Η μη αποδοχή του δικαιώματος των λαών όσον αφορά την κληρονομιά τους, η αρπαγή αρχαίων μνημείων και η αλλοίωση της φυσιογνωμίας ενός τόπου ‘μολύνουν’ τον παγκόσμιο Πολιτισμό. Δύο θλιβερές επέτειοι.
Περισσότερα από 200 χρόνια από την αφαίρεση των Γλυπτών του Παρθενώνα και τον ακρωτηριασμό της γενέτειρας του δυτικού πολιτισμού. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, ένα κομμάτι του αρχιτεκτονικού διακόσμου του μνημείου. Άρα το μνημείο είναι διαμελισμένο. Μιλάμε για το μνημείο που είναι το σύμβολο της UNESCO. Το να μην υπάρχουν διαμελισμένα μνημεία είναι ζήτημα της διεθνούς κοινότητας και όχι μόνο της Ελλάδας.
50 χρόνια μακριά από τη Βασιλεύουσα Αμμόχωστο… μισό αιώνα βίαιης και συστηματικής καταστροφής ενός ιστορικού πλούτου χιλιάδων χρόνων στην κατεχόμενη Κύπρο. Ο αργαλειός, το αρκαστήρι και η βούφα σταμάτησαν να υφαίνουν το νήμα της παράδοσης στα χωριά και τις πόλεις που βρίσκονται υπό κατοχή μετά από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Τα έγχρωμα ξυλόγλυπτα σεντούκια δεν φυλάνε πια τα οικογενειακά κειμήλια των νόμιμων κατοίκων. Η εκκλησία του Χρυσοσώτηρα της Ακανθούς και οι άλλες εκκλησίες στα κατεχόμενα παραμένουν βουβές, αλειτούργητες και ερειπωμένες.
Ο Θουκυδίδης μας λέει ότι ‘Ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμις του και ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλει η αδυναμία του’. Έτσι, η κάθε χώρα έχει για όπλο της τους παράγοντες ισχύος, οι οποίοι αποτελούν την Εθνική ισχύ.
Οι διαστάσεις της Εθνικής ισχύος είναι δύο:
- H εξωτερική, η οποία επηρεάζει το παγκόσμιο περιβάλλον μέσω της οικονομικής, πολιτικής, στρατιωτικής και πολιτιστικής ισχύος του.
- H εσωτερική, η οποία μετασχηματίζει τους πόρους της κοινωνίας του, (επιστημονικό και εργατικό του δυναμικό) σε δυνάμεις παραγωγής των καλυτέρων δυνατών τεχνολογιών, για πολιτικούς και στρατιωτικούς σκοπούς.
Ένα κράτος μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία λειτουργεί ως brand, χρησιμοποιεί το όνομα και τα σύμβολά του για να διεκδικήσει τη θέση του στον κόσμο. Αφηγείται τρόπους ζωής, συσπειρώνει υποστηρικτές, εμπνέει συναισθήματα. Η φήμη του μπορεί να επηρεάσει τη διαπραγματευτική του ισχύ, τη δυνατότητά του να διεκδικεί μεγάλα αθλητικά γεγονότα, να συνάπτει δάνεια ή συμμαχίες και να προσελκύει επισκέπτες, επενδυτές και ανθρώπινο δυναμικό υψηλών προσόντων. Η ικανότητα των χωρών και των εθνών να έχουν πρόσβαση σε καινούργια κεφάλαια, νέα ταλέντα, καινοτόμες ιδέες και υπεράριθμο αριθμό καταναλωτών, εξαρτάται από τη δύναμη της εικόνας τους διεθνώς.
Το Nation Branding είναι ένα μοναδικό και πολυδιάστατο μίγμα στοιχείων που παρέχει σε μια χώρα πολιτιστική διαφοροποίηση αλλά και συνάφεια με το κοινό στο οποίο απευθύνεται. ‘Πελάτες’ μιας χώρας μπορούν να θεωρηθούν οι εγχώριοι κάτοικοι, οι εμπορικοί εγχώριοι και ξένοι εταίροι, οι ξένοι διεθνείς οργανισμοί, διεθνείς πολιτικοί σύμμαχοι και ανταγωνιστές, τουρίστες, εσωτερικοί και εξωτερικοί επενδυτές κτλ.
