για το 2024 αναμένεται περαιτέρω άνοδος της τάξης του 2,6%. Για το 2025 και 2026, η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα. Στο παρόν στάδιο επικρατεί αβεβαιότητα για τις οικονομικές συνέπειες της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, αφού οι τελικές επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια και τον κίνδυνο επέκτασής της, ενώ πρόσφατα προστέθηκε στο αβέβαιο οικονομικό σκηνικό και η αστάθεια στην Ερυθρά Θάλασσα, η οποία μπορεί να επηρεάσει, μεταξύ άλλων, τις τιμές εμπορευμάτων που μεταφέρονται με πλοία.
Για τα επόμενα χρόνια, η αναμενόμενη εξέλιξη του ΑΕΠ βασίζεται κυρίως στην πορεία της εγχώριας ζήτησης. Σημαντική συνεισφορά αναμένεται κυρίως από μεγάλες υπό εξέλιξη ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς επίσης από έργα για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης κι άλλα μεταρρυθμιστικά έργα στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η αγορά εργασίας συνεχίζει να αντανακλά την ευρωστία της κυπριακής οικονομίας. Η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 6,4% του εργατικού δυναμικού το 2023 και στο 6% το 2024. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο προβλέψεων, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 5,3% το 2026 πλησιάζοντας συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΤΚ) υποχώρησε σημαντικά στο 3,9% το 2023 από 8,1% το 2022. Περαιτέρω εκτόνωση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται το 2024 με πρόβλεψη για πληθωρισμό 2,4%, λόγω κυρίως του αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, η οποία συνεχίζει να επιδρά κατασταλτικά με χρονική υστέρηση στη ζήτηση και στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, προκαλώντας έμμεσες καθοδικές πιέσεις στις κύριες υποκατηγορίες του πληθωρισμού. Δεν παραβλέπουμε ωστόσο την ύπαρξη ανοδικών κίνδυνων προερχόμενοι κυρίως από πιθανές υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές ενέργειας καθώς επίσης και από επιπτώσεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (εφαρμογή σχετικών φορολογικών πολιτικών, ακραία καιρικά φαινόμενα). Ανοδικοί κίνδυνοι συνδέονται επίσης με την υλοποίηση ενδεχόμενων δευτερογενών επιπτώσεων, όπως του μηχανισμού ανατροφοδότησης μισθών-τιμών (wage-price spiral) και υψηλότερων των αναμενόμενων περιθωρίων κέρδους. Από την άλλη, υπάρχει πιθανότητα ο πληθωρισμός να είναι πιο κάτω από την εκτίμηση του βασικού σεναρίου λόγω μεγαλύτερης της αναμενόμενης μείωσης της εγχώριας ζήτησης στην περίπτωση που επικρατήσουν αυστηρότερες από τις αναμενόμενες συνθήκες χρηματοδότησης καθώς και αυξημένες, σε ένταση και έκταση, γεωπολιτικές εντάσεις.
Τραπεζικός τομέας
Ο κυπριακός τραπεζικός τομέας έχει υποδεχτεί το 2024 πιο δυνατός και ανθεκτικός αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τις συνεχείς και αλλεπάλληλες προκλήσεις των προηγούμενων ετών και συνεπώς ατενίζοντας με αισιοδοξία το μέλλον. Ενδεικτικά, παρά τα αυξανόμενα επιτόκια, η ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού τομέα παρέμεινε ανεπηρέαστη, αποδεικνύοντας τη συνετή δανειοδοτική πολιτική που ακολούθησαν τα τελευταία χρόνια αλλά και την αποτελεσματικότητα των μακροπροληπτικών μέτρων της ΚΤΚ. Ταυτόχρονα, η αύξηση στα ποσά των αναδιαρθρώσεων και επαναδιαπραγματεύσεων, αντανακλά το γεγονός ότι οι τράπεζες ανταποκρίθηκαν θετικά στις παροτρύνσεις της ΚΤΚ για εξεύρεση βιώσιμων λύσεων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες των δανειοληπτών. Τέλος, η κερδοφορία τους, λόγω και των ευνοϊκών συγκυριών, παρουσιάζει σημαντική αύξηση, η οποία επιτρέπει και βοηθά στην περαιτέρω ενίσχυση των ισολογισμών τους και τις κάνει με αυτόν τον τρόπο πιο ανθεκτικές για το μέλλον.
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό. Το 2024, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να ενισχύσουν την εφαρμογή συνετών πρακτικών διαχείρισης των δανειακών τους χαρτοφυλακίων και να ανταποκριθούν με ακόμα πιο αποδοτικό τρόπο στις ανάγκες των δανειοληπτών για ανθεκτικές στο χρόνο αναδιαρθρώσεις. Παράλληλα, θα πρέπει να εντατικοποιήσουν τις δράσεις για εκσυγχρονισμό του επιχειρησιακού τους μοντέλου μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών ψηφιακών δραστηριοτήτων. Στο ίδιο πλαίσιο, η θωράκιση σε θέματα κυβερνοασφάλειας αποτελεί αδήριτη ανάγκη ενόψει του νέου περιβάλλοντος εντός του οποίου λειτουργούν και των αυξανόμενων απειλών στον κυβερνοχώρο. Εξίσου σημαντική και η ανάγκη για επιτάχυνση και απλοποίηση διαδικασιών για διευκόλυνση των πελατών τους. Η θετική τους ανταπόκριση για συμμετοχή στην πρωτοβουλία της ΚΤΚ για την εξ αποστάσεως ηλεκτρονική διαδικασία ταυτοποίησης στοιχείων πελατών (digital on-boarding) είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Τέλος, εξίσου σημαντικές και απαιτητικές για το 2024 είναι οι δράσεις των τραπεζών σχετικά με τη διαχείριση των κλιματικών κινδύνων και ευρύτερα της ενσωμάτωσης στο επιχειρησιακό τους μοντέλο θεμάτων περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης.
Γίνεται αντιληπτό πως τόσο το 2024 όσο και τα επόμενα χρόνια οι προκλήσεις είναι πολλές, πολύ-επίπεδες και κατά κύριο λόγο προέρχονται από εξωγενείς παράγοντες. Ωστόσο, η χώρα μας έχει αποδείξει την ανθεκτικότητά της τα τελευταία χρόνια. Μέσω της έγκαιρης υλοποίησης των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών, της διατήρησης ισχυρών δημοσίων οικονομικών και της μείωσης του δημόσιου χρέους όπως προβλέπεται, αλλά και τη διαρκή ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος, η ανθεκτικότητα της κυπριακής οικονομίας θα ενισχυθεί περαιτέρω και η κοινή προσπάθεια προς τη βιώσιμη και περιεκτική ανάπτυξη θα καρποφορήσει.
Στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης το nomisma
Ένα εξειδικευμένο Μέσο για θέματα οικονομίας και επιχειρηματικότητας, όπως το περιοδικό Νόμισμα, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης για 25 χρόνια. Σας συγχαίρω για τη μέχρι τώρα πορεία σας και εύχομαι τα επόμενα 25 χρόνια να είναι εξίσου παραγωγικά και να συνεχίσετε να συμβάλλετε στον τομέα της ενημέρωσης στην Κύπρο.
*Διοικητής Κεντρικής Τράπεζας
