Σημαντικά πλεονάσματα της τάξης των 6.000.000 ευρώ που έρχονται σε αντίθεση με κατά καιρούς δηλώσεις για «προβλήματα επιβίωσης» του οργανισμού. Δείγματα ελλιπούς-προβληματικής διαχείρισης σε αρκετά από τα 230 ακίνητα που είχαν παραχωρηθεί-δωρισθεί από ιδιώτες την τελευταία 25ετία και εμφανίζονται, σύμφωνα με καταγραφές του Κτηματολογίου, στα περιουσιακά στοιχεία του.
Η ύπαρξη λογαριασμού σε ελβετική τράπεζα όπου είχαν κατατεθεί περίπου 5.000.000 ευρώ. Σποραδικές καταγγελίες για κακοποίηση ανηλίκων εκ των οποίων μία ερευνάται από δικαστικούς λειτουργούς στη Βόρεια Ελλάδα με απόλυτη μυστικότητα. Ορισμένες, παλαιότερες, αιχμηρές αναφορές από συνδικαλιστικές οργανώσεις και υπαλλήλους για κακή συμπεριφορά υπευθύνων σε ορισμένες δομές. Το περιεχόμενο εγγράφων με επιθετικό, επικριτικό χαρακτήρα σε υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. για το ζήτημα της «αποκλειστικής» διαχείρισης υποθέσεων εξαφανίσεων με διαφαινόμενο επικοινωνιακό, «διαφημιστικό» ενδιαφέρον. Η έλλειψη για δεκαετίες ουσιαστικού κρατικού ελέγχου σε οικονομικά δεδομένα και όχι μόνο.
Ζήτημα εμπιστοσύνης
Αυτές είναι ορισμένες από τις διαπιστώσεις-πληροφορίες και το περιεχόμενο άτυπων ενημερώσεων που φαίνεται να ωθούν ελληνικές ελεγκτικές υπηρεσίες, όπως η Επιτροπή για το Ξέπλυμα Χρήματος και άλλες, να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στα δεδομένα του συλλόγου «Χαμόγελο του Παιδιού» και σε δεύτερη φάση και σε άλλους φορείς (ΜΚΟ, Σωματείο, Ιδρύματα) που ασχολούνται με την προστασία των ανηλίκων. Προκειμένου, κατά κύριο λόγο, να αρχίσει να αποκαθίσταται σταδιακά η εμπιστοσύνη των πολιτών στις φιλανθρωπικές οργανώσεις που έχει κλονισθεί μετά τις διαδοχικές αποκαλύψεις των δικαστικών και αστυνομικών αρχών για την «Κιβωτό του Κόσμου».
Συνεκτιμώντας, ταυτόχρονα, οι αρμόδιοι κρατικοί λειτουργοί το αδιαμφισβήτητο δεδομένο από παλαιότερη έρευνα, ότι το 73% των Ελλήνων έχουν θετική εντύπωση για το έργο του «Χαμόγελου», ενώ και οι ίδιοι οι υπεύθυνοι δηλώνουν ότι εκπροσωπούν έναν εξωστρεφή οργανισμό με πολυδιάστατη δραστηριότητα, με διαρκή ενημέρωση του κοινού, με εξαιρετικά σημαντικό έργο και διαφάνεια στις οικονομικές συναλλαγές τους, αντίθετα δηλαδή με ό,τι συνέβαινε με τα ελεγχόμενα πρόσωπα της «Κιβωτού».
500 υπάλληλοι, 4.000 εθελοντές
Το «Χαμόγελο του Παιδιού» έχει γραφεία, υποδομές και χώρους φιλοξενίας σε 17 πόλεις της Ελλάδας όπου εργάζονται περίπου 500 υπάλληλοι και 4.000 εθελοντές. Σύμφωνα με τις σχετικές αναρτήσεις το «Χαμόγελο του Παιδιού» υποστήριξε 48.403 παιδιά και τις οικογένειές τους το 2021 (σε έναν αριθμό που μειώνεται πάντως τα τελευταία χρόνια· είναι ενδεικτικό ότι το 2018 ο αριθμός αυτός ανερχόταν στους 90.000) όσον αφορά τις κακοποιήσεις, τα προβλήματα υγείας, περιπτώσεις εξαφάνισης και τη φτώχεια. Ακόμη φαίνεται να έχει δεχτεί το ίδιο έτος περίπου 220.000 κλήσεις στις τρεις γραμμές βοήθειας και υποστήριξης. Επιπλέον σε τρεις ξενώνες φροντίδας της οργάνωσης διαμένουν περίπου 50 παιδιά. Σημειώνεται ότι ο Σύλλογος έχει 12μελές διοικητικό συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν σύμβουλοι επιχειρήσεων, γιατροί, πρώην δικαστικοί και ορισμένοι ιδιωτικοί υπάλληλοι.
Ιδρυτής του «Χαμόγελου του Παιδιού» είναι ο κ. Κώστας Γιαννόπουλος, πρώην ιδιοκτήτης εταιρείας με ηλεκτρονικούς υπολογιστές (αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα από εκκρεμείς συναλλαγές με πολυεθνικές εταιρείες) που ξεκίνησε την προσπάθειά του το 1995, στη διάρκεια της ασθένειας του 10χρονου γιου του που είχε δημοσιοποιηθεί από τηλεοπτική εκπομπή (το άτυχο παιδί έχασε τη ζωή του λίγες ημέρες αργότερα).
Προ αρκετών ετών είχαν διατυπωθεί αιχμές κατόπιν αναφορών πολιτών και φορέων για ορισμένους από τους χώρους φιλοξενίας του «Χαμόγελου». Τον Σεπτέμβριο του 2010 υπήρξαν αντιδράσεις συνδικαλιστικών οργανώσεων ύστερα από απολύσεις τριών γυναικών εργαζομένων στον εν λόγω οργανισμό. Οι συγκεκριμένοι υπάλληλοι είχαν καταγγείλει ότι υπήρχαν κατά καιρούς και άλλες αναιτιολόγητες απολύσεις. Επίσης, υποστήριζαν ότι οι υπεύθυνοι του «Χαμόγελου» «τους είχαν ζητήσει να παραιτηθούν, αλλιώς θα τις απέλυαν με επιπρόσθετη απειλή ότι θα κατέθεταν μήνυση εναντίον τους ότι υποτίθεