Του Μιχάλη Ψύλου
psilosm@naftemporiki.gr
Στις 14 Ιανουαρίου 1963, ο πρόεδρος της Γαλλίας, στρατηγός Σαρλ ντε Γκωλ, έδινε συνέντευξη Τύπου στην οποία εξέφραζε κατηγορηματικά την αντίθεσή του στην ένταξη της Βρετανίας στην τότε ΕΟΚ. Όπως γράφει ο βρετανός ιστορικός και συγγραφέας Τζόναθαν Φένμπι στο βιβλίο του «Ο Στρατηγός: Ο Σαρλ Ντε Γκωλ και η Γαλλία που έσωσε», ο ιδρυτής της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας θεωρούσε το Ηνωμένο Βασίλειο ως «Δούρειο ίππο» που προωθεί στην Ευρώπη τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών. Για τον Ντε Γκωλ «η διατήρηση της Ευρώπης ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ ήταν πρωταρχικής σημασίας και ποτέ δεν ξέχασε τους ισχυρούς δεσμούς Λονδίνου και Ουάσιγκτον – τις οποίες θεωρούσε πώς στρέφονταν ενάντια στα συμφέροντα της Γαλλίας και της ενωμένης Ευρώπης».
Ο στρατηγός φέρεται να είχε πει κατάμουτρα μάλιστα στον τότε βρετανό πρωθυπουργό Χάρολντ Μακμίλαν ότι δεν θέλει «το βρετανικό σκουλήκι στο ευρωπαϊκό μήλο», αρνούμενος έτσι την ένταξη της Βρετανίας στην ΕΟΚ. «Ήταν τόσο σκληρή η στάση του Ντε Γκωλ, που έκανε τον Μακμίλαν να ξεσπάσει σε κλάματα» γράφει ο Φένμπι και προσθέτει: «Ενημερώνοντας αργότερα το υπουργικό του συμβούλιο, ο Ντε Γκωλ είπε: “Ο καημένος ο Μακμίλαν, στον οποίο δεν είχα τίποτα να δώσω, φαινόταν τόσο λυπημένος! Ήθελα να βάλω το χέρι μου στον ώμο του και να του πω, όπως στο τραγούδι της Εντίθ Πιαφ, “ne pleurez pas, milord” (μην κλαις, κύριε μου)».
Περισσότερο από μισό αιώνα μετά, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ιστορικοί γράφουν ότι ο Ντε Γκωλ όχι μόνο δικαιώθηκε λόγω του Brexit, αλλά η άποψή του για τον ρόλο της Βρετανίας στην ΕΕ ήταν διορατική. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται, μάλιστα, οι Ευρωπαίοι βλέπουν ότι την ώρα που αναζητούν μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων, υπάρχει ένας βρετανός «εμπρηστής». Όταν η Γηραιά ήπειρος έχει απόλυτη ανάγκη για «πυροσβέστες».
Ενώ ο Μακρόν, ο Σολτς και ο Ντράγκι τονίζουν δημόσια την «ανάγκη για ειρήνη και ταχεία κατάπαυση του πυρός», ο βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, συνεχίζει να ρίχνει λάδι στη φωτιά που άναψε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, εισβάλλοντας στην Ουκρανία.
Ο Τζόνσον πρωτοστατεί σε θερμοπολεμικές απειλές, δηλώνει έτοιμος να μπει στον πόλεμο κατά της Μόσχας, υπογράφει στρατιωτικά σύμφωνα με τη Φινλανδία και λέει – διά της υπουργού Εξωτερικών, Λιζ Τρας, ότι «οι κυρώσεις έχουν στόχο να ρίξουν τον Πούτιν». Το Κρεμλίνο εκμεταλλεύτηκε μάλιστα αυτή τη δήλωση για να βάλει στο τραπέζι την επιλογή της πυρηνικής σύγκρουσης!
Οι λόγοι για τους οποίους η γενικά συνετή στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκρούεται με την επιθετική και προκλητική στάση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι οικονομικοί και γεωπολιτικοί: Καταρχάς, η Βρετανία έχει ελάχιστη εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια. Από την άλλη, μετά την έξοδο από την ΕΕ, οι ήδη ισχυροί δεσμοί μεταξύ Λονδίνου και Ουάσιγκτον έχoυν ενισχυθεί ακόμη περισσότερο. Και οι δύο πρωτεύουσες, ουδεμία πρόθεση έχουν να καθίσουν σε ένα – υποθετικό έστω – τραπέζι διαπραγματεύσεων με τον Πούτιν, εστιάζοντας μόνο στην αποδυνάμωση της Ρωσίας. Αν προσθέσουμε σε αυτούς τους λόγους ότι η Βρετανία είναι και εδαφικά απομακρυσμένη από τα ρωσικά σύνορα και δεν φοβάται την άμεση εμπλοκή σε περίπτωση διεύρυνσης της σύγκρουσης προς τα δυτικά, καταλαβαίνουμε γιατί ο Μπόρις Τζόνσον λειτουργεί ως «εμπρηστής». Πέρα από το γεγονός ότι πριν τον πόλεμο ο Τζόνσον κινδύνευε με αποπομπή λόγω της ανάμιξής του σε σκάνδαλα!
Την ώρα που η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη ίσως με την πιο «σκοτεινή ώρα» μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο στρατηγός Ντε Γκωλ είναι πιο επίκαιρος από ποτέ: «Αναμφισβήτητα, οι Σοβιετικοί έχουν τρομερά πυρηνικά όπλα, αλλά οι Δυτικοί έχουν επίσης τρομερά όπλα» έλεγε ο Ντε Γκώλ στις 5 Σεπτεμβρίου 1961, λίγες εβδομάδες μετά την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου. «Αλλά αν ξεσπάσει μια παγκόσμια σύγκρουση, η εφαρμογή των δυνάμεων καταστροφής θα οδηγούσε, ιδιαίτερα, αναμφίβολα, στην πλήρη ανατροπή της Ρωσίας και χωρών που μαστίζονται από τον κομμουνισμό» έλεγε ο στρατηγός και έθετε το ερώτημα: «Τι νόημα θα είχε όμως, να βασιλεύεις πάνω σε νεκρούς;».
