Νίκος Γ. Σύκας*
Το Έργο Τοπικής Καινοτομίας και Κοινωνικής Ανάπτυξης που παρουσιάζεται πολύ επιγραμματικά πιο κάτω μπορεί να: α)Δημιουργήσει κοινή αξία ‘shared value’, β)αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη χωρίς οποιοδήποτε κόστος και με μηδενικό ρίσκο, γ)αξιοποιήσει πλήρως τους πόρους, τα εργαλεία και την τεχνογνωσία που διαθέτει ο Δήμος Στροβόλου, φέρνοντας μαζί όλους τους εταίρους της καινοτομίας, δ)βοηθήσει το Δήμο Στροβόλου στην προσπάθεια άντλησης κονδυλίων από ευρωπαϊκά προγράμματα, ε)συμβάλει στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και στ)εφαρμοστεί από όλους τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Στο πλαίσιο του προτεινόμενου Σχεδίου ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’, ο Δήμος Στροβόλου θα μπορούσε να προσφέρει ισχυρά κίνητρα και διευκολύνσεις –οικονομικά, φορολογικά και πολεοδομικά κίνητρα, αύξηση των δικαιωμάτων ανάπτυξης, απαλλαγή από τα διάφορα τέλη, διαφημιστικά κίνητρα, δωρεάν παραχώρηση αιθουσών εκδηλώσεων και εκθεσιακών χώρων κ.ά.– για την προώθηση δράσεων και πρωτοβουλιών που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή, την απασχόληση, την τοπική οικονομία, τις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες, την κοινωνική επιχειρηματικότητα, την κοινωνική καινοτομία, την ισότητα των φύλων, την πρόληψη του εγκλήματος κ.ά.
Βασική αρχή του εν λόγω Σχεδίου είναι η πλήρης αξιοποίηση όλων των πόρων του Δήμου σε συνεχή βάση. Για παράδειγμα, οι αίθουσες για τις διάφορες εκδηλώσεις και εκθέσεις καθώς και οι χώροι / σημεία διαφήμισης που διαθέτει ο Δήμος θα παραχωρούνται δωρεάν για τις περιόδους που δεν θα υπάρχει ενδιαφέρον για ενοικίαση των συγκεκριμένων χώρων, ώστε να μην υπάρχει οποιαδήποτε απώλεια εσόδων. Το Έργο ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ απευθύνεται κυρίως σε επιχειρήσεις, εθελοντικές οργανώσεις, πολιτιστικούς φορείς, δημιουργούς και καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στο Στρόβολο.
Οι στόχοι του εν λόγω Προγράμματος μπορούν να κωδικοποιηθούν ως ακολούθως: α)Ανάδειξη και αξιοποίηση των ειδικών χαρακτηριστικών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του Στροβόλου, β)δημιουργία υπεραξίας για τον Τόπο, γ)ανάπτυξη τοπικών καινοτομιών με διεθνή απήχηση, δ)προώθηση δράσεων με κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, ε)πιο στοχευμένη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων και στ)επίτευξη συνεργειών.
Τον τίτλο του Σχεδίου / σλόγκαν ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ θα μπορούν να τον χρησιμοποιούν τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι πολιτιστικοί φορείς και οι εθελοντικές οργανώσεις που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αυτό, καθώς και οι Φορείς / Χορηγοί που θα στηρίξουν την εν λόγω πρωτοβουλία για σκοπούς προβολής και ενίσχυσης της εικόνας τους.
Τα Πανεπιστήμια, τα Κέντρα Έρευνας και Καινοτομίας και τα Εκκολαπτήρια / Επιταχυντές για νεοφυείς επιχειρήσεις θα μπορούσαν, σε συνεργασία με το Δήμο Στροβόλου, να παρέχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία και στήριξη για τη μετάβαση των startups από το στάδιο της ιδέας, στο στάδιο της βιώσιμης επιχείρησης.
Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και η Κοινωνική Καινοτομία αποτελούν δύο σημαντικά νέα πεδία που μπορούν να επεκταθούν στο πλαίσιο του Σχεδίου ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’, ενισχύοντας την οικονομική και κοινωνική συνοχή.
Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα:
α)Αποτελεί μια διακριτή μορφή επιχειρηματικότητας η οποία έχει ως σκοπό την επίτευξη ενός κοινωνικού σκοπού με έναν οικονομικά βιώσιμο τρόπο.
β)Αφορά πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη, χρηματοδότηση και εφαρμογή νέων λύσεων σε πραγματικά κοινωνικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά θέματα χρησιμοποιώντας την κερδοφορία ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπό.
γ)Μπορεί να λαμβάνει τόσο κερδοσκοπική όσο και μη κερδοσκοπική μορφή, χωρίς να αλλάζει ο τελικός σκοπός της, δηλαδή η επίτευξη ενός κοινωνικού σκοπού.
