Το μακελειό σε δημοτικό σχολείο στο Τέξας με θύματα παιδιά 5 -7 ετών και δράστη έναν 18χρονο επαναφέρει στο προσκήνιο τα αιτήματα για αυστηρότερους περιορισμούς στην οπλοκατοχή. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, διεμήνυσε πως πρέπει άμεσα να γίνει κάτι. Αυτό ωστόσο δεν είναι καθόλου βέβαιο. Οι ΗΠΑ έχουν ζήσει δεκάδες παρόμοιες τραγωδίες τα τελευταία χρόνια, αλλά η κουλτούρα των όπλων στη χώρα δεν ακόμη καμφθεί.
Έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια από τότε που η κυβέρνηση του προέδρου Λίντον Τζόνσον διεκήρυξε πως τα «τα πυροβόλα όπλα είναι το πρωταρχικό όργανο θανάτου στο αμερικανικό έγκλημα» και ότι ήταν «πρωτίστως το αποτέλεσμα της στάσης του πολιτισμού μας απέναντι στα πυροβόλα όπλα και την κληρονομιά του ένοπλου, αυτοδύναμου πολίτη». Εκείνη την εποχή κυκλοφορούσαν στις ΗΠΑ περίπου 90 εκατ. πυροβόλα όπλα. Σήμερα έχει πολλαπλασιαστεί ο αριθμός του, όπως και εκείνος των θυμάτων.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει το BBC από το 1968 έως το 2017 περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο Αμερικανοί έπεσαν νεκροί από επιθέσεις με πυροβόλο όπλο. Ο αριθμός αυτός είναι υψηλότερος από τον αριθμό των στρατιωτών που σκοτώθηκαν σε κάθε πολεμική σύρραξη που συμμετείχαν οι ΗΠΑ από τον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, το 1775, και έπειτα.
Μόνο το 2020 περισσότεροι από 45.000 Αμερικανοί έπεσαν νεκροί από πυρά όπλου (είτε ήταν θύματα δολοφονίας είτε αυτόχειρες). Ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός όλων των εποχών και ήταν αυξημένος κατά 25% σε σχέση με το 2015 και κατά 43% σε σχέση με το 2010. Παρόλα αυτά το ζήτημα του ελέγχου των όπλων εξακολουθεί να είναι «ευαίσθητο πολιτικά» στη χώρα και οι φωνές εκείνων που υπερασπίζονται το δικαίωμα στην οπλοκατοχή εξακολουθούν να φτάνουν περισσότερο στα αυτιά των μελών του Κογκρέσου.
Πόσα όπλα υπάρχουν στις ΗΠΑ
Είναι δύσκολο να μετρήσει κανείς με ακρίβεια τα πυροβόλα όπλα που βρίσκονται σε χέρια ιδιωτών. Ωστόσο ένα ελβετικό ερευνητικό project υπό τον τίτλο Small Arms Survey είχε υπολογίσει ότι βρίσκονταν περί τα 390 εκατ. πυροβόλα όπλα σε κυκλοφορία το 2018. Η αμερικανική αναλογία των 120,5 όπλων ανά 100 κατοίκους εκείνη τη χρονιά ήταν σαφώς υψηλότερη σε σχέση με το 2011 (88 όπλα ανά 100 κατοίκους).
Φετινή μελέτη του Annals of Internal Medicine διεπίστωσε ότι 7,5 εκατ. Αμερικανοί έγιναν (νομίμως) για πρώτη φορά κάτοχοι όπλων από τον Ιανουάριο του 2019 έως και τον Απρίλιο του 2021. Η αγορά τους αυτή εξέθεσε 11 εκατομμύρια ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων 5 εκατ. παιδιών, σε όπλα μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Περίπου το ήμισυ των νέων κατόχων όπλων εκείνη την περίοδο ήταν γυναίκες, το 60% ήταν λευκοί και το 40% ισπανόφωνοι και μαύροι.
Ξεχωριστή έρευνα της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιάτρων το 2021 συνέδεε την άνοδο της οπλοκατοχής κατά την πανδημία με την αύξηση των τραυματισμών και θανάτων παιδιών από όπλα.
Πόσοι θάνατοι οφείλονται σε επεισόδια με όπλα στις ΗΠΑ;
Σύμφωνα με το CDC το 2020 (το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν πλήρη στοιχεία) έχασαν τη ζωή τους 45.222 άνθρωποι από τραύματα από όπλο στις ΗΠΑ. Και ενώ είναι ευλόγως οι πολύνεκρες σφαγές, όπως αυτή στο Τέξας, που προσελκύουν περισσότερο την προσοχή των μέσων, το 54% του συνόλου (24.300) ήταν αυτοκτονίες. Οι αριθμοί ήταν αυξημένοι σε σχέση με το 2019 (δείτε γράφημα που ακολουθεί). Έρευνα του 2016 που είχε δημοσιευθεί στο American Journal of Public Health είχε δείξει ότι υπάρχει ισχυρή σχέση ανάμεσα στα υψηλότερα ποσοστά οπλοκατοχής και τα υψηλότερα ποσοστά αυτοχειρίας.
Ποια είναι η σύγκριση με άλλες χώρες;
Περίπου 53 άνθρωποι σκοτώνονται καθημερινά από όπλο στις ΗΠΑ. Το 79% των δολοφονιών πραγματοποιούνται με όπλο. Τα ποσοστά είναι πολύ υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα στον Καναδά, την Αυστραλία, την Αγγλία και πολλές ακόμη χώρες.
Οι μεγάλες σφαγές
Σύμφωνα με το FBI καταγράφησαν 345 επεισόδια μαζικών δολοφονιών από το 2000 έως το 2020 στις ΗΠΑ. Άφησαν πίσω τους 1.024 νεκρούς και 1.828 τραυματίες. Η πλεόν πολύνεκρη ήταν στο Λας Βέγκας το 2017 με περισσότερους από 50 νεκρούς και 500 τραυματίες.
Ποιος στηρίζει τους αυστηρούς ελέγχους στην οπλοκατοχή;
Παρά τις δηλώσεις οργής και αγανάκτησης, τα «μέχρι εδώ» και τις διαδηλώσεις, το 2020 το ποσοστό των Αμερικανών που τάσσονται υπέρ των αυστηρότερων νόμων οπλοκατοχής υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2014, σύμφωνα με την εταιρεία Gallup. Εκείνη τη χρονιά μόνο το 52% των Αμερικανών ήθελαν αυστηρότερους ελέγχους, ενώ το 35% τάσσονταν υπέρ της διατήρησης του υφιστάμενου πλαισίου. Ένα αξιοσημείωτο 11% ζητούσε να χαλαρώσει περαιτέρω το πλαίσιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ίδια έρευνα έδειξε πως ενώ μεταξύ των πολιτών, που αυτοπροσδιορίζονται ως Δημοκρατικοί, το 91% τάσσονται υπέρ των αυστηρότερων νόμων για την οπλοκατοχή, μεταξύ εκείνων που αυστοπροσδιορίζονται ως Ρεπουμπλικάνοι μόνο το 24% θέλει κάτι τέτοιο. Στους ανεξάρτητους ψηφοφόρους το ποσοστό είναι 45%. Aυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί οι Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές και γερουσιαστές στη μεγάλη πλειονότητά τους μπλοκάρουν κάθε πρωτοβουλία για αυστηρότερο πλαίσιο.
