Τι ήθελε το Ιράν
Αν και η ιρανική επίθεση ήταν μία πράξη ανοιχτής σύγκρουσης – ύστερα από δεκαετίες σκιώδους πολέμου, που είχαν φέρει τις δύο χώρες επανειλημμένα σε πλήρη ρήξη, αλλά ποτέ σε ευθεία σύρραξη – δεν ήταν, εκτιμούν αναλυτές, μία κίνηση που αποκαλύπτει την πρόθεση του Ιράν να τραβήξει την αντιπαράθεση στα άκρα.
Η Τεχεράνη υποστηρίζει μάλιστα ότι είχε ενημερώσει «φίλους και συμμάχους», αλλά και τις ΗΠΑ για την επικείμενη επίθεση, 72 ώρες πριν αυτή λάβει χώρα. Αν αυτό ισχύει, τότε δεν σκόπευε να καταφέρει ισχυρό πλήγμα (διακινδυνεύοντας έτσι μία εξίσου ισχυρή απάντηση).
Τι ήθελε; Μία επίδειξη δύναμης – στο εσωτερικό και στη Μέση Ανατολή. Μπορεί το Ισραήλ να μην επιβεβαίωσε (ούτε διέψευσε) ότι ήταν πίσω από το πλήγμα στο ιρανικό προξενείο της Δαμάσκου, αλλά εκείνη η επίθεση της 1ης Απριλίου ήταν μία πρόκληση που η Τεχεράνη έπρεπε με κάποιον τρόπο να απαντήσει. Η επιλογή να εκτοξεύσει πάνω από 300 drones και πυραύλους σε ισραηλινό έδαφος, ήταν βεβαίως μία κίνηση που ξεπέρασε μία κόκκινη γραμμή.
Τι πραγματικά «πέτυχε»
Το Ιράν δήλωσε ότι πέτυχε τους στόχους του απολύτως και ότι η επίθεσή του έχει ολοκληρωθεί. Οι Ιρανοί ξεχύθηκαν στους δρόμους να πανηγυρίσουν την πρώτη επίθεση από κράτος της περιοχής κατά του Ισραήλ ύστερα από εκείνη του Ιράκ στα τέλη της δεκαετίας του 1990 (επί Σαντάμ Χουσέιν).
Ανεξάρτητα όμως από το πώς «πουλάει» την επίθεση στην εσωτερική κοινή γνώμη, με το 99% των πυραύλων και drones να έχουν αναχαιτιστεί από την ισραηλινή αεράμυνα με τη βοήθεια ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας και Ιορδανίας, το Ιράν δεν μπορεί βεβαίως να μιλήσει σοβαρά για νίκη.
Αντιθέτως η ισραηλινή πλευρά μπορεί να δηλώσει νικήτρια – όχι μόνο στο στρατιωτικό πεδίο, αλλά και σε διπλωματικό. Εκεί που το Ισραήλ είχε βρεθεί στην απομόνωση, με ΗΠΑ, Βρετανία, Ε.Ε. να επικρίνουν ως δυσανάλογη την απάντησή του στη Γάζα- όπου είναι σε εξέλιξη μία άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική κρίση- και τη διεθνή κοινή γνώμη να αντιμετωπίζει με κατακραυγή τα σχέδιά του για χερσαία επέμβαση στη Ράφα, βρέθηκε και πάλι να έχει τους πάντες στο πλευρό του.
Το Ιράν «πέτυχε» να συσπειρώσει τη διεθνή κοινότητα υπέρ του Ισραήλ.
Η στάση των ΗΠΑ και της διεθνούς κοινότητας
Αυτό δεν σημαίνει ότι έχει και το πράσινο φως της διεθνούς κοινότητας για σκληρά αντίποινα. Οι ΗΠΑ ξεκαθάρισαν πως δεν θα έχουν την όποια ανάμειξη σε πιθανά αντίποινα και οι πάντες έστειλαν το ίδιο μήνυμα: Ουάσινγκτον, Ε.Ε., Ρωσία, Κίνα, Τουρκία ζήτησαν «αυτοσυγκράτηση» και «αποκλιμάκωση».
Όλοι αντιλαμβάνονται πως μία αντεπίθεση σε ιρανικό έδαφος θα είναι η έναρξη ενός περιφερειακού πολέμου και το πρώτο βήμα προς έναν παγκόσμιο. Θα είναι δύσκολο να μείνουν αμέτοχες οι μεγάλες δυνάμεις σε περίπτωση ευρείας ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Όλοι θα κληθούν σε μία τέτοια περίπτωση να διαλέξουν στρατόπεδο και είναι ακριβώς αυτό που θέλουν να αποφύγουν.
Γιατί δεν είναι βέβαιο ότι θα εισακουστεί το αίτημα για «αποκλιμάκωση»
Τα τελευταία χρόνια μας έχουν καταδείξει με τον πιο βίαιο τρόπο πως οι παίχτες στη διεθνή σκηνή δεν δρουν πάντα ορθολογικά. Ναι, πράγματι, το λογικό είναι να δούμε μία «μετρημένη» απάντηση από το Ισραήλ, που δεν θα αναγκάσει σε νέα ανταπάντηση το Ιράν.
Ωστόσο γνωρίζουμε πως στους κόλπους της ισραηλινής κυβέρνησης υπάρχουν στελέχη που πιέζουν στην κατεύθυνση των άκρων. Ισραηλινά μέσα μεταδίδουν πως ο Μπένι Γκάντζ πίεσε για σκληρή και άμεση απάντηση από τη νύχτα του Σαββάτου – με τον υπουργό Άμυνας και τον αρχηγό του στρατού να λένε «όχι».
Εκείνη η «ήττα» των σκληροπυρηνικών θα μπορούσε να αποδειχθεί προσωρινή – από τη στιγμή μάλιστα που ο ίδιος ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του για το τι ακριβώς θέλει.
Όσο για το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, θα μπορούσε επίσης εύκολα να ξεφύγει. Υπό τις συνθήκες αυτές δεν είναι καθόλου περίεργο, που μερίδα αναλυτών προειδοποιεί πως ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος δεν είναι μακριά.
Νατάσα Στασινού • [email protected]
