Κάποιοι πίστευαν ότι το «τέρας» πέθανε. Κάτι όμως το άκρως επιτυχημένο «face- lift» των ακροδεξιών κομμάτων, που λείανε φαινομενικά τουλάχιστον άκρες και ακρότητες, κάτι η επιμονή στη woke ατζέντα και η εμμονή στην επίκληση της πολιτικής ορθότητας – και κυρίως η τάση των ηγεσιών της Ευρώπης να σπρώχνουν κάτω από το χαλί προκλήσεις από την μετανάστευση έως την απο-βιομηχανιοποίηση, όχι μόνο έδωσαν νέα πνοή στα ακροδεξιά κόμματα, αλλά τα έφεραν δυναμικά στον χώρο του… mainstream. Για τους Γάλλους η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λε Πεν (την οποία διαδέχεται στην προεδρία του κόμματος ο χαρισματικός 27χρονος, Ζορντάν Μπαρντελά), για τους Γερμανούς το AfD και για τους Πορτογάλους το Chega, που ήταν ο θριαμβευτής των χθεσινών εκλογών, δεν είναι ένα ακραία μορφώματα, αλλά κόμματα που θέτουν στην ατζέντα ζητήματα που τους ανησυχούν: Από τα ταυτοτικά έως εκείνα για την τσέπη τους.
Δεν είναι «μόνο η οικονομία ανόητε», αλλά είναι οπωσδήποτε και αυτή σε ένα περιβάλλον που οι αγρότες εκπέμπουν SOS, οι καταναλωτές βλέπουν βασικά είδη στα ράφια των καταστημάτων να ακριβαίνουν συνεχώς και οι 30αρηδες ή και 40αρηδες αρνούνται να εγκαταλείψουν την πατρική στέγη ή επιστρέφουν στο παιδικό δωμάτιο για να τα βγάλουν πέρα.
Το πιο επιτυχημένο μοντέλο «μεταμόρφωσης» έχει ακολουθήσει ίσως η Μαρίν Λε Πεν, η οποία «βλέπει» όχι μόνο τις ευρωκάλπες αλλά και εκείνες των επόμενων προεδρικών εκλογών στη Γαλλία. Απαλλάχθηκε από φασιστικά βαρίδια, αποκήρυξε τον αντισημιτισμό, έκανε άνοιγμα στην LGBTQ κοινότητα, λείανε ακόμη και την αντιμεταναστευτική και αντι- ευρωπαϊκή ρητορική της, χωρίς όμως να σταματήσει να ασκεί κριτική στα δύο αυτά πεδία. Στα βήματα αυτά έχουν αρχίσει να πατάνε και τα άλλα κόμματα του χώρου.
Οι Taylor Swift και Dua Lipa… δεν είναι λύση
Για να επιστρέψουμε όμως στο ερώτημα του τίτλου. Ποιος μπορεί να σταματήσει την επέλαση της ακροδεξιάς σήμερα; Αν οι Ευρωπαίοι αναζητούν την απάντηση, όπως διαβάσαμε πρόσφατα στον ευρωπαϊκό Τύπο, σε Taylor Swift, Rosalía, Måneskin και Dua Lipa – ποντάρουν δηλαδή στο να κινητοποιήσουν τους νέους ψηφοφόρους μέσω των ινδαλμάτων της μουσικής σκηνής – κάτι μάλλον έχουν καταλάβει λάθος.
Σε πρόσφατη ανάλυσή του ο Wolfgang Munchau, διευθυντής του Eurointelligence και αρθρογράφος του New Statesman, έγραφε ότι αν τα mainstream κόμματα της Ευρώπης θέλουν να βάλουν φρένο στην ακροδεξιά, θα πρέπει να εστιάσουν σε τέσσερα μέτωπα.
Τα μέτωπα που ζητούν απαντήσεις
Πρώτον, να εγκαταλείψουν επιτέλους την εμμονή με τη λιτότητα, η οποία λειτουργεί ως «πολιτική καταδίκη» σε περιόδους υποτονικής ανάπτυξης, όπως αυτή που διανύει σήμερα η Ευρωζώνη. Δεύτερον, να σταματήσουν να προσποιούνται ότι η απο-βιομηχανοποίηση δεν συμβαίνει ή δεν είναι πρόβλημα. Τρίτον, να δουν ρεαλιστικά το ζήτημα της Ουκρανίας. Την ώρα που οι ΗΠΑ περιορίζουν στρατιωτική και οικονομική στήριξη, δεν μπορεί το βάρος να πέφτει μόνο στην Ευρώπη. Και τέταρτον, να «σοβαρευτούν» με τη μετανάστευση, αναζητώντας λύσεις σε συνεργασία με την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, αντί να προσπαθούν απλώς να σηκώσουν «τείχη» για να θωρακίσουν τα σύνορα.
Να προσθέσουμε και ένα πέμπτο: Να μιλήσουν καθαρά για όσα απασχολούν τους πολίτες, αντί να κρύβονται ή να ελίσσονται πίσω από την πολιτική ορθότητα.
Νατάσα Στασινού • [email protected]
