Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται από τότε που ο Αμερικανικός Στρατός εισέβαλε στο Ιράκ με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζορτζ Μπους να διαβεβαιώνει τότε πως ο πόλεμος θα είχε ελάχιστα θύματα και θα οδηγούσε σε γρήγορη νίκη και ανοικοδόμηση, ενώ θα μετέτρεπε το Ιράκ σε μια δημοκρατική χώρα, αφήνοντάς της καλύτερες υποδομές.
Με αφορμή τη μαύρη επέτειο της 19ης Μαρτίου –που ξεκίνησε η εισβολή- το Πανεπιστήμιο Μπράουν, ένα από τα παλαιότερα και διακεκριμένα στις ΗΠΑ, έκανε μια αποτίμηση των αποτελεσμάτων του πολέμου που διαψεύδουν τον πρώην πρόεδρο. Η έκθεση δημοσιεύτηκε στις 15 Μαρτίου και τα ευρήματα της είναι θλιβερά.
Όπως αναφέρει η συντάκτρια της έκθεσης, καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων και διευθύντρια του Προγράμματος «Κόστη Πολέμου» Neta Crawford, «οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν έναν πόλεμο με τον εν τέλει αποδεδειγμένο ψευδή ισχυρισμό ότι υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής που παράγονταν και αποθηκεύονταν από την ιρακινή κυβέρνηση».
Η Αμερικανίδα ακαδημαϊκός καταλήγει πως οι «αισιόδοξες υποθέσεις» της αμερικανικής ηγεσίας «έρχονται αντιμέτωπες με το ρεκόρ θανάτου, το υψηλό και συνεχιζόμενο κόστος, και την καταστροφή της περιοχής».
Έως 580.000 οι νεκροί
Ένας πλήρης απολογισμός του κόστους των τελευταίων 20 ετών του πολέμου στο Ιράκ περιλαμβάνει ανθρώπινους θανάτους και δυστυχία. Χιλιάδες μαχητές – από τις ένοπλες δυνάμεις και την αστυνομία του Ιράκ μέχρι τους στρατιώτες των ΗΠΑ και των συμμάχων – έχουν σκοτωθεί και τραυματιστεί. Συνολικά, οι άμεσοι θάνατοι αμάχων και μαχητών στις δύο εμπόλεμες ζώνες, στο Ιράκ (από την εισβολή των ΗΠΑ το 2003) και στη Συρία (από την έναρξη της Επιχείρησης Inherent Resolve το 2014) ανέρχονται συνολικά σε περίπου 550.000-580.000 άτομα.
Οι Αμερικανοί ειδικά, έχασαν 4.599 στρατιωτικούς και 3.669 μισθοφόρους ενώ περισσότεροι από 32.000 τραυματίστηκαν. Οι Ιρακινοί πλήρωσαν πολύ πιο ακριβά την αμερικανική εισβολή: 186.600-210.000 πολίτες έχασαν τη ζωή τους στο Ιράκ και 138.000 στη Συρία. Ενδεικτικά, περισσότεροι από 2.000 άμαχοι σκοτώθηκαν από αεροπορικές επιδρομές του Συνασπισμού των ΗΠΑ τον πρώτο μήνα του πολέμου στο Ιράκ, με τον Αμερικανικό Στρατό να υποτιμά σκοπίμως τον αριθμό των αμάχων που σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν στις αεροπορικές επιδρομές του.
Έμμεσοι θάνατοι
Πέραν όμως των παραπάνω αριθμών, υπάρχει ένας μεγαλύτερος απολογισμός, οι λεγόμενοι έμμεσοι θάνατοι. «Αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό, ίσως υπάρχει 2πλάσιος ή 3πλάσιος ή 4πλάσιοςαριθμός ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους λόγω έμμεσων αιτιών όπως εκτοπισμός, κακή πρόσβαση σε πόσιμο νερό, υγειονομική περίθαλψη και ασθένειες που μπορούν να προληφθούν. Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι δείκτες υγείας έχουν βελτιωθεί στο Ιράκ, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής και βρεφικής θνησιμότητας» αναφέρει η έκθεση.
Η Neta ξεκαθαρίζει ότι δεν αποδίδει την ευθύνη για όλους αυτούς τους θανάτους πολέμου σε ένα μόνο μέρος. «Πολλές πλευρές έχουν συμβάλει στη δολοφονία και στη δημιουργία των συνθηκών για έμμεσο θάνατο».
