Δημοσιεύουμε αποκλειστική συνέντευξη του Προέδρου της ΔΗΠΑ κ. Μάριου Κάρογιαν στο περιοδικό nomisma. Η συνέντευξη έχει ως εξής:
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την πορεία της κυπριακής οικονομίας το 2022;
H πορεία της κυπριακής οικονομίας το 2022 συνεχίζει να είναι σε μία περίοδο πρωτόγνωρης, παγκόσμιας αβεβαιότητας. Αβεβαιότητα, η οποία πηγάζει από τη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση των τελευταίων 100 ετών και τις σοβαρές επιπτώσεις που τη συνοδεύουν.
Σε όλο τον κόσμο:
- Tα συστήματα υγείας, πιέζονται.
- Οι αντοχές των πολιτών, δοκιμάζονται.
- Οι ελευθερίες των ανθρώπων, περιορίζονται
- Οι οικονομίες κλυδωνίζονται.
- Οι κοινωνίες ανησυχούν και αισθάνονται ανασφαλείς.
Όσο αισιόδοξοι και αν θέλουμε να είμαστε για σύντομη επαναφορά της οικονομίας και της κοινωνίας σε συνθήκες κανονικότητας, απαιτείται πρόσθετη προσπάθεια ώστε να καταργηθούν οι ανισότητες που έχουν δημιουργηθεί αυτά τα χρόνια. Και αυτή η προσπάθεια δεν είναι ευθύνη του ενός. Είναι ευθύνη όλων και κυρίως της Πολιτείας, για στήριξη των αδύναμων ομάδων του πληθυσμού και των παραγωγικών μονάδων, ώστε να αντιστραφεί το αρνητικό κλίμα και το κράτος να επανέλθει σε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, γεγονός που θα του επιτρέψει να διοχετεύσει κονδύλια στους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας.
Όποια και να είναι η πορεία της Οικονομίας μας το 2022, έχει τεράστια σημασία να μπουν στέρεες βάσεις για μια πραγματικά ανθρωποκεντρική αναπτυξιακή πολιτική και αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, για μια οικονομία της γνώσης, της τεχνολογίας, της καινοτομίας, της αειφορίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού, που θα επιτρέψει στην κυπριακή οικονομία να είναι λιγότερη ευάλωτη σε εξωγενείς παράγοντες.
Φυσικά, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου προϋποθέτει πέραν των πιο πάνω και την ενίσχυση των παραδοσιακών πυλώνων της κυπριακής οικονομίας, όπως είναι κυρίως ο Τουρισμός , η Ναυτιλία, ο Αγροτικός τομέας.
Ποια θεωρείτε τα μεγαλύτερα εμπόδια που θα συναντήσει η Κύπρος στον οικονομικό τομέα τη νέα χρονιά;
Η χώρα μας βίωσε τα τελευταία δύο χρόνια ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά “σοκ” λόγω της πανδημίας του COVID-19, που αν και σε περίοδο σταθεροποίησης σήμερα, συνεχίζει να αποτελεί απειλή για την οικονομία μας. Η υγειονομική κρίση επηρεάζει ταυτόχρονα και παράλληλα τόσο τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους, όσο και τους δανειζόμενους και φυσικά κατ’ επέκταση το τραπεζικό σύστημα και την ανάπτυξη της χώρα μας. Η ανάκαμψη σε σύγκριση με τις αρνητικές επιδράσεις της πανδημίας θα είναι το μεγαλύτερο στοίχημα της χρονιάς, αφού θα χρειαστεί σκληρή δουλειά για να επανέλθουμε στα επίπεδα προ κορωνοϊού. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι έχουμε διαχρονικά προβλήματα της τελευταίας δεκαετίας που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε οριστικά, όπως:
- Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια,
- Το υψηλό ιδιωτικό και δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ.
- Τα προβλήματα με τις εφοδιαστικές αλυσίδες που φαίνεται θα μας ταλανίζουν ακόμη
- Ο αυξανόμενος πληθωρισμός
- Η σοβαρή έλλειψη ανθρωπίνου δυναμικού, κυρίως για τον ξενοδοχειακό / επισιτιστικό τομέα
- Η έλλειψη κουλτούραςαπό τις τράπεζες για ουσιαστική στήριξη Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, με αλλαγή νοοτροπίας από δανειστικά εργαλεία σε επενδυτικά εργαλεία σε τύπο privateequity
- Η ανάγκη για δημιουργία οικοσυστήματος στο τομέα της τεχνολογίας και η στήριξη σε επίπεδο παιδείας και χρηματοοικονομικής στήριξής εταιρειών technology / financialtechnology
Περαιτέρω, το μοντέλο του τουρισμού μας, που προσφέρει σχεδόν το 20% του ετήσιου ΑΕΠ, καθίσταται ευάλωτο στον ανταγωνισμό, αλλά και σε μη ελεγχόμενες γεωπολιτικές εξελίξεις της περιοχής μας. Επιπλέον, βλέπουμε κορύφωση του ανταγωνισμού σε θέματα κινήτρων από άλλες χώρες που προσελκύουν επενδύσεις παρόμοιου χαρακτήρα με αυτές που επιδιώκουμε ως χώρα, εξού και θεωρείται ότι ένα από τα μεγαλύτερα μας προβλήματα είναι η ήδη αργοπορημένη αναδιάρθρωση του φορολογικού μας συστήματος. Παραμένει, δε, σταθερή η πεποίθηση μας ότι το μοντέλο οικονομίας της χώρας μας δεν έχει μακροπρόθεσμη προσήλωση και θα πρέπει άμεσα να συμπορευθούμε με τις πλείστες οικονομίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναδιαμορφώνοντας το οικονομικό μας μοντέλο στη βάση της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας» και του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Ποιες θεωρείτε τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η οικονομία για να εκσυγχρονίσουμε και να εμπλουτίσουμε το οικονομικό μοντέλο μας;
Όπως αναφέρουμε πιο πάνω, πέραν των ολιστικών προσεγγίσεων σε φιλοσοφία και στρατηγική της Κυπριακής Οικονομίας, οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις μας πρέπει να συγκεντρώνονται στην αναμόρφωση και βελτίωση του φορολογικού μας συστήματος, τη δημιουργία νέων κινήτρων για προσέλκυση επενδύσεων και την μετεξέλιξη της τουριστικής βιομηχανίας σε ένα μοντέλο πιο σύγχρονο και ευέλικτο.