Η εθνική εικόνα αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο κεφαλαιουχικό, άυλο δημόσιο αγαθό, το οποίο προάγει την αξία των χωρών και λειτουργεί ως εργαλείο αναπτυξιακής μόχλευσης και πολλαπλασιαστής διεθνοπολιτικής ισχύος. Ένα ισχυρό nation brand μπορεί να προσδώσει διαρκές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Όλα τα brands χρειάζεται να αλλάζoυν, να εξελίσσoνται, να προσαρμόζονται – όμως ταυτόχρονα πρέπει να διατηρούν την ουσία του, την αυθεντικότητά τους, τον πυρήνα των αξιών του. Τα brands και τα αφηγήματά τους πρέπει να αναγνωρίζουν και να είναι ευαίσθητα σε αλλαγές στις συνθήκες (context change) – το οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.
Στη σύγχρονη των εκθετικών αλλαγών, ο κόσμος είναι περισσότερος μη γραμμικός απ’ όσο πιστεύουμε. Οι μη γραμμικές σχέσεις απαντώνται παντού. Οι γραμμικές σχέσεις είναι πραγματικά η εξαίρεση. Η περιπλοκότητα και οι μη γραμμικότητες υποβαθμίζουν την προβλεψιμότητα. Όμως μπορούμε να είμαστε λιγότερο ευάλωτοι, να έχουμε μια ιδέα για τη σοβαρότητα των συνεπειών και να είμαστε προετοιμασμένοι για παν σχετικό ενδεχόμενο.
Όλοι οι οργανισμοί / brands πρέπει να έχουν την ικανότητα να τροποποιήσουν την έκθεσή τους ‘modify the exposure’ ανάλογα ώστε να μεγιστοποιήσουν την έκθεσή τους σε ευνοϊκές ασυμμετρίες (ευκαιρίες) και να ελαχιστοποιήσουν την έκθεσή τους σε δυσμενείς ασυμμετρίες (κινδύνους).
Στο πιο πάνω πλαίσιο έχω αναπτύξει μια πρωτοποριακή ‘Εργαλειοθήκη Ανθεκτικότητας’ η οποία περιλαμβάνει συνολικά 133 δυναμικά εργαλεία, μη γραμμικά μοντέλα, νέα πλαίσια, πολυπαραμετρικές προσεγγίσεις, σύγχρονες μεθόδους και πρακτικές, πρότυπα και δημιουργικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν κατά περίπτωση για την τροποποίηση της έκθεσης ‘modify the exposure’ ώστε οι οργανισμοί (χώρες, οικισμοί, επιχειρήσεις, brands, νέες καινοτομίες) να είναι ανοικτοί σε θετικές ασυμμετρίες (ευκαιρίες) και κλειστοί σε αρνητικές ασυμμετρίες (κινδύνους).
Η Στρατηγική Branding / Rebranding & Ανθεκτικότητας –branding χωρών, branding προϊόντων, υπηρεσιών και επιχειρήσεων, branding τόπου (πόλεων ή περιοχών), branding τουριστικού προορισμού, πολιτικό branding, branding Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ 2026– στην εποχή της πολυπλοκότητας, της αβεβαιότητας και των εκθετικών ρίσκων, παρουσιάζεται αναλυτικά σε ένα πρακτικό Εγχειρίδιο που έχω ετοιμάσει. Το εν λόγω Εγχειρίδιο (στο οποίο περιλαμβάνεται και η προαναφερόμενη ‘Εργαλειοθήκη Ανθεκτικότητας’) αποτελεί, μεταξύ άλλων ένα μοναδικό πολυεργαλείο για το rebranding της Κύπρου και της Ελλάδας το 2024, με πρωτεύοντα στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας όλων των διαστάσεων του Nation Brand.
Νίκος Γ. Σύκας
Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