Η έκθεση όμως δεν παραλείπει να αναφέρει και τους εκτοπισμένους. «Περισσότεροι από 7 εκατομμύρια άνθρωποι από το Ιράκ και τη Συρία είναι σήμερα πρόσφυγες και σχεδόν 8 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εκτοπισμένοι στο εσωτερικό των δύο χωρών» αναφέρεται στην έρευνα τονίζοντας πως «η καταστροφή στις τοπικές υποδομές και οι περιβαλλοντικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με τον πόλεμο και της βλάβης στα τοπικά και περιφερειακά οικοσυστήματα, θα διαρκέσουν πολύ πέρα από τις μεγάλες μάχες».
Αστρονομικό το οικονομικό κόστος
Όσον αφορά το οικονομικό κόστος του πολέμου, όλοι οι σύμβουλοι και οι υποστηρικτές του πολέμου έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους. Όπως φαίνεται και στον πίνακα ο πόλεμος σε Ιράκ και Συρία απορρόφησε σχεδόν 3 τρισεκατομμύρια δολάρια και όχι κάποιες λίγες εκατοντάδες δισεκατομμύρια! 
Αυτά τα κόστη των ΗΠΑ αφορούν άμεσες δαπάνες του Υπουργείου Άμυνας και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον «παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ή «υπερπόντιες επιχειρήσεις έκτακτης ανάγκης». Ωστόσο, αυτός ο υπολογισμός του δεν περιλαμβάνει αυξήσεις στις δαπάνες Εσωτερικής Ασφάλειας (Homeland Security) που μπορεί να αποδοθούν στο γεγονός των πολέμων των ΗΠΑ στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και αλλού.
Εδώ πρέπει να αναφερθεί πως σύμφωνα με τον Ειδικό Γενικό Επιθεωρητή των ΗΠΑ για την Ανασυγκρότηση του Ιράκ (SIGIR), η κυβέρνηση του Ιράκ δαπάνησε περισσότερα από 145 δισ. δολάρια για τη δική της ανοικοδόμηση μεταξύ 2003 και τέλη του 2012 και η πολυμερής βοήθεια από άλλες πηγές εκτός των ΗΠΑ ανήλθε σε 4,31 δισεκατομμύρια δολάρια. Όλες αυτές οι δαπάνες για την εμπόλεμη ζώνη ανέρχονται συνολικά σε περίπου 174 δισεκατομμύρια δολάρια.
Και όλα αυτά γιατί;
Για τη Neta Crawford, παρόλο που η Αλ Κάιντα είχε μια ελάχιστη παρουσία στο Ιράκ πριν από το 2003, οι Αμερικανοί ιθύνοντες υποσχέθηκαν με τον πόλεμο να απαλλάξουν τη χώρα από κάθε τρομοκράτη και να δυσκολέψει τους τρομοκράτες να βρουν πρόσφορο έδαφος εκεί. Όπως έχουν υποστηρίξει ορισμένοι, η ανάπτυξη του ISIS μπορεί, τουλάχιστον εν μέρει, να αποδοθεί στην καταστροφή που προκάλεσε ο πόλεμος στο Ιράκ.
Σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο τον πρώην Πρόεδρο Ομπάμα, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης το 2015, «το Ισλαμικό Κράτος είναι ένα άμεσο αποτέλεσμα της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, που προήλθε από την εισβολή μας, η οποία είναι ένα παράδειγμα ακούσιων συνεπειών, γι’ αυτό πρέπει γενικά να «στοχεύουμε» πριν «πυροβολήσουμε»».
Μπορεί η έκθεση να καταπιάνεται με τα 20 χρόνια πολέμου που σηματοδοτούν στην πραγματικότητα το τέλος του πολέμου των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία, αλλά οι μάχες συνεχίζονται, αν και με πιο αργό ρυθμό. «Τον Μάρτιο του 2023 η κυβέρνηση Μπάιντεν ζήτησε σχεδόν 400 εκατομμύρια δολάρια για κονδύλια του Αντι-Ισλαμικού Κράτους. Και έτσι επίσης συνεχίζεται ο θάνατος, η καταστροφή, ο εκτοπισμός, ο τραυματισμός και η ανοικοδόμηση» καταλήγει η έκθεση.
