Οι παγκόσμιες αγορές, τα κράτη (Δυτικά ως επί το πλείστον) και οι πολίτες παρατηρώντας το πως εξελίχτηκε το 2022 ανησυχούν για το αύριο. Μια σύντομη ματιά στην προηγούμενη χρονιά και στα κύρια γεγονότα που συνέβησαν το 2022, δείχνει ότι ο πλανήτης κλονίστηκε από την ενεργειακή κρίση (ως απότοκο του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας), από την αύξηση του πληθωρισμού και τη συνακόλουθη αύξηση των επιτοκίων από μέρους των Κεντρικών Τραπεζών (Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των Η.ΠΑ, ΕΚΤ και Τράπεζα της Αγγλίας), αλλά και από τη σημαντική πτώση των τιμών των μετοχών και την αύξηση των τιμών των ομολόγων Η Κύπρος, ως φυσικό επακόλουθο, δεν θα μπορούσε να παραμείνει “εκτός παιδείας”, αφού ως πλήρες μέλος της Ε.Ε. και της ευρωζώνης, επηρεάζεται από τις αποφάσεις της Ε. Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Στις Η.Π.Α, που είναι και η χώρα αναφοράς των Δυτικών οικονομιών, ο γνωστός δείκτης S&P 500 υπέστη απώλειες της τάξεως του 19.44% το 2022 και οι αποδόσεις των κρατικών ομόλογων των Η.Π.Α. έχουν αυξηθεί με αποτέλεσμα η καμπύλη αποδόσεων μεταξύ του 2ετούς και 10 ετούς ομολόγων των Η.Π.Α να έχει αναστραφεί. Συγκεκριμένα, η απόδοση του 2ετούς ομολόγου στο τέλος του έτους ήταν 4.407% και του 5ετους ομολόγου 3.965%.
- Γράφημα S&P 500
- Γράφημα 2 ετούς απόδοσης κρατικού ομολόγου των Η.Π.Α
- Γράφημα 5 ετούς απόδοσης κρατικού ομολόγου των Η.Π.Α
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αυξήσεις των επιτοκίων των Κεντρικών Τραπεζών, όπου το βασικό επιτόκιο με τις συνακόλουθες αυξήσεις το 2022 έφτασε στις Η.Π.Α στο 4.25% – 4.5%, στο Ηνωμένο Βασίλειο στο 3.5% και στην Ε.Ε. να κυμαίνεται στο 2% – 2.5%. Οι Κεντρικές Τράπεζες ανά το παγκόσμιο προσπαθώντας να αναχαιτίσουν τον ολοένα αυξανόμενο πληθωρισμό περιορίζουν την προσφορά χρήματος στην αγορά, με αποτέλεσμα ο απλός κόσμος με τα σημερινά εισοδήματα να αγοράζει λιγότερα αγαθά. Η ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση, λοιπόν, αυξάνει την αστάθεια προκαλώντας νευρικότητα στις αγορές και άγχος στον απλό πολίτη. Παρόλα αυτά, άποψη μας για τη διεθνή οικονομία είναι ότι το 2023 δεν θα χαρακτηριστεί από μια βαθύτερη κρίση, την οποία προβλέπουν πολλοί οι αναλυτές, αλλά οι εξελίξεις θα είναι ελαφρώς καλύτερες, λόγω της αναχαίτισής του πληθωρισμού, αλλά και του γεγονότος ότι η κρίση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δεν είναι πια πρωτόγνωρη και οι Δυτικές οικονομίες άρχισαν να βρίσκουν τρόπους αντιμετώπισης των επιπτώσεων του πολέμου.
Οι ανησυχίες αυτές υπάρχουν και στα νοικοκυριά της Κύπρου, τα οποία βιώνουν την ενεργειακή κρίση, τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού, την ακρίβεια, το υψηλότερο κόστος χρήματος και γενικά όσα δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Το στοίχημα για την Κύπρο είναι μεγάλο το 2023, αφού θα πρέπει αφενός να αντιμετωπίσει αυτές τις έξωθεν αρνητικές εξελίξεις και αφετέρου να δώσει λύσεις σε αδυναμίες και στρεβλώσεις που υπάρχουν στα εσωτερικά θέματα. Και μ΄ αυτό, εννοούμε να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις να επιταχύνει τους βηματισμούς για ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους, να αυξήσει την εξωστρέφεια της οικονομίας, να προσελκύσει νέες επενδύσεις, να αξιοποιήσει τα ενεργειακά αποθέματα, να δώσει λύση στη γάγγραινα του μεταναστευτικού προβλήματος και άλλα.
Το 2023 φαντάζει για την Κύπρο ως ένα αινιγματικό έτος με πολλές έξωθεν και έσωθεν προκλήσεις. Το κατά πόσον θα τα καταφέρουμε θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες μεταξύ των οποίων οι πολιτικές που θα ακολουθήσει ο νέος Πρόεδρος και η νέα Κυβέρνηση που θα έχουμε από τον Μάρτιο.
Του Ανδρέα I. Ιωσήφ
Οικονομολόγος
