Στο παρόν άρθρο προτείνεται η καθιέρωση ετήσιου διαγωνισμού για βράβευση των καλύτερων δράσεων κοινωνικής καινοτομίας στη μνήμη του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’. Η κοινωνική καινοτομία αφορά την αξιοποίηση της ευρηματικότητας που έχουν φιλανθρωπικές οργανώσεις, ενώσεις και κοινωνικοί επιχειρηματίες για να βρίσκουν νέους τρόπους κάλυψης εκείνων των κοινωνικών αναγκών που δεν ικανοποιούνται από την αγορά ή από τον δημόσιο τομέα.
Οικοδομώντας ένα καινοτόμο πρότυπο συμπεριληπτικής ανάπτυξης για όλους, οι πρακτικές της Εκκλησίας στον τομέα της φιλανθρωπίας μπορούν να επεκταθούν στις δραστηριότητες της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από ένα πρωτοποριακό Σχέδιο που έχω ετοιμάσει με τίτλο ‘Δημιουργικές Ενορίες: Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό’ το οποίο μεταξύ άλλων στοχεύει στην:
- Ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε επίπεδο ενορίας.
- Προώθηση της καινοτομίας από τη βάση προς τα πάνω.
- Δημιουργία νέων ευκαιριών και νέων, ποιοτικών θέσεων απασχόλησης για νέους, άριστους επιστήμονες και τεχνικούς σε αντικείμενα δραστηριότητας που διασώζουν και αναπτύσσουν το πλούσιο συμβολικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, και ανθρώπινο κεφάλαιο της Εκκλησίας.
- Διατήρηση της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς στο κατεχόμενο και το ελεύθερο μέρος της Κύπρου.
- Ευρεία επικοινωνία των πρωτοβουλιών της Εκκλησίας και τη μεγαλύτερη δυνατή κινητοποίηση των ενεργών πολιτών, των πνευματικών και των παραγωγικών δυνάμεων για την τοπική πρόοδο και τη βιώσιμη έξοδο από την πολύμορφη κρίση.
Η εκκλησιαστική φιλανθρωπία είναι ο παραδοσιακός τρόπος της Εκκλησίας για την υποστήριξη του ανθρώπου από τον συνάνθρωπο. Λαμβάνει χώρα σε κάθε ενορία και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και οργανώνεται από τις κοινότητες των λαϊκών και των κληρικών, έχοντας πλήρη και ιδία πληροφόρηση για τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων και των οικογενειών σε πραγματική κρίση.
Μέχρι σήμερα, η εκκλησιαστική φιλανθρωπία δεν αποτέλεσε μια καλά τεκμηριωμένη πρακτική από τους κοινωνικούς επιστήμονες και αυτό είναι άξιο ενδιαφέροντος: αδιάφορο για την Εκκλησία, αλλά απογοητευτικό για την επιστήμη. Και πράγματι, η Εκκλησία και οι άνθρωποι στις γειτονιές, αυτοοργανώνονται σιωπηλά εδώ και χιλιετίες, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Όμως στη σημερινή εποχή των πολλαπλών κρίσεων και των δύσκολων προκλήσεων, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κοινωνιών έχει ανάγκη από μια τεκμηριωμένη ανάλυση των δυναμικών που κρύβει στους κόλπους της η παραδοσιακή φιλανθρωπία.
Η Εκκλησία:
- Διαθέτει ιστορικά μνημεία, κειμήλια, μουσεία, ευαγή ιδρύματα, βιβλιοθήκες και δομικές εγκαταστάσεις που αποτελούν περιουσία του κυπριακού λαού και μπορούν να αξιοποιηθούν επιτυχώς και ευεργετικά για το κοινωνικό σύνολο παρέχοντας δημόσια και ιδιωτικά αγαθά.
- Είναι πλήρως εναρμονισμένη με τον κοινοτικό τρόπο του ζειν και νοείν και απευθύνεται στη μεγαλύτερη μερίδα της κυπριακής κοινωνίας, καθιστώντας την ικανή να προσελκύσει χιλιάδες ανθρώπων προς τον εθελοντισμό και την κοινωνική δέσμευση. Αρκεί να περιηγηθεί κάποιος στις ιστοσελίδες των ενοριών και των μητροπόλεων για να διαπιστώσει την κοινωνική προσφορά που συγκροτείται στη βάση του εκκλησιαστικού εθελοντισμού. Η εθελοντική βάση επί της οποίας λειτουργεί η Εκκλησία, κατοχυρώνει το θυσιαστικό και ανιδιοτελές κοινωνικό ήθος και προσελκύει αξιόλογα κοινωνικά κεφάλαια, υπό μορφή δωρεών και ευεργεσιών, τα οποία επανεπενδύονται προς όφελος του κοινωνικού κράτους.
