Άρθρο Χριστοδουλίδη: Η Κύπρος αλλάζει – Χτίζοντας το νέο οικονομικό μοντέλο της γνώσης

Σε Νέα Υόρκη, Χιούστον και Σαν Φρανσίσκο (Silicon Valley), πραγματοποιήσαμε μια σειρά στοχευμένων επαφών που ανέδειξαν τον ραγδαία αναπτυσσόμενο χαρακτήρα της οικονομίας μας. Στις συναντήσεις της Νέας Υόρκης, με επενδυτικά ταμεία, τραπεζικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικές εταιρείες, συζητήσαμε τον σταθερά υψηλό ρυθμό ανάπτυξης (3,4% του ΑΕΠ που κατατάσσεται στους υψηλότερους της Ευρωζώνης) και το δημοσιονομικό μας πλεόνασμα που υπερβαίνει το 4%, καθώς και τη μείωση του δημοσίου χρέους στο 66% του ΑΕΠ και την υποχώρηση της ανεργίας κάτω από το 5%, δείκτες που υπογραμμίζουν τη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα της οικονομίας μας σε μια διεθνή συγκυρία με πολλαπλές και πολυεπίπεδες προκλήσεις. Την ίδια στιγμή, η αναβάθμισή μας στην Κατηγορία Α από όλους τους μεγάλους Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης, σε συνδυασμό με το σταθερό και ανταγωνιστικό φορολογικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για προσέλκυση επενδύσεων.

Στο Χιούστον, οι επαφές επικεντρώθηκαν στον τομέα της Ενέργειας. Με τις ηγεσίες των εταιρειών Chevron και Exxon που δραστηριοποιούνται ήδη στην κυπριακή ΑΟΖ, επιβεβαιώσαμε τη βούλησή μας για επιτάχυνση της αξιοποίησης των ενεργειακών μας αποθεμάτων και τη δημιουργία συνεργειών προς όφελος της ευρύτερης περιοχής, αλλά και της Ευρώπης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη δρομολόγηση έρευνας βυθού, το ερχόμενο καλοκαίρι, για την τοποθέτηση αγωγού μεταξύ «Αφροδίτη» και σημείου προσαιγιάλωσης στην Αίγυπτο, καθώς και στην προοπτική περαιτέρω επιτάχυνσης της αξιοποίησης του φυσικού αερίου της κυπριακής ΑΟΖ.

Στη Silicon Valley, την καρδιά της τεχνολογίας, αναδείξαμε τις τεράστιες προοπτικές της Κύπρου στον τομέα της Τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης. Μέσα από συναντήσεις με κορυφαίες εταιρείες οι οποίες συνθέτουν και το παγκόσμιο οικοσύστημα τεχνολογίας, όπως οι OpenAI, Amazon, Google, Nvidia, Oracle και Tenstorrent, παρουσιάσαμε τον ρόλο της Κύπρου ως ανερχόμενου τεχνολογικού κόμβου. Η άμεση πρόθεση της Tenstorrent να δραστηριοποιηθεί στην Κύπρο, εγγράφοντας σε πρώτο στάδιο εταιρεία, και το ενδιαφέρον κολοσσών όπως η Nvidia και η Amazon, η οποία αποτελεί μία από τις κορυφαίες εταιρείες παροχής υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, να εξετάσουν την παρουσία τους στην Κύπρο, αποδεικνύουν την ελκυστικότητα του οικοσυστήματος καινοτομίας και τεχνολογίας και τη δυναμική του τομέα που ήδη συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία της χώρας μας. Ταυτόχρονα, η Ειδική Επιτροπή, η οποία έχει συσταθεί για την ετοιμασία της Στρατηγικής Τεχνητής Νοημοσύνης μέχρι το τέλος του 2025, θα αξιοποιήσει αυτές τις συνεργασίες, ώστε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο το αποτύπωμα νεοφυών εταιρειών που ήδη δραστηριοποιούνται στην Κύπρο.

Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε και η συνάντηση με τον ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Plug & Play, ενός εκ των μεγαλύτερων παγκοσμίως επιταχυντών νεοφυών επιχειρήσεων, με έδρα τη Silicon Valley και παρουσία σε πάνω από 60 περιοχές, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την απόφαση για διερεύνηση δραστηριοποίησης της εταιρείας στην Κύπρο. Εντός αυτού του πλαισίου, το πρώτο δεκαήμερο Μαΐου αναμένεται ομάδα εκπροσώπων της εταιρείας να επισκεφθούν τη χώρα μας για να πραγματοποιήσουν επαφές. Η απόφαση της εταιρείας αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης για τη χώρα μας και παράλληλα δημιουργεί νέες γέφυρες μεταξύ κυπριακών νεοφυών επιχειρήσεων και παγκόσμιων επενδυτικών κεφαλαίων, διευκολύνει τη μεταφορά τεχνογνωσίας και παρέχει πρόσβαση σε διεθνή δίκτυα συνεργασιών και τεχνολογικής καινοτομίας. Τέτοιες εξελίξεις δημιουργούν μια θετική δυναμική με πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στην προσέλκυση και άλλων επενδυτών.

