Νίκος Γ. Σύκας*
Στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, οι στρατηγικές συμμαχίες και οι τοπικές συνεργασίες κομμάτων έχουν μεγάλο ειδικό βάρος, όμως η ανάπτυξη της προεκλογικής στρατηγικής πρέπει να προσμετρήσει, μεταξύ άλλων τον έντονο βαθμό εκλογικής μεταβλητότητας και από-ευθυγράμμισης. Ο αριθμός των κομματικά ευθυγραμμισμένων ψηφοφόρων είναι πλέον μικρότερος από τον αριθμό των αναποφάσιστων.
Η εικόνα των υποψηφίων (φήμη χαρακτήρα και φήμη ικανότητας), η πειστικότητα, η πολιτική δημιουργικότητα, η εστίαση στην ανθεκτικότητα, η επιστημονική τεκμηρίωση, οι θέσεις και οι προτάσεις στα κορυφαία ζητήματα που απασχολούν τις τοπικές κοινωνίες, τα εργαλεία υλοποίησης των προτεινόμενων σχεδίων και δράσεων και η αποτελεσματική διαφοροποίηση αποτελούν τις βασικές προκλήσεις και κριτήρια ψήφου.
Ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών, παρουσιάζεται πιο κάτω ένα ενδεικτικό πλάνο το οποίο μετασχηματίζει ουσιαστικά την πολιτική επικοινωνία. Ο προτεινόμενος προεκλογικός σχεδιασμός περιλαμβάνει τρεις βασικές παραμέτρους: α)Το σύνθημα ‘slogan’, β)τους κεντρικούς άξονες πολιτικής και γ)τα εργαλεία για την υλοποίηση του προεκλογικού προγράμματος – μια καινοτομία που μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην προεκλογική και τη διακυβέρνηση.
Το κεντρικό μήνυμα μπορεί να συνοψιστεί στη φράση: ‘Τοπικές Καινοτομίες – Ανθεκτικές Κοινωνίες’. Στη νέα εποχή των εκθετικών αλλαγών και της αλληλένδετης ευθραυστότητας, το έργο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εστιάζεται στην αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων, την αξιοποίηση των ευκαιριών, την προώθηση της εγχώριας μαζικής καινοτομίας από τη βάση προς τα πάνω και τη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Παρουσιάζονται ακολούθως 15 Πυλώνες Πολιτικής οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν τον βασικό κορμό του προεκλογικού προγράμματος:
- Καλή Διακυβέρνηση: προσβασιμότητα και διαφάνεια, ανταπόκριση, μηχανισμοί εποπτείας, λογοδότηση – ευθύνη, αποτελεσματικότητα, δείκτες επίδοσης.
- Συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών: συμμετοχικές διαδικασίες για τη διαμόρφωση, εφαρμογή, παρακολούθηση, επισκόπηση και αναπροσαρμογή πολιτικών και μέτρων.
- Ενίσχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Τοπικές Καινοτομίες για το Κοινό Καλό. Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και Κοινωνική Καινοτομία.
- Στρατηγικές και πολιτικές αντιμετώπισης των οξυμένων προβλημάτων στις τοπικές κοινωνίες, με έμφαση στο αυξημένο κόστος ζωής.
- Προστασία της Βιοποικιλότητας. Ανάδειξη της Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
- Κλιματική Ανθεκτικότητα. Έξυπνες και Ενεργειακά Ανθεκτικές Πόλεις. Ευθυγράμμιση με τους Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
- Προώθηση της Βιώσιμης Γεωργίας. Γεωργία και Κλιματική Κρίση: συνδυασμός μέτρων για μείωση των αρνητικών επιπτώσεων ‘mitigation’ και προσαρμογής ‘adaptation’. Ναυτική και Γαλάζια Ανάπτυξη.
- Διαχείριση Κρίσεων. Πολιτικές ετοιμότητας και πρόληψης στις φυσικές καταστροφές.
- Ψηφιακός Μετασχηματισμός που δημιουργεί κοινωνική αξία, οικονομική αξία, αξία για τη βιομηχανία και επιχειρηματική αξία. Νέες Τεχνολογίες οι οποίες προσφέρουν πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες, τις εταιρείες και την κοινωνία ως σύνολο.
