του Γιάννη Αρμεύτη*
Η συζήτηση που αναπτύσσεται τις τελευταίες ημέρες σε σχέση με το κυκλοφοριακό της Λεμεσού, αν και γίνεται με καθυστέρηση, μπορεί να έχει θετική κατάληξη. Τα ανοιχτά ζητήματα είναι πολλά και οι επιπτώσεις σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο, αδιαμφισβήτητες. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος εκπόνησης του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) της πόλης. Ένα σχέδιο που δυστυχώς μέχρι σήμερα παραμένει ανεφάρμοστο.
H μονοδρόμηση της Ανεξαρτησίας δεν λύνει το πρόβλημα
Η ανακοίνωση της επικείμενης μονοδρόμησης της οδού Ανεξαρτησίας, είναι θετική ως μεταβατική ρύθμιση, χωρίς όμως να λύνει ουσιαστικά το πρόβλημα της διακίνησης στο κέντρο της πόλης. Πολλώ δε μάλλον, όταν τα οχήματα πρόκειται να κινούνται με κατεύθυνση από το Βορρά προς το Νότο. Με τον τρόπο αυτό, διευκολύνεται η διαμπερής όδευση προς το κέντρο, προσελκύοντας ουσιαστικά περισσότερα αυτοκίνητα σε μία περιοχή που ήδη ασφυκτιά. Παράλληλα, η πρόνοια για αντίστροφη διέλευση των λεωφορείων θα έχει ως συνέπεια τη μη διεύρυνση των πεζοδρομίων. Αυτή η επιλογή διαμορφώνει έναν κατ’ επίφαση μονόδρομο, που με κανένα τρόπο δεν θα διευκολύνει τη διακίνηση κατοίκων και επισκεπτών με εναλλακτικά μέσα, πλην των ΙΧ. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι σύμφωνα με το ΣΒΑΚ, η Ανεξαρτησίας θα μετατραπεί σε πεζόδρομο, στο ήμισυ του οποίου θα επιτρέπεται η πρόσβαση μόνο σε λεωφορεία. Η σχεδιαζόμενη παρέμβαση επομένως, θα είχε σημαντικότερη επίδραση ως μεταβατική, εφόσον προέβλεπε αντίστροφη πορεία των οχημάτων/λεωφορείων και διεύρυνση του πεζοδρομίου παράλληλα με τη δημιουργία ποδηλατοδρόμου στον εναπομείναντα χώρο του πρώην ρεύματος καθόδου.
Αναγκαία η συνολική εφαρμογή του ΣΒΑΚ
Ταυτόχρονα, οι όποιες -θετικές στο παρόν στάδιο- ρυθμίσεις προωθούνται, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να οδηγήσουν σε υπαναχώρηση από τη συνολική εφαρμογή του ΣΒΑΚ. Μία μελέτη για την οποία οι φορολογούμενοι πλήρωσαν και παραμένει στα χαρτιά. Με δεδομένη μάλιστα την πρόβλεψη για έργα και δαπάνες ύψους €40 εκ. κάθε χρόνο, η καθυστέρηση στην υλοποίησή τους έχει στερήσει σημαντικά κονδύλια από την πόλη. Κάθε προσέγγιση που θα βάζει ορισμένα αποσπασματικά έργα μπροστά από το Σχέδιο, είναι λάθος αφού απώτερος στόχος του ΣΒΑΚ είναι η διαμόρφωση συνθηκών που θα επιτρέπουν τη μη χρήση ιδιωτικών οχημάτων και κατά συνέπεια τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Η Λεμεσός χρειάζεται σημαντικές παρεμβάσεις
Το πρόβλημα του κυκλοφοριακού της πόλης, δεν είναι καινούριο. Όσο όμως συντρέχουν ταυτόχρονα συνθήκες αύξησης των οχημάτων, μη αναβάθμισης των δημόσιων μεταφορών και μη ανάπτυξη δικτύου για διακίνηση με εναλλακτικά μέσα, θα επιδεινώνεται διαρκώς. Τα πράγματα γίνονται χειρότερα από την μη υλοποίηση έργων που θα παρείχαν άμεσο θετικό αντίκτυπο στο επιβαρυμένο οδικό δίκτυο, όπως ο βόρειος παρακαμπτήριος. Αυτός ο άξονας θα αποτελεί εναλλακτική λύση για μεγάλο αριθμό κατοίκων που μένουν στα προάστια της πόλης και σήμερα υποχρεώνονται να χρησιμοποιήσουν τον αυτοκινητόδρομο για να μετακινηθούν ανατολικά προς δυτικά και αντίστροφα, επιδεινώνοντας την υφιστάμενη κυκλοφοριακή συμφόρηση, ιδίως στους κυκλικούς κόμβους.