Παράλληλα, οι συζητήσεις με Κύπριους της διασποράς, που διακρίνονται σε διεθνές επίπεδο, απέδειξαν τη διάθεσή τους να ενισχύσουν την αναπτυξιακή προσπάθεια της πατρίδας μας, αξιοποιώντας την εμπειρία και τις επαφές τους. Η συμμετοχή και των απόδημων συμπατριωτών μας στη μεγάλη αυτή προσπάθεια είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τον μετασχηματισμό της Κύπρου σε μια οικονομία και κοινωνία της γνώσης. Και ακριβώς, είναι μέσα στο ίδιο πλαίσιο που στις 21 Μαΐου θα βρίσκομαι στο Λονδίνο, ξεκινώντας μια συγκροτημένη προσπάθεια για «Brain Gain».

Τι σημαίνει στην πράξη το ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με το μέλλον της χώρας μας; Η χώρα μας επενδύει σε συνεργασίες με κορυφαία πανεπιστήμια και τεχνολογικές εταιρείες παγκόσμιας εμβέλειας. Προτεραιότητα αποτελεί η δημιουργία εξειδικευμένων περιφερειακών κέντρων για έρευνα και εκπαίδευση σε τομείς αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια, η ενέργεια, η υγεία και η ναυτιλία. Προς ενίσχυση αυτού του στόχου, σχεδιάζουμε τη λειτουργία κανονιστικής δοκιμαστικής πλατφόρμας («regulatory sandbox») για νέες τεχνολογίες, ειδικά για την Τεχνητή Νοημοσύνη, όπου θα δοκιμάζονται καινοτόμες λύσεις στην πράξη πριν μπουν στη ρυθμιζόμενη αγορά της Ε.Ε. Με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί και η ευκαιρία σε επιστήμονες, εταιρείες και δημιουργούς να δοκιμάσουν, να πειραματιστούν και να εξελιχθούν. Στοχεύουμε επίσης, μέσα από τη συνεργασία με εταιρείες, όπως η Tenstorrent, στη δημιουργία κέντρων τεχνολογίας και καινοτομίας. Στόχος παραμένει επίσης και η προσέλκυση νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων, οι οποίες θα αναπτυχθούν και αναδειχθούν στην παγκόσμια αγορά.

Μία από τις σημαντικότερες πτυχές της στρατηγικής την οποία παρουσιάσαμε στις ΗΠΑ και ένας βασικός λόγος για να επενδύσουν στην Κύπρο ξένες εταιρείες, είναι η παροχή ενός ολοκληρωμένου πακέτου κινήτρων, τόσο για επιχειρήσεις όσο και για προσέλκυση ταλέντου. Πιο συγκεκριμένα, η χώρα μας προσφέρει:

• Διαφανές και προβλέψιμο επιχειρηματικό περιβάλλον, πλήρως εναρμονισμένο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και βασισμένο στο Αγγλικό Κοινό Δίκαιο,

• Eναν από τους χαμηλότερους πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές στην Ευρώπη,

• Καθεστώς Φορολογικού Πλαισίου Πνευματικής Ιδιοκτησίας («IP box») που εξαιρεί από τη φορολογία το 80% των καθαρών εσόδων από επιλέξιμα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, μειώνοντας τον φορολογικό συντελεστή στο 2,5%,

• Φοροαπαλλαγή έως 50% για επενδύσεις σε πιστοποιημένες καινοτόμες επιχειρήσεις,

• Εκπτωση 120% στις επιλέξιμες δαπάνες Έρευνας & Ανάπτυξης,

• «Startup Visa» και «Digital Nomad Visa» για ενίσχυση της κινητικότητας ταλέντων,

• Ταχεία διαδικασία για άδειες διαμονής και εργασίας εντός ενός μήνα, με ισχύ τριών ετών,

• Δικαίωμα εργασίας για τους/τις συζύγους επαγγελματιών υψηλής εξειδίκευσης,

• Φορολογικά κίνητρα για αλλοδαπούς ειδικούς, με απαλλαγή 50% για 17 χρόνια για εισοδήματα άνω των €55.000,

• Ψηλό δείκτη απορρόφησης κονδυλίων για έρευνα και καινοτομία της Ε.Ε.,

• Εξαιρετικές σχέσεις με όλα τα γειτονικά κράτη, καθιστώντας την ως προβλέψιμο και αξιόπιστο δρώντα στην περιοχή.

