Η ετήσια άδεια συγκαταλέγεται στα βασικά δικαιώματα των εργαζομένων. Δυστυχώς όμως, μεγάλος αριθμός εργαζομένων και μικρότερος εργοδοτών αγνοεί μερικώς ή παντελώς τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας. Τα περίπου 80000 τηλεφωνήματα που λαμβάνει ετησίως το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων (ΤΕΣ), του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Έχοντας κατά νου την επικρατούσα κατάσταση, κρίνεται αναγκαία μια σύντομη, απλή και κατανοητή περιγραφή των σημαντικών προνοιών των περί Οργάνωσης του Χρόνου Εργασίας και των περί Ετησίων Αδειών μετ’ Απολαβών Νόμων.
Πρώτα από όλα αναφέρεται ότι η ετήσια άδεια είναι τουλάχιστον 4 εβδομάδες, ανά έτος:
- τουλάχιστον 20 εργάσιμες ημέρες/έτος για πενθήμερη εργασία,
- τουλάχιστον 24 εργάσιμες ημέρες/έτος για εξαήμερη εργασία.
Διευκρινίζεται ότι η/ο κάθε εργαζόμενη/ος έχει δικαίωμα σε ετήσια άδεια, είτε εργάζεται με πλήρη απασχόληση, είτε με μερική, ανεξάρτητα εάν έχει συνάψει σύμβαση αορίστου χρόνου ή σύμβαση για ορισμένο χρονικό διάστημα. Η δικαιούμενη άδεια πιθανόν να διαφέρει σε αριθμό ή/και ποσό πληρωμής, ανάλογα με τη διάρκεια απασχόλησης ή/και τις ώρες εργασίας.
Η αύξηση του αριθμού των ετησίων αδειών, από έτος σε έτος (π.χ. το 1ο έτος 20 ημέρες, το 2ο έτος 21
ημέρες…) αφού δεν ρυθμίζεται νομοθετικά, είναι αποτέλεσμα συμφωνίας μεταξύ εργοδότριας/η και εργαζόμενης/ου ή πολιτικής που εφαρμόζει η κάθε εταιρεία.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι να γνωρίζουν οι δύο πλευρές (εργοδότρια/ης και εργαζόμενη/ος) ότι η ετήσια άδεια πρέπει να λαμβάνεται εντός του έτους αναφοράς (η άδεια του 2022, εντός του 2022, η άδεια του 2023, εντός του 2023 κλπ) και να περιλαμβάνει μία συνεχή περίοδο τουλάχιστον εννέα ημερών για να μπορεί η/ο εργαζόμενη/ος να αναπαυθεί από τα καθήκοντα της/του και να έχει χρόνο για ψυχαγωγία.
Έπειτα από συμφωνία των δύο πλευρών, παρέχεται η δυνατότητα συσσώρευσης ετήσιας άδειας, δηλαδή μεταφοράς άδειας από ένα έτος σε άλλο. Ο μέγιστος αριθμός αδειών που μπορεί να συσσωρευθεί είναι ίσος με τον αριθμό των αδειών που δικαιούται η/ο εργαζόμενη/ος για δύο έτη. Παραδείγματος χάριν, ο εργαζόμενος που δικαιούται 24 ημέρες ετήσιας άδειας, με βάση συμφωνία μπορεί να συσσωρεύσει μέχρι 48 ημέρες άδειας. Σχετική με το θέμα είναι η απόφαση του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών με αρ. 444/2013.
Κατά τον τερματισμό της εργασίας, προκειμένου να μην αποκλειστεί παντελώς η άσκηση από την/τον εργαζόμενη/ο του δικαιώματος σε ετήσια άδεια, η νομοθεσία προβλέπει –μόνο για αυτήν την περίπτωση- την πληρωμή του υπολοίπου της άδειας που δεν λήφθηκε.
Τέλος, επισημαίνεται ότι οι περίοδοι απουσίας εργαζόμενης/ου για λόγους ασθενείας, μητρότητας και γονικής άδειας θεωρούνται ως κανονικές περίοδοι εργασίας για σκοπούς υπολογισμού του δικαιούμενου αριθμού ετησίων αδειών. Με απλά λόγια, ο αριθμός ετησίων αδειών που δικαιούται για παράδειγμα μια εργαζόμενη δεν θα μειωθεί επειδή απουσίαζε από την εργασία της με άδεια μητρότητας.
Πρόσθετες πληροφορίες και τα τηλέφωνα επικοινωνίας του ΤΕΣ, βρίσκονται στην ιστοσελίδα www.mlsi.gov.cy/dlr.
Χρίστος Χρίστου
Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων
cchristou@dlr.mlsi.gov.cy
