Νίκος Γ. Σύκας*
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως το επίπεδο διοίκησης που είναι πιο κοντά στους πολίτες, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. Η αειφόρος ανάπτυξη συνδέεται στενά με τη διαδικασία της τοπικής – ενδογενούς ή ‘εκ των κάτω’ ανάπτυξης, τη δημιουργία νέων ευκαιριών και νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας, την προσέλκυση επενδύσεων και το μάρκετινγκ του Τόπου διεθνώς.
Η κρίση της πανδημίας Covid-19 έχει σηματοδοτήσει την απαρχή μίας μαζικής παραδειγματικής μετάβασης από μία περίοδο συγκεντρωτικών θεσμών από την κορυφή προς τη βάση για έναν κόσμο κατανεμητικής και συνεργασιακής ισχύος και τον εκδημοκρατισμό της καινοτομίας και της δημιουργικότητας. Κι αυτό γιατί σε τοπικό επίπεδο είναι δυνατόν να εντοπιστούν καλύτερα τα διάφορα ζητήματα της καθημερινής ζωής που απασχολούν τον τοπικό πληθυσμό. Επίσης, σε αυτό το επίπεδο είναι δυνατόν να αναπτυχθούν στρατηγικές και συνεργασίες με τη συμμετοχή των κατοίκων, πολύ πιο συγκεκριμένες και αποτελεσματικές σχετικά με τα τοπικά εισοδήματα, την τοπική απασχόληση, την προώθηση αναγκών και υπηρεσιών. Η κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών μπορεί να εξασφαλίσει την αναπαραγωγή των κοινωνικών και πολιτισμικών δεσμών και αξιών της περιοχής.
Το Branding Τόπου ‘Place Branding’ είναι η διαδικασία της ανακάλυψης, της δημιουργίας, της ανάπτυξης και της σύλληψης ιδεών και σχεδίων για την (επανα)κατασκευή Ταυτότητας του Τόπου, καθορίζοντας τα χαρακτηριστικά και της ατμόσφαιρας του τόπου και στη συνέχεια την οικοδόμηση της αίσθησης της τοποθεσίας. Το Place Branding αφορά: α) Το Place Making: ανάπτυξη, διαχείριση, πολιτικές και καινοτομία, β) το χτίσιμο, ανάπτυξη ή διατήρηση της ανταγωνιστικότητας, γ) τη συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη ενός τόπου, δ) τι και ποιος δημιουργεί τον τόπο: είναι προσανατολισμένο στην προσφορά ε) τη διαδικασία αναγνώρισης των δυνατών σημείων, το χτίσιμο της ιστορίας του τόπου, επεξήγηση της ιστορίας με συνάφεια μέσω του μάρκετινγκ και των επικοινωνιών και στ) το χτίσιμο μιας διαχρονικής φήμης.
«Ένας τόπος, δεν πρέπει απλώς να ισχυρίζεται ότι είναι μοναδικός – πρέπει να αποδείξει ότι είναι μοναδικός».
Τα παραγόμενα τοπικά προϊόντα και οι προσφερόμενες υπηρεσίες πρέπει να στηρίζονται πρωταρχικά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στα πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής: ιστορία, τοπική παράδοση, κουλτούρα και πολιτιστική παράδοση, φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, παραγωγική διάρθρωση κλπ.
Για να χτίσεις μια βιώσιμη αξία του προϊόντος μακροπρόθεσμα και να την προστατέψεις από ανταγωνιστές, μια πραγματική σύνδεση μεταξύ προϊόντος και περιοχής (περιλαμβανομένου των ανθρώπινων πόρων) είναι αναγκαία. Η σύνδεση αυτή πρέπει να είναι αναγνωρίσιμη ακόμη και από αυτούς που δεν ανήκουν ή λειτουργούν στη συγκεκριμένη περιοχή.
Δήμος Στροβόλου: ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’
Στο πλαίσιο του προτεινόμενου Σχεδίου Τοπικής Κοινωνικής Ανάπτυξης και Συνοχής ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’, ο Δήμος Στροβόλου θα μπορούσε να προσφέρει ισχυρά κίνητρα και διευκολύνσεις –οικονομικά, φορολογικά και πολεοδομικά κίνητρα, αύξηση των δικαιωμάτων ανάπτυξης, απαλλαγή από τα διάφορα τέλη, διαφημιστικά κίνητρα, δωρεάν παραχώρηση αιθουσών εκδηλώσεων και εκθεσιακών χώρων κ.ά.– για την προώθηση δράσεων και πρωτοβουλιών που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή, την απασχόληση, την τοπική οικονομία, τις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες, την κοινωνική επιχειρηματικότητα, την κοινωνική καινοτομία κ.ά.
Το Έργο ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ θα απευθύνεται κυρίως σε επιχειρήσεις, εθελοντικές οργανώσεις, πολιτιστικούς φορείς και δημιουργούς και καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στο Στρόβολο.
Οι στόχοι του εν λόγω Προγράμματος τοπικής – ενδογενούς ή ‘εκ των κάτω’ ανάπτυξης μπορούν να κωδικοποιηθούν ως ακολούθως: α) Ανάδειξη και αξιοποίηση των ειδικών χαρακτηριστικών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του Στροβόλου, β) δημιουργία υπεραξίας για τον Τόπο, γ) ανάπτυξη τοπικών καινοτομιών με διεθνή απήχηση, δ) προώθηση δράσεων με κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, ε) πιο στοχευμένη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων και στ) επίτευξη συνεργειών.
