Η έξοδος του ΗΒ από την ΕΕ (Brexit) παραμένει επίκαιρη και εξακολουθεί να διχάζει.
Οι βασικές πρόνοιες της συμφωνίας εξόδου έχουν υλοποιηθεί. Το ΗΒ εγκατέλειψε την τελωνειακή ένωση, υπάρχουν διασυνοριακοί έλεγχοι αλλά δεν επιβάλλονται δασμοί στα πλείστα προϊόντα που διακινούνται μεταξύ ΕΕ και ΗΒ, ενώ ο καίριας σημασίας για το ΗΒ χρηματοικονομικός τομέας, όπως και η μετανάστευση, διέπονται από αριθμό προνοιών που περιέχονται στο συμφωνηθέν πρωτόκολλο. Όσον αφορά το ειδικό καθεστώς για τη Βόρεια Ιρλανδία, αναμένονται μακροχρόνιες επιπλοκές, αφενός, λόγω της πρόσφατης εκλογικής νίκης της πολιτικής πτέρυγας του IRA, και, αφετέρου, λόγω του κινδύνου παρόμοιων εξελίξεων στη Σκωτία.
Οι αρχικές εκτιμήσεις των υποστηρικτών του Brexit ήταν ότι η συμφωνία θα εφαρμοζόταν με σχετική ευκολία, οι μεταβατικής φύσης δυσκολίες στο εμπόριο θα ξεπερνιόντουσαν γρήγορα και η συνομολόγηση συμφωνιών με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες θα υπερκάλυπτε τις απώλειες στο εμπόριο με την ΕΕ. Παράλληλα, προβλεπόταν η απρόσκοπτη ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού τομέα (λόγω «απελευθέρωσης» από το περιοριστικό θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ), η οποία θα αποτελούσε παράγοντα ανάπτυξης και δημιουργίας πρόσθετων θέσεων εργασίας για Βρετανούς. Γενικότερα, η προσδοκία ήταν ότι η απαλλαγή από τα «γραφειοκρατικά δεσμά» της ΕΕ θα επενεργούσε θετικά.
Οι εκτιμήσεις των υποστηρικτών για παραμονή καταδείκνυαν ότι η εφαρμογή της συμφωνίας θα ήταν περίπλοκη και θα οδηγούσε σε σημαντική συρρίκνωση του ΑΕΠ, σε σύγκριση με το σενάριο της παραμονής, κυρίως λόγω περιορισμών στη διακίνηση υπηρεσιών, κεφαλαίων και εργατικού δυναμικού, καθώς και λόγω μη δασμολογικών περιορισμών στο εμπόριο αγαθών.
Η αποτίμηση των εξελίξεων καθίσταται δύσκολη εφόσον, ταυτόχρονα με το Brexit, επισυνέβησαν γεγονότα, όπως η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία, τα οποία είχαν έντονες επιπτώσεις στην οικονομία του ΗΒ.
Αντικειμενικοί αναλυτές, ωστόσο, υποδεικνύουν ότι το εμπόριο με την ΕΕ επηρεάστηκε δυσανάλογα σε σύγκριση με το εμπόριο του ΗΒ με τρίτες χώρες, ενώ η χαμηλότερη μετανάστευση από την ΕΕ ενέτεινε τα προβλήματα στενότητας στην αγορά εργασίας. Περαιτέρω, η ανάπτυξη στο ΗΒ από το 2018 μέχρι σήμερα ήταν χαμηλότερη του μέσου όρου της ΕΕ σε αντίθεση με την προηγούμενη δεκαετία, όπου το ΗΒ παρουσίαζε μεγαλύτερη δυναμική. Με βάση την εκτίμηση του Office for Budget Responsibility, το ΑΕΠ παρουσίασε συρρίκνωση τεσσάρων ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το σενάριο παραμονής, ενώ άλλες εκτιμήσεις αναφέρουν μεγαλύτερες απώλειες. Οι αρνητικές εξελίξεις στο ΗΒ αποτυπώνονται και σε άλλους δείκτες, όπως οι επενδύσεις, η μη μείωση της γραφειοκρατίας και των εποπτικών ρυθμίσεων, ο πληθωρισμός και η αύξηση στη συνολική φορολογία (στο υψηλότερο επίπεδο από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο). Επιπτώσεις σημειώθηκαν και στο χρηματοοικονομικό τομέα του ΗΒ αλλά σε μικρότερο βαθμό.
Συμπερασματικά, οι εξελίξεις φαίνεται, προς το παρόν, να δικαιώνουν τους υποστηρικτές της παραμονής, χωρίς αυτό να οδηγεί σε σημαντική διαφοροποίηση των προτιμήσεων των ψηφοφόρων.
Ο Ανδρέας Χαραλάμπους είναι οικονομολόγος και πρώην διευθυντής στο Υπουργείο Οικονομικών.
Ο Όμηρος Πισσαρίδης είναι διευθύνων σύμβουλος της PricewaterhouseCoopers Investment Services.
