Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt θυμίζει σήμερα- με αφορμή την εξαγορά του Twitter από τον δισεκατομμυριούχο Ελον Μασκ– μια αναφορά του Der Spiegel, πριν …57 χρόνια. Εγραφε τότε το γερμανικό περιοδικό: «Ελευθερία του Τύπου είναι η ελευθερία διακοσίων πλουσίων να εκφράζουν τις απόψεις τους. Όποιος είναι πλούσιος, είναι ελεύθερος».
Σήμερα, 57 χρόνια μετά και με την παγκοσμιοποίηση να κυριαρχεί, «η ίδια άποψη ισχύει αλλά για 200 δισεκατομμυριούχους στον δυτικό κόσμο», γράφει η Handelsblatt. «Τα ονόματά τους είναι Ρούπερτ Μέρντοχ, Τζον Ελκαν, Μπερνάρ Αρνό, Μάρκ Ζάκερμπεργκ, Τζεφ Μπέζος, Τιμ Κουκ και από χθες Ελον Μασκ με το νέο του απόκτημα- το Τwitter…Ελευθερία του του Τύπου το 2022 σημαίνει να είσαι ο… γιατρός του εαυτού σου», υποστηρίζει σκωπτικά η Handelsblatt.
Ο Μασκ κατόρθωσε να εξασφαλίσει τα 44 δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνταν για την εξαγορά του Twitter και να κάμψει την αντίσταση της προηγούμενης διοίκησης του κοινωνικού δικτύου, χάρη στην Morgan Stanley,τη Barclays, τη Bank of America και την BNP Paribas. Εξασφαλίζοντας ένα σταθερό σχέδιο χρηματοδότησης, εγγυημένο με τις μετοχές της Tesla. Ο νέος εκδότης Μασκ θέλει μάλιστα να βγάλει γρήγορα το δημοσιογραφικό του όπλο από το χρηματιστήριο και επομένως εκτός εξωτερικού ελέγχου.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος στη γη έχει- όπως διατείνεται- στόχο να καταστείλει τη λογοκρισία και να εξαλείψει τους κινδύνους για την ελευθερία της έκφρασης. Ο Μασκ είναι ένας ιδιότυπος επιχειρηματίας με έντονα αισθήματα για θέματα που διχάζουν. Το νέο αφεντικό του Twitter έχει 83 εκατομμύρια αφοσιωμένους followers στην πλατφόρμα και χρησιμοποιεί το προφίλ του ως δημόσιο βήμα από το οποίο εκφράζει τα συναισθήματά του σε βασικά ζητήματα: Λέει -για παράδειγμα- ότι ανησυχεί για την «de facto μεροληψία» στον αλγόριθμο του Twitter που επηρεάζει το περιεχόμενο του δημόσιου λόγου. Ο Μασκ δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει το προφίλ του στο Twitter για να ντροπιάσει δημόσια όσους έχουν πολύ λιγότερη δύναμη από αυτόν. Εχει επίσης μια γενικά, εχθρική προσέγγιση στον Τύπο. «Μην πιστεύεις ποτέ τον Τύπο», είπε σε έναν δημοσιογράφο, πρόσφατα.
Πιο επιρρεπές σε εκβιασμούς
Ο Έλον Μασκ θα μπορούσε στην πραγματικότητα να αποδειχθεί εμπόδιο στην ελευθερία της έκφρασης στο Twitter. Αποκτώντας τον πλήρη έλεγχο του κοινωνικού δικτύου και αποσύροντάς το από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, θα μπορούσε να το καταστήσει πολύ πιο επιρρεπές σε εκβιασμούς από ό,τι τώρα από τις κυβερνήσεις που σκοπεύουν να περιορίσουν την ελεύθερη κυκλοφορία των πληροφοριών. Ο Μασκ, για παράδειγμα, έχει μεγάλα συμφέροντα σε χώρες όπου υπάρχουν εργοστάσια για την κατασκευή του Tesla. Εάν μία από αυτές τις χώρες αποφασίσει να επιβάλει περισσότερους περιορισμούς στα κοινωνικά δίκτυα, θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στον ιδιοκτήτη του Twitter απειλώντας τον με επανεξέταση ή ανάκληση των αδειών για τα εργοστάσια της εταιρείας ηλεκτρικών αυτοκινήτων του. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί με τη SpaceX, η οποία μεταφέρει δορυφόρους στο διάστημα για λογαριασμό πολλών κυβερνήσεων.
Για πολλούς, το twitter, είχε υιοθετήσει μια στάση αρχών, απαγορεύοντας πέρυσι τις αναρτήσεις του Ντόναλντ Τραμπ, αφού θεωρήθηκε ότι χρησιμοποίησε τον ιστότοπο για να υποκινήσει την εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021. Το Twitter κατέστειλε επίσης τις διάφορες θεωρίες συνωμοσίας που κάποτε σάρωναν τον ιστότοπο. Ο Μασκ έχει αμφισβητήσει πάντως αν το Twitter τηρεί αυστηρά την αρχή της ελευθερίας του λόγου – κάτι που θεωρεί «ουσιώδες για μια λειτουργική δημοκρατία». Για τους αντιπάλους του, αυτό είναι ένα «σφύριγμα» για την θριαμβευτικήεπιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο twitter.
«Παίκτης πόκερ»
Αναμφίβολα, υπάρχουν κάποια πράγματα που έχει προτείνει ο Μασκ από τον λογαριασμό του στο Twitter που θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους χρήστες, εάν εφαρμοστούν σωστά. Ένα κουμπί- που επιτρέπει την αλλαγή των tweets μετά τη δημοσίευση – έχει λάβει την έγκρισή του, αλλά θα μπορούσε να είναι εφιάλτης στην εφαρμογή του. Ο Ασλι Βανς, συγγραφέας του βιβλίου : «Ελον Μασκ: Ο επιχειρηματίας που προσβλέπει στο μέλλον»- μια βιογραφία για τον μεγιστάνα- υποστηρίζει ότι «δεν είναι κάποιος που νοιάζεται πολύ για τα χρήματα, το έχει δείξει διακινδυνεύοντας την περιουσία του πολλές φορές. Είναι το πιο εμμονικό και επίμονο άτομο που υπάρχει, αλλά και το λιγότερο που φοβάται τον κίνδυνο. Συμπεριφέρεται σαν ο καλύτερος παίκτης πόκερ».
Ό,τι κι αν συμβεί, η πραγματικότητα είναι ότι το Twitter είναι πλέον υπό τον έλεγχο ενός ανθρώπου του οποίου οι ιδιοτροπίες συχνά θα δημοσιεύονται ζωντανά στο κοινωνικό δίκτυο, ενώ ταυτόχρονα θα έχει τη δυνατότητα να ταρακουνά τις αγορές. «Είναι ο κόσμος του Έλον τώρα – και πρέπει να ζήσουμε σε αυτόν», λέει η καθηγήτρια Ιστορίας στο Χάρβαρντ, Τζιλ Λεπόρ.