Τον τίτλο του Σχεδίου / σλόγκαν ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ θα μπορούν να τον χρησιμοποιούν τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι πολιτιστικοί φορείς και οι εθελοντικές οργανώσεις που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αυτό, καθώς και οι Φορείς που στηρίζουν την εν λόγω πρωτοβουλία για σκοπούς προβολής και ενίσχυσης της εικόνας τους.
Τα Πανεπιστήμια, τα Κέντρα Έρευνας και Καινοτομίας και τα Εκκολαπτήρια / Επιταχυντές για νεοφυείς επιχειρήσεις θα μπορούσαν, σε συνεργασία με το Δήμο Στροβόλου, να παρέχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία και στήριξη για τη μετάβαση των Startups από το στάδιο της ιδέας, στο στάδιο της βιώσιμης επιχείρησης.
Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και η Κοινωνική Καινοτομία αποτελούν δύο σημαντικά νέα πεδία που μπορούν να επεκταθούν στο πλαίσιο του Σχεδίου ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’, ενισχύοντας την οικονομική και κοινωνική συνοχή.
Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα:
α) Αποτελεί μια διακριτή μορφή επιχειρηματικότητας η οποία έχει ως σκοπό την επίτευξη ενός κοινωνικού σκοπού με έναν οικονομικά βιώσιμο τρόπο.
β) Αφορά πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη, χρηματοδότηση και εφαρμογή νέων λύσεων σε πραγματικά κοινωνικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά θέματα χρησιμοποιώντας την κερδοφορία ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπό.
γ) Μπορεί να λαμβάνει τόσο κερδοσκοπική όσο και μη κερδοσκοπική μορφή, χωρίς να αλλάζει ο τελικός σκοπός της, δηλαδή η επίτευξη ενός κοινωνικού σκοπού.
Ο ορισμός της κοινωνικής επίδρασης εκτείνεται πέραν των ευάλωτων / μειονεκτούντων ομάδων (φροντίδα ηλικιωμένων, αστέγων, ομάδων με ειδικά προβλήματα υγείας, ατόμων με αναπηρίες, βοήθεια σε φτωχές οικογένειες, ένταξη στην εργασία, στήριξη ατόμων που βρίσκονται στην απεξάρτηση) για να συμπεριλάβει στόχους δημοσίου συμφέροντος: προστασία περιβάλλοντος, οικολογική διαχείριση αποβλήτων, ανακύκλωση, μείωση του κινδύνου φυσικών καταστροφών, αντιμετώπιση του αντικτύπου της κλιματικής αλλαγής, ανακοπή της απώλειας βιοποικιλότητας, ενεργειακές κοινότητες, προώθηση του αθλητισμού, της τέχνης, του πολιτισμού, του τουρισμού, του place branding, της επιστήμης, της έρευνας, την αποκατάσταση της ιστορικής κληρονομιάς και της διατήρησης των φυσικών τοπίων, κοινωνικές επιχειρήσεις σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, αποκατάσταση γειτονιών στις αστικές περιοχές, προστασία του καταναλωτή, φροντίδα αδέσποτων ζώων και διαχείριση καταφυγίων κλπ.
Η Κοινωνική Καινοτομία αφορά την αξιοποίηση της ευρηματικότητας που έχουν φιλανθρωπικές οργανώσεις, ενώσεις και κοινωνικοί επιχειρηματίες για να βρίσκουν νέους τρόπους κάλυψης εκείνων των κοινωνικών αναγκών που δεν ικανοποιούνται από την αγορά ή από τον δημόσιο τομέα.
Οι Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες είναι βασικός μοχλός για την οικονομία καθώς είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους παγκοσμίως. Ένας από τους κύριους σκοπούς του Σχεδίου ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ είναι η ουσιαστική στήριξη των δημιουργών και καλλιτεχνών μας.
Το Έργο Τοπικής Κοινωνικής Ανάπτυξης και Συνοχής που παρουσιάζεται πολύ επιγραμματικά πιο πάνω μπορεί να: α) Δημιουργήσει κοινή αξία ‘shared value’, β) αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη σχεδόν χωρίς οποιοδήποτε κόστος και με μηδενικό ρίσκο, γ) αξιοποιήσει πλήρως τους πόρους, τα εργαλεία και την τεχνογνωσία που διαθέτει ο Δήμος Στροβόλου, φέρνοντας μαζί όλους τους εταίρους της καινοτομίας και δ) βοηθήσει το Δήμο Στροβόλου στην προσπάθεια άντλησης κονδυλίων από ευρωπαϊκά προγράμματα.
Συμπερασματικά: Το κεντρικό μήνυμα ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ μπορεί να: α) Αποτελέσει ένα από τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν το brand Στρόβολος και να ενισχύσει τον χαρακτήρα / ταυτότητα του Τόπου και β) συμβάλει στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
*Σύμβουλος Στρτηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
(Εθνικός Εμπειρογνώμονας για την Επιχειρηματικότητα στην Κύπρο)
