Της Κατερίνας Κοκκαλιάρη
Σε αχαρτογράφητα νερά βρίσκονται πλέον οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η Άγκυρα δείχνει πως θέλει να κόψει τις γέφυρες διαλόγου. Με εμπρηστικές δηλώσεις αλλά και προκλητικές ενέργειες ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ρίχνει λάδι στη φωτιά της έντασης, ανοίγοντας το ένα θέμα μετά το άλλο.
Δεν είναι μόνο η πρωτοφανής αναφορά του κ. Ερντογάν πως «για εμένα δεν υπάρχει πια Μητσοτάκης», που δείχνει πως το καλοκαίρι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα είναι «θερμό». Η Άγκυρα συνεχίζει να προκαλεί με παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου και μια νέα παράνομη Navtex με την οποία στέλνει το ερευνητικό σκάφος Γιουνούς στο Αιγαίο.
Την ίδια στιγμή «καμπανάκι» έχει χτυπήσει στην Αθήνα για το ενδεχόμενο μιας νέας απόπειρας εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού από την γειτονική χώρα. Τα στοιχεία των τελευταίων εβδομάδων προκαλούν έντονη ανησυχία, καθώς υπάρχουν διαδοχικά περιστατικά με φουσκωτά γεμάτα πρόσφυγες και μετανάστες που προσπαθούν να προσεγγίσουν τα νησιά αλλά και αύξηση των ροών στον Έβρο.
Το μεγάλο ερώτημα είναι μέχρι που είναι διατεθειμένος να φτάσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που παραμένει ένας απρόβλεπτος παίχτης στην διεθνή σκηνή. Στην Αθήνα εκτιμούν πως η Άγκυρα ανέμενε μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία να δει το ρόλο της στη διεθνή σκηνή να αναβαθμίζεται. Ωστόσο – όπως φάνηκε και από το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ – οι προσδοκίες αυτές δεν επιβεβαιώνονται με αποτέλεσμα να επικρατεί εκνευρισμός στη γειτονική χώρα.
Στο «παζλ» προστίθεται ένα ακόμα κομμάτι που σχετίζεταιμε το εξοπλιστικό πεδίο, καθώς το θέμα των ρωσικών S 400 εξακολουθεί να ρίχνει «σκιά» στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας. Δεν είναι μόνο η χθεσινή συνάντηση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Παναγιωτόπουλου με αμερικανικό τεχνικό κλιμάκιο, το οποίο βρίσκεται στην Αθήνα για τη δρομολόγηση της κατασκευής των F-35, που «εκνευρίζει» την Άγκυρα. Είναι και το ό,τι ακόμα παραμένει ο αμερικανικός «πάγος» για τα F-16, που επιθυμεί να ξεμπλοκάρει η τουρκική πλευρά. «Ζητήσαμε την άρση των αμυντικών περιορισμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και θα συνεχίσουμε να το απαιτούμε» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου.
Παράλληλα πρέπει να ληφθεί υπόψη και ένας ακόμα παράγοντας, που σχετίζεται με την κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας. Η τουρκική οικονομία συνεχίζει να κλυδωνίζεται και η δημοτικότητα του κ. Ερντογάν έχει υποχωρήσει. Επομένως ο Τούρκος πρόεδρος ανεβάζοντας την ένταση με την Ελλάδα θα προσπαθήσει να συσπειρώσει ένα πιο σκληροπυρηνικό ακροατήριο, προκειμένου να αυξήσει τα ποσοστά του στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση.
Ψύχραιμη στάση στην Αθήνα
Η κυβέρνηση δεν εμφανίζεται διατεθειμένη να ακολουθήσει την ακραία ρητορική της Άγκυρας και κρατά ψύχραιμη στάση. «Δεν πρόκειται να πέσουμε στην παγίδα της όξυνσης κατ’ επιλογήν του συνομιλητή μας» σημείωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και τόνισε «εάν η ελληνική κυβέρνηση κρίνει ότι πρέπει να οξύνει, θα οξύνει επειδή αυτή το έκρινε, όχι επειδή την υποχρέωσε μια άλλη πλευρά».
Μάλιστα ο υπουργός Εξωτερικών σημείωσε πως «η συμπεριφορά της Τουρκίας αποτελεί την απόλυτη τεκμηρίωση των ελληνικών επιχειρημάτων, περί του γεγονότος ότι απειλούμαστε, ότι το casus belli εναντίον της Ελλάδας δεν είναι κενό περιεχομένου και ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει απειλή από την Τουρκία».
Πάντως μετά από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος Ιουνίου στη Μαδρίτη. Με αυτό το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν προβλέπεται κάποιο τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου. Ωστόσο έχει σημασία και τι θα ζητήσει ο Τούρκος πρόεδρος για να πει το «ναι» στην ένταξη Φιλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Να σημειωθεί πως με ενδιαφέρον αναμένονται οι σημερινές επαφές στην Τουρκία αντιπροσωπειών των δύο χωρών σχετικά με τις αιτήσεις τους για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η τουρκική πλευρά έχει εκφράσει την αντίρρησή της για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ωστόσο η εκτίμηση είναι πως πρόκειται για ένα ανατολικό παζάρι με την Άγκυρα να συμφωνεί στο τέλος αλλά με συγκεκριμένα ανταλλάγματα.