- Επιχειρηματική ανθεκτικότητα. Γυναικεία Επιχειρηματικότητα – Νεανική Επιχειρηματικότητα.
- Σύσφιξη της σχέσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης και εκπαίδευσης / αναβάθμισης δεξιοτήτων.
- Δημιουργία Περιφερειών Καινοτομίας (ενιαίων περιοχών συν-ανάπτυξης) με στόχο την επίτευξη κρίσιμης μάζας, την ανάπτυξη συνεργειών, την ανάδειξη και αξιοποίηση των ειδικών χαρακτηριστικών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιοχής και την καλύτερη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
- City Branding. Branding Τόπου. Branding Τουριστικού Προορισμού.
- Προώθηση του Βιώσιμου Τουρισμού.
- Μέτρα πρόληψης κατά του Μεταναστευτικού.
Ενόσω τα εκθετικά φαινόμενα και οι ασύμμετρες απειλές αντιμετωπίζονται με γραμμικά μοντέλα και παραδοσιακά στατικά εργαλεία, ο καταστροφικός φαύλος κύκλος ‘από κρίση σε κρίση’ θα συνεχιστεί και το επόμενο χτύπημα του μαύρου κύκνου θα ‘θερίσει’ τα πάντα για άλλη μια φορά.
Χρειάζονται σύγχρονες πρακτικές και εργαλεία Δημόσιας Διοίκησης που λαμβάνουν υπόψη την ευθραυστότητα, τις ασύμμετρες αβεβαιότητες, την πολυπλοκότητα, την αδιαφάνεια, την ανισότητα, τη διαταραχή, την υπερσυνδεσιμότητα, τις κλιμακωτές-αλυσιδωτές επιπτώσεις και τα εκρηκτικά ρίσκα που χαρακτηρίζουν το σημερινό μη γραμμικό περιβάλλον.
Μετά από πολύχρονη έρευνα έχω αναπτύξει μια πρωτοποριακή ‘Εργαλειοθήκη Ανθεκτικότητας’ η οποία περιλαμβάνει 110 δυναμικά εργαλεία, μη γραμμικά μοντέλα, νέα πλαίσια, πολυπαραμετρικές προσεγγίσεις, σύγχρονες μέθοδοι και πρακτικές, πρότυπα και δημιουργικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν κατά περίπτωση. Παραδείγματα εφαρμογών αποτελούν η επιστημονική τεκμηρίωση της ανθεκτικότητας των σχεδίων / δράσεων που περιλαμβάνονται σε ένα προεκλογικό πρόγραμμα, η υλοποίηση της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας βιωσιμότητας, η υλοποίηση του κυβερνητικού έργου κ.ά.
Η ‘Εργαλειοθήκη Ανθεκτικότητας’ μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς να τροποποιήσουν την έκθεσή τους (modify the exposure) ανάλογα, ώστε να είναι ανοικτοί σε ευνοϊκές ασυμμετρίες (εκθετικές ευκαιρίες) και κλειστοί σε δυσμενείς ασυμμετρίες (εκρηκτικά ρίσκα / καταστροφικούς κινδύνους). Απ’ τη μια η αύξηση της έκθεσης (increase the exposure) σε θετικές ασυμμετρίες μπορεί να αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη και πλεονεκτήματα. Απ’ την άλλη η μείωση της έκθεσης (decrease the exposure) σε αρνητικές ασυμμετρίες μπορεί να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο και να εξαλείψει τον κίνδυνο της καταστροφής.
Το μοναδικό αυτό Πολυεργαλείο μπορεί να:
- Ενισχύσει την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών.
- Διαφοροποιήσει τους υποψήφιους –τόσο επί της ουσίας όσο και σε επικοινωνιακό επίπεδο– δίδοντας ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα στις αυτοδιοικητικές εκλογές (ενίσχυση της πολυσυλλεκτικότητας, προσέλκυση αναποφάσιστων / μετακινούμενων ψηφοφόρων και ‘νεοεισερχόμενων’ στην κάλπη).
- Δώσει τη δυνατότητα στη δημόσια διοίκηση και τις επιχειρήσεις να καινοτομήσουν κάτω από συνθήκες οξείας αβεβαιότητας.
- Εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.
*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
