Του Θέμη Πολυβίου*
Σημαντικά οφέλη έχει η Κύπρος από το Ταμείο Συνοχής και το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αφού μέσω των πόρων που διατίθενται προς την χώρα μας, στηρίζονται ζωτικοί τομείς της οικονομίας και εκσυγχρονίζονται οι δομές της.
Ιδιαίτερη ενίσχυση θα έχει ο τομέας της ενέργειας, όπως πρόσφατα αποφασίστηκε η υλοποίηση του μεγαλεπήβολου έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας. Το έργο αυτό στηρίζεται με το ποσό των 657 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα οδηγήσει στον τερματισμό της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και στη σύνδεσή της με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα.
Φορέας υλοποίησης του όλου έργου θα είναι ο ΑΔΜΗΕ Ελλάδας και η Κύπρος θα είναι μέτοχος στο εταιρικό σχήμα που θα υλοποιήσει την ηλεκτρική διασύνδεση.
Ως αποτέλεσμα της υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης αναμένονται τα εξής οφέλη για την Κύπρο, την οικονομία και τους καταναλωτές της:
- Σε μία γεωπολιτικά ευαίσθητη συγκυρία στην νοτιοανατολική Ευρώπη, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου φέρνει την Κύπρο ένα βήμα πιο κοντά στην «αγκαλιά» της Ευρώπης θωρακίζοντας την πολλαπλώς: οικονομικά, ενεργειακά και διπλωματικά.
- Η Κύπρος θα ενωθεί με το ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης και θα παύσει να είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που είναι απομονωμένη από το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.
- Στο σκέλος των κοινωνικο-οικονομικών ωφελημάτων για τους Κυπρίους, όπως προκύπτουν από τη μελέτη κόστους-οφέλους που παρέδωσε η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ στην ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας και Βιομηχανίας στις αρχές Ιουλίου, θα πρέπει να επισημανθούν τα χαμηλότερα τιμολόγια ρεύματος και η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος.
- Οι Κύπριοι καταναλωτές θα δουν άμεση μείωση, κατά 30%, στους λογαριασμούς ρεύματος από την πρώτη μέρα που θα λειτουργήσει η ηλεκτρική σύνδεση Ελλάδας – Κύπρου το 2030, σύμφωνα με την επικαιροποιημένη μελέτη κόστους– οφέλους.
- Το καθαρό κοινωνικό όφελος για την Κυπριακή κοινωνία από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου αναμένεται να ξεπεράσει τα 6 δις. Το νούμερο προκύπτει αν αφαιρέσει κανείς από το συνολικό όφελος ύψους 8 δις ,το κόστος κατασκευής του έργου που δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 1,9 δις ευρώ.
Τι περιλαμβάνει όμως το κοινωνικό όφελος ;
- Την εξοικονόμηση από την υποκατάσταση καυσίμου και τη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων. Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε Έκθεση της Κομισιόν αναφέρεται ότι «το 2023 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο αντιπροσώπευε το 70% των συνολικών εκπομπών ρύπων, σημα¬ντικά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ», λόγω της εξάρτησης της χώρας από το πετρέλαιο.
- Τη αδιάλειπτη τροφοδοσία ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει κίνδυνος blackout -ειδικά σε περιόδους αυξημένης ζήτησης (π.χ. κορύφωση θερινής τουριστικής περιόδου ή ψύχους).
- Την δυνατότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας – ως μέτοχος – να έχει μερίδιο από τα έσοδα του έργου , τα οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να μειώσει περαιτέρω τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος.
- Την αναγκαία Πράσινη μετάβαση. Η Κύπρος θα πρασινίσει πλήρως το ενεργειακό της μείγμα με πολλαπλά οφέλη για την βιομηχανία της και τον τουρισμό της μέσω της ενισχυμένης ασφάλειας εφοδιασμού και την επίτευξη ανταγωνιστικότερων τιμών.
- Την περαιτέρω μείωση της τιμής του ηλεκτρικού εφόσον οι παραγωγοί ενέργειας θα εκτεθούν στον ανταγωνισμό του ευρωπαϊκού συστήματος.
- Την επιπλέον αποκλιμάκωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές μέσα από την δραστική μείωση των εκπομπών CO2. Τα οφέλη για την κυπριακή κοινωνία από το «πράσινο» ενεργειακό μείγμα θα είναι όχι μόνο οικονομικά αλλά και περιβαλλοντικά.
- Τον υπερδιπλάσιο δείκτη ωφελιμότητας για το κοινωνικό σύνολο που διασφαλίζει η ηλεκτρική διασύνδεση έναντι της απομονωμένης ενεργειακής ανάπτυξης της Κύπρου (~19% έναντι ~6% για την περίπτωση της απομονωμένης ανάπτυξης).
Τα οφέλη της Κύπρου από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ ξεπερνούν κατά πολύ τα όποια θετικά οικονομικά νούμερα και τα πολλαπλά οφέλη από την ενεργειακή σύνδεση της Μεγαλονήσου με την Ευρώπη και αποκτούν τη μορφή «εθνικής ασφάλειας», ειδικά μετά και το επεισόδιο στην Κάσο.
Πολλώ δε μάλλον που η Τουρκία επιδιώκει ανεπιτυχώς από το 2019 την δική της ηλεκτρική διασύνδεση με τα κατεχόμενα.
Τόσο η Ε.Ε (με την επιδότηση του έργου με 657 εκ. Ευρώ) όσο και η Ελλάδα έχουν αποφασίσει να υποστηρίξουν με κάθε τρόπο τον «Great Sea Interconnector» αναλαμβάνοντας και το όποιο ενδεχόμενο ρίσκο.
Με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης το 2023 θα προχωρήσει η διασύνδεση Κύπρου-Ισραήλ, γεγονός που θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τα οφέλη για την κυπριακή οικονομία και τους καταναλωτές.
Όμως, ιδιαίτερες ανάγκες έχει η Κύπρος και στον ευρύτερο ενεργειακό τομέα, ο οποίος αποτελεί κομβικό σημείο για την ανάπτυξη της χώρας. Πέραν των πρωτοβουλιών της ίδιας της Κύπρου με τις έρευνες για ανακάλυψη φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της, σήμερα τα ενεργειακά θέματα είναι στην άμεση προτεραιότητα της χώρας, λόγω των υψηλών ποσών που καταβάλλουμε ως πρόστιμο για τους ρύπους, για την ανάγκη μείωσης του ενεργειακού κόστους (που εκτοξεύει ψηλά τον πληθωρισμό) και για την προσπάθεια απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Εάν επιτευχθούν τα όσα προβλέπονται στους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου της Ε.Ε. κατά 55% εώς το 2030 και επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας εώς το 2050, τότε η Κύπρος θα ευεργετηθεί τα μέγιστα από αυτή την αναπροσαρμογή.
*Δημοσιογράφου