Ο ορισμός της κοινωνικής επίδρασης εκτείνεται πέραν των ευάλωτων / μειονεκτούντων ομάδων (φροντίδα ηλικιωμένων, αστέγων, ομάδων με ειδικά προβλήματα υγείας, ατόμων με αναπηρίες, βοήθεια σε φτωχές οικογένειες, ένταξη στην εργασία, στήριξη ατόμων που βρίσκονται στην απεξάρτηση) για να συμπεριλάβει στόχους δημοσίου συμφέροντος: προστασία της θρησκευτικής, αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, διατήρηση των φυσικών τοπίων, προστασία περιβάλλοντος, οικολογική διαχείριση αποβλήτων, ανακύκλωση, μείωση του κινδύνου φυσικών καταστροφών, αντιμετώπιση του αντικτύπου της κλιματικής αλλαγής, ανακοπή της απώλειας βιοποικιλότητας, ενεργειακές κοινότητες, προώθηση του αθλητισμού, της τέχνης, του πολιτισμού, του τουρισμού, του place branding, της επιστήμης, της έρευνας, κοινωνικές επιχειρήσεις σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, αποκατάσταση γειτονιών στις αστικές περιοχές, προστασία του καταναλωτή, φροντίδα αδέσποτων ζώων και διαχείριση καταφυγίων κλπ.
Βραβείο Κοινωνικής Καινοτομίας Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’ και άλλα κίνητρα.
Η καθιέρωση ενός ετήσιου διαγωνισμού για βράβευση των καλύτερων δράσεων κοινωνικής καινοτομίας στη μνήμη του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’ θα αποτελούσε, μεταξύ άλλων το ιδανικό branding για προβολή του Σχεδίου ‘Δημιουργικές Ενορίες: Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό’. Το έργο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’ ήταν απόλυτα συνυφασμένο με τη μεταρρύθμιση, την καινοτομία και τη φιλανθρωπία.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος ‘Δημιουργικές Ενορίες: Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό’, η κεντρική κυβέρνηση, η Εκκλησία, οι Δήμοι / Κοινότητες, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να προσφέρουν ισχυρά κίνητρα –υποτροφίες, χορηγίες, βραβεία σε διαγωνισμούς, απόκτηση δεξιοτήτων, ευκαιρίες απασχόλησης, δωρεάν παραχώρηση χώρων για εκδηλώσεις / εκθέσεις, φορολογικά κίνητρα, απαλλαγή από διάφορα τέλη– στους νέους, τις εθελοντικές οργανώσεις και τους ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων για ενίσχυση του δημιουργικού τους έργου και την ανάπτυξη δράσεων κοινωνικής καινοτομίας. Οι επιχειρήσεις, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα / κέντρα καινοτομίας, τα startup-funds και άλλοι χορηγοί που θα στηρίξουν μια τέτοια πρωτοβουλία θα προβάλλονται ως χορηγοί του εν λόγω Σχεδίου μέσα από τους διάφορους τρόπους επικοινωνίας και ενημέρωσης που διαθέτουν τόσο η Εκκλησία όσο και οι Τοπικές Αρχές.
Επίσης, τα Κέντρα Έρευνας & Καινοτομίας και τα Εκκολαπτήρια / Επιταχυντές για νεοφυείς επιχειρήσεις που λειτουργούν σήμερα με επιτυχία σε όλη την Κύπρο, θα μπορούσαν να παρέχουν την απαραίτητη πληροφόρηση, πρακτική εξάσκηση και υποστήριξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την ανάπτυξη και υλοποίηση καινοτόμων ιδεών με κοινωνικό αντίκτυπο.
Αρχιεπισκοπικές Εκλογές & Κοινωνική Καινοτομία. Η ανάδειξη του κρίσιμου ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Εκκλησία για ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας μπορεί να προσδώσει συγκριτικό πλεονέκτημα στους υποψήφιους για τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο. Στο πλαίσιο της προεκλογικής η παρουσίαση του Σχεδίου ‘Δημιουργικές Ενορίες: Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό’ μπορεί να γείρει την πλάστιγγα στις επικείμενες Αρχιεπισκοπικές εκλογές.
Νίκος Γ. Σύκας
Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