Ο ορισμός της κοινωνικής επίδρασης εκτείνεται πέραν των ευάλωτων / μειονεκτούντων ομάδων (φροντίδα ηλικιωμένων, αστέγων, ομάδων με ειδικά προβλήματα υγείας, ατόμων με αναπηρίες, βοήθεια σε φτωχές οικογένειες, ένταξη στην εργασία, στήριξη ατόμων που βρίσκονται στην απεξάρτηση) για να συμπεριλάβει στόχους δημοσίου συμφέροντος: προστασία περιβάλλοντος, οικολογική διαχείριση αποβλήτων, ανακύκλωση, μείωση του κινδύνου φυσικών καταστροφών, πρόληψη του εγκλήματος, προώθηση της ποικιλομορφίας, της ισότητας και της συμπερίληψης, αντιμετώπιση του αντικτύπου της κλιματικής αλλαγής, ανακοπή της απώλειας βιοποικιλότητας, ενεργειακές κοινότητες, προώθηση του αθλητισμού, της τέχνης, του πολιτισμού, του τουρισμού, του place branding, της επιστήμης, της έρευνας, την αποκατάσταση της ιστορικής κληρονομιάς και της διατήρησης των φυσικών τοπίων, προστασία του καταναλωτή, φροντίδα αδέσποτων ζώων και διαχείριση καταφυγίων κλπ.
Η Κοινωνική Καινοτομία αφορά την αξιοποίηση της ευρηματικότητας που έχουν φιλανθρωπικές οργανώσεις, ενώσεις και κοινωνικοί επιχειρηματίες για να βρίσκουν νέους τρόπους κάλυψης εκείνων των κοινωνικών αναγκών που δεν ικανοποιούνται από την αγορά ή από τον δημόσιο τομέα.
Οι Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες είναι βασικός μοχλός για την οικονομία καθώς είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους παγκοσμίως. Ένας από τους κύριους σκοπούς του Σχεδίου ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ είναι η παροχή κινήτρων και η δημιουργία νέων ευκαιριών για τους δημιουργούς και τους καλλιτέχνες.
Το Branding Τόπου ‘Place Branding’ είναι η διαδικασία της ανακάλυψης, της δημιουργίας, της ανάπτυξης και της σύλληψης ιδεών και σχεδίων για την (επανα)κατασκευή Ταυτότητας του Τόπου, καθορίζοντας τα χαρακτηριστικά και της ατμόσφαιρας του τόπου και στη συνέχεια την οικοδόμηση της αίσθησης της τοποθεσίας. Τα παραγόμενα τοπικά προϊόντα και οι προσφερόμενες υπηρεσίες πρέπει να στηρίζονται πρωταρχικά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στα πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής: ιστορία, κουλτούρα και πολιτιστική παράδοση, φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, παραγωγική διάρθρωση κλπ.
Στρατηγική Καινοτομίας σε ένα Μη Γραμμικό Κόσμο
Ζούμε στην εκθετική εποχή όπου διαφορετικά ρίσκα συγκρούονται και πολλαπλασιάζονται. Ενόσω οι ασύμμετροι κίνδυνοι και οι αλληλένδετες κρίσεις στο σημερινό μη γραμμικό περιβάλλον αντιμετωπίζονται με συμβατικές προσεγγίσεις, γραμμικά μοντέλα και στατικά εργαλεία, ο καταστροφικός φαύλος κύκλος ‘από κρίση σε κρίση’ και ‘από καταστροφή σε καταστροφή’ θα συνεχιστεί και το επόμενο χτύπημα του μαύρου κύκνου θα ‘θερίσει’ τα πάντα για άλλη μια φορά. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι προσεγγίζουμε πολύπλοκα, μη γραμμικά προβλήματα ‘nonlinear, multisource, multilayer problems’ με ένα γραμμικό τρόπο.
Μετά από πολύχρονη έρευνα έχω αναπτύξει ένα πρωτοποριακό δυναμικό εργαλείο –μη γραμμικό μοντέλο καινοτομίας– το οποίο μπορεί να βοηθήσει τις δημόσιες υπηρεσίες, τις επιχειρήσεις (μεγάλες εταιρείες και startups) και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να καινοτομήσουν πολύ πιο αποτελεσματικά. Το νέο αυτό υπόδειγμα καινοτομίας: 1.Λαμβάνει υπόψη την ευθραυστότητα, την αβεβαιότητα, την πολυπλοκότητα και την ασυμμετρία. 2.Εντοπίζει και αξιοποιεί τις εκθετικές ευκαιρίες, ελαχιστοποιεί το ρίσκο και εκμηδενίζει την πιθανότητα της καταστροφής. 3.Ενσωματώνει το branding στη διαδικασία της καινοτομίας. Το Σχέδιο ©‘Προωθούμε το Κοινό Καλό’ το οποίο παρουσιάζεται πολύ συνοπτικά πιο πάνω στηρίζεται στους τρεις αυτούς βασικούς άξονες.
*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας & Καινοτομίας
(Εθνικός Εμπειρογνώμονας για την Επιχειρηματικότητα στην Κύπρο)