Ένα άλλο βασικό στοιχείο που προέκυψε μέσα από τις συναντήσεις μας ήταν και το ότι ένα από τα μεγαλύτερα κίνητρα για δραστηριοποίηση μιας εταιρείας στην Κύπρο είναι το ταλέντο που θα εργοδοτήσει. Στο πλαίσιο αυτό, και με στόχο μια οικονομία βασισμένη στην κοινωνία της γνώσης, προχωρούμε σε ευρύ εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Αναθεωρούμε το σύνολο των αναλυτικών προγραμμάτων σε Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση, εφαρμόζουμε Ενιαία Πολιτική για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και ενισχύουμε την Τεχνική Εκπαίδευση. Παράλληλα, δίνουμε έμφαση στην πιστοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων, αναβαθμίζουμε τις υποδομές και το ίδιο το περιεχόμενο της Εκπαίδευσης, με έμφαση στην κριτική σκέψη και τη δημιουργικότητα. Με αυτόν τον τρόπο η εκπαίδευση όχι μόνο συνδέεται με την αγορά εργασίας, αλλά καθίσταται και μοχλός ανάπτυξης, ενώ η επένδυση στη γνώση γίνεται κεντρικός πυλώνας της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας και κοινωνικής ευημερίας της χώρας μας.

Το οικοσύστημα τεχνολογίας και καινοτομίας αναπτύσσεται ήδη με υψηλές ταχύτητες, με τη χώρα μας να φιλοξενεί εκατοντάδες νεοφυείς επιχειρήσεις. Σήμερα, πάνω από 30.000 ειδικοί στον τομέα εργάζονται στην Κύπρο, ενώ το 6,2% του εργατικού δυναμικού απασχολείται σε επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας. Αυτό καθιστά τη χώρα μας έναν από τους πλέον ανερχόμενους τεχνολογικούς κόμβους στην Ευρώπη και την περιοχή. Το ταξίδι, λοιπόν, στις ΗΠΑ δεν ήταν μια περιστασιακή κίνηση. Αποτέλεσε την απαρχή μιας προσπάθειας και το επιστέγασμα συστηματικής προετοιμασίας με συγκεκριμένο οδικό χάρτη, ώστε να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι δυνατότητες προσέλκυσης επενδύσεων και να τεθούν τα θεμέλια για επόμενα, δυναμικά βήματα. Ήδη, οι επαφές που πραγματοποιήσαμε φέρνουν απτά αποτελέσματα, με εταιρείες να αρχίζουν ή να δρομολογούν επισκέψεις εργασίας στο νησί, επιβεβαιώνοντας την αναδυόμενη θέση της Κύπρου στον παγκόσμιο επενδυτικό χάρτη.

Μέσα σε δύο μόλις χρόνια, μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, ενισχύσαμε τη διαφάνεια, εδραιώσαμε την αξιοπιστία μας, διευρύναμε τη γεωπολιτική μας παρουσία και θωρακίσαμε την οικονομία μας. Η Κύπρος δεν μένει αμέτοχη στις διεθνείς εξελίξεις, αλλά συμβάλλει, μέσα και από την ιδιότητά της ως κράτος μέλος της Ε.Ε. και πυλώνας συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, στη διαμόρφωσή τους, προσφέροντας λύσεις και συμμετέχοντας σε παραγωγικές συνεργασίες. Με τις πολιτικές μας, τη βούληση για εκσυγχρονισμό και το ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτουμε, μπορούμε να κερδίσουμε επάξια τη θέση που μας αρμόζει ως σταθερός και αξιόπιστος εταίρος σε μια περιοχή σύνθετων προκλήσεων, αλλά και ως διεθνές κέντρο καινοτομίας και τεχνολογίας.

Με σαφείς στόχους, ξεκάθαρο σχεδιασμό και προσήλωση στη συνεχή βελτίωση, η Κύπρος αλλάζει και μετασχηματίζεται με ταχύ ρυθμό σε έναν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό. Και σε αυτή τη μετάβαση, κανείς δεν περισσεύει. Νέες, καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, αναβαθμισμένες υπηρεσίες σε υγεία, ενέργεια και χρηματοοικονομικά, και κίνητρα για όσους επιθυμούν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχειρηματική προσπάθεια είναι μόνο μερικά από τα οφέλη αυτής της στρατηγικής. Η προσπάθεια είναι συλλογική και η συμμετοχή του κάθε πολίτη, της κάθε επιχείρησης και του κάθε νέου επιστήμονα αποτελεί κλειδί για την επιτυχία μας. Με αποφασιστικότητα και εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας, διαμορφώνουμε ένα βιώσιμο μέλλον ανάπτυξης και ευημερίας σε μια Κύπρο που ήδη αλλάζει.