Τώρα, καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις σφυροκοπούν τη Γάζα με αεροπορικές επιδρομές και έχουν εισβάλει με χερσαίες δυνάμεις για να εξαλείψουν από προσώπου γης την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς η ιστορία του μεσογειακού θύλακα ξαναγράφεται βίαια. Και το μελλοντικό καθεστώς της παραμένει θολό. Μπορεί μία ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ να αναλάβει την επομένη του τερματισμού του πολέμου; Μπορεί να προκύψει μία νέα παλαιστινιακή αρχή; Θα έχει ρόλο η Φατάχ; Και τι εννοεί το Ισραήλ όταν μιλάει για έλεγχο του καθεστώτος ασφαλείας; Δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα.
Αλλά οι μάχες για για την υπεροχή στη Γάζα από την αρχαιότητα. Πολλοί επιθυμούσαν τη στρατηγική της θέση και το καθεστώς του ως εμπορικού κόμβου στην παράκτια διαδρομή που συνδέει την Αίγυπτο με την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Από τον θύλακα έχουν περάσει οι Φαραώ, οι Πέρσες, οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Άραβες, οι Φατιμίδες, οι Μαμελούκοι και οι σταυροφόροι, σύμφωνα με το βιβλίο του Γάλλου καθηγητή Jean-Pierre Filiu, Gaza: A History.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κράτησε τη Γάζα για αρκετές εκατοντάδες χρόνια έως ότου ηττήθηκε από τους Βρετανούς το 1917. Μέχρι τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η Γάζα ήταν μέρος της Κοινωνίας των Εθνών για τη βρετανική κυριαρχία στην Παλαιστίνη.
Ένα μεταπολεμικό σχέδιο που υποστήριξε ο ΟΗΕ για να γίνει η πόλη της Γάζας και η ενδοχώρα της αραβικό τμήμα μιας διαμερισμένης Παλαιστίνης κατέρρευσε σύντομα. Αφού ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ του νεοσύστατου κράτους του Ισραήλ και των Άραβων γειτόνων του το 1948, η Αίγυπτος εισήλθε για να καταλάβει τη Γάζα.
Το Ισραήλ κατέλαβε τη Γάζα το 1956 αλλά σύντομα αποσύρθηκε. Το 1967 στον πόλεμο των 6 ημερών προέβη σε ανακατάληψη. Εκείνη την εποχή στη Γάζα ζούσαν σχεδόν 400.000 άνθρωποι.
Η ιστορία της σύγχρονης Γάζας είναι μια ιστορία ενός νέου, ταχέως αυξανόμενου πληθυσμού παρά τις σκληρές συνθήκες. Ο αριθμός των ανθρώπων που ζούσαν στην περιοχή αυξήθηκε ραγδαία από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 λόγω της αύξησης των προσφύγων που διέφυγαν ή εκδιώχθηκαν από άλλα μέρη της Παλαιστίνης.
Μέχρι το 1970 η Γάζα είχε 340.000 κατοίκους, για να φτάσουν στο 1 εκατομμύριο μέχρι το 1997 και να υπερβούν τα 2 εκατομμύρια το 2022, σύμφωνα με την Παλαιστινιακή Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία.
Όπως γράφουν οι Financial Times ο σιδηρόδρομος της Λωρίδας της Γάζας είναι μια μικρογραφία του τρόπου με τον οποίο έχουν συρρικνωθεί οι προοπτικές του θύλακα. Κάποτε ήταν δυνατό να ταξιδέψει κανείς με τρένο από την πόλη της Γάζας στο Τελ Αβίβ, μια διαδρομή που χρησιμοποιούσαν Παλαιστίνιοι εργάτες. Αλλά η υπηρεσία σταμάτησε τη δεκαετία του 1970 και η γραμμή έχει πλέον εγκαταλειφθεί, σύμβολο του πώς η οικονομία έχει μαραζώσει λόγω των συγκρούσεων, της κατοχής και του αποκλεισμού από το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Όσο για τη Δυτική Όχθη; Είναι ουσιαστικά χωρισμένη σε 3 τμήματα, με την Παλαιστινιακή Αρχή να έχει έναν βαθμό διοίκησης και το Ισραήλ να διατηρεί στο μεγαλύτερο τμήμα τον ουσιαστικό έλεγχο.
Η Ναυτεμπορική παρουσιάζει την ιστορία της περιοχής σε ένα infographic.
Νατάσα Στασινού • [email protected]