Εντός αυτού του πλαισίου, απαιτείται όμως και επανασχεδιασμός των διαδρομών, αύξηση της συχνότητας των λεωφορείων και παροχή κινήτρων για χρήση τους από τους κατοίκους. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν προχωρήσει σε κατάργηση του τιμήματος (δηλαδή προσφέρουν δωρεάν πρόσβαση στα ΜΜΜ), στοχεύοντας ακριβώς στην καθιέρωσή τους στη συνείδηση των πολιτών ως αξιόπιστη εναλλακτική, έναντι του αυτοκινήτου.
Μέσω της υλοποίησης ενός μεγάλου προγράμματος πεζοδρομήσεων και μονοδρομήσεων, ο «νέος» χώρος που απελευθερώνεται θα πρέπει να αξιοποιηθεί για τη σημαντική αύξηση του ποσοστού πρασίνου εντός του κέντρου πόλης. Αυτές οι «πράσινες διαδρομές» θα επιτρέπουν σε όποιον το επιθυμεί να μετακινηθεί με εναλλακτικά μέσα πέραν του αυτοκινήτου, υπό σκιά, με άνεση και ασφάλεια, μέσα στον αστικό ιστό. Αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του σχεδίου, είναι η δημιουργία αποκεντρωμένων χώρων “park and ride” σε διάφορα σημεία της πόλης όπως το Τσίρειο, ο χώρος του επιβατικού σταθμού στο λιμάνι, στην περιοχή του ποταμού Γερμασόγειας, σε μέρη παρακείμενα του εναέριου κυκλικού κόμβου προς την παραλία Ladies Mile, αλλά και σε μεγάλα διαθέσιμα τεμάχια γης κεντρικότερα. Εκεί, κάτοικοι και επισκέπτες της πόλης θα μπορούν να σταθμεύουν τα οχήματά τους, διακινούμενοι προς το κέντρο είτε με ΜΜΜ, είτε να επιλέξουν να περπατήσουν, ή να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατό τους.
Τέλος θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πόλη χρειάζεται μεσο-μακροπρόθεσμο σχεδιασμό σε σχέση με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Λύση στο πρόβλημα του κυκλοφοριακού μπορεί να δοθεί μέσα και από τη λειτουργία τραμ, όπως συμβαίνει σε δεκάδες ευρωπαϊκές χώρες, συχνά μικρότερες από τη Λεμεσό. Κατά μέσο όρο, μια γραμμή του Τραμ καλύπτει σε μια διαδρομή τις μετακινήσεις 5.000 ατόμων ανά ώρα, ενώ στο ίδιο χρονικό διάστημα η ίδια διαδρομή με αυτοκίνητο θα καλύψει τις ανάγκες διακίνησης μόνο 1.300 ατόμων, επιβαρύνοντας μάλιστα το αστικό περιβάλλον με καυσαέρια και αυξημένα επίπεδα θορύβου. Στην περίπτωση της Λεμεσού, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια γραμμή τραμ μήκους 10 χιλιομέτρων, καλύπτοντας την περιοχή από το καζίνο μέχρι το χώρο στάθμευσης του ποταμού Γερμασόγειας.
Η πόλη μας μπορεί και πρέπει να αναβαθμιστεί, τόσο για τους μόνιμους κατοίκους, όσο και για τους επισκέπτες. Ζητούμενο είναι οι σχεδιασμοί να υλοποιούνται και όχι μόνο να εκπονούνται.
* Αρχιτέκτονας, μέλος της Πρωτοβουλίας «Για τη Λεμεσό»