Στον εργασιακό τομέα, θα πρέπει να επιδιώξουμε τη σταδιακή μετάβαση από την πολιτική διατήρησης των θέσεων εργασίας προς την ανακατανομή αυτών των θέσεων εργασίας με ιδιαίτερη έμφαση σε επαγγέλματα στον τεχνολογικό τομέα. Ταυτόχρονα, οφείλουμε να διορθώσουμε τις οικονομικές στρεβλώσεις του Γενικού Συστήματος Υγείας, να θεσμοθετήσουμε Εθνικό Κατώτατο Μισθό και να ενδυναμώσουμε τις νεαρότερες ηλικίες στην Αγορά Εργασίας.
Η συνολική μετάβαση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση θα ενδυναμώσει όλες τις πτυχές της λειτουργίας του κράτους και θα υποστηρίξει τις επιδιώξεις στην οικονομία που σχετίζονται με την καλύτερη αποδοτικότητα και προσδίδουν θετικά χαρακτηριστικά στις οικονομικές δραστηριότητες μας ως χώρα.
Επιπλέον, η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης και η δημιουργία διαδικασιών που μειώνουν σημαντικά τα προβλήματα και την καθυστέρηση στην απόδοση δικαιοσύνης, συμπλεγματικά με τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αύξηση της αξιοπιστίας μας στις ξένες αγορές, είναι συστατικά μακροχρόνιων εχέγγυων για οικονομική ανάπτυξη και επιτυχία.
Επιπλέον, προσεγγίζοντας ρεαλιστικά την αναγκαία στροφή σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, την ενεργειακή επάρκεια και αυτάρκεια, στα πλαίσια της «Πράσινης» Οικονομίας, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο ενδιάμεσος ενεργειακός σταθμός, του Φυσικού Αερίου, μπορεί να αποτελέσει μια εξαιρετικά σημαντική μεταρρύθμιση για τη χώρα, υπό προϋποθέσεις φυσικά που δεν περιορίζονται σε οικονομικούς παράγοντες, αλλά επεκτείνονται και σε γεωπολιτικά δεδομένα και εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένου του Κυπριακού προβλήματος. Τέλος, θα πρέπει μέσα από ειλικρίνεια και αυτοκριτική, να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τη διαφθορά στη χώρα, έτσι ώστε να βελτιώσουμε την εικόνα μας, την αξιοπιστία μας και την εμπιστοσύνη με την οποία μας περιβάλλουν ξένες αγορές και επενδυτές.
Σε ποιους τομείς θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία τη νέα χρονιά για να επιτευχθούν οι στόχοι της ανάπτυξης;
Η νέα χρονιά πρέπει να προσεγγιστεί ως μια ευκαιρία προετοιμασίας για την οικονομία του μέλλοντος, αφού το επιτρέπουν και οι συνθήκες. Ο σχεδιασμός του νέου οικονομικού μοντέλου, η προώθηση των μεταρρυθμίσεων που αναφέρονται πιο πάνω, η θεμελίωση της φιλοσοφίας για στροφή στην «Πράσινη» Οικονομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, καθώς και η προετοιμασία αυτών των σημαντικών αλλαγών πρέπει να καθοδηγούν την οικονομική μας πολιτική στη νέα χρονιά. H στήριξη της υπαίθρου και της γ`εωργίας είναι ένας άλλος τομέας που δίνουμε ιδιαίτερη σημασία. Χρειάζεται το κράτος να αυξήσει τον παρεμβατικό του ρόλο στο τομέα της γεωργοκτηνοτροφίας, με ένα πλέγμα προγραμμάτων στήριξης και όχι με αποσπασματικές ενέργειες. Ένα πλέγμα προγραμμάτων, που θα παρέχει τη δυνατότητα αξιοποίησης της δύναμης της τεχνολογίας και θα συνδέεται με γενναιόδωρα σχέδια στέγασης για τα νεαρά ζευγάρια που επιθυμούν να δημιουργήσουν τις οικογένειες τους στην ύπαιθρο.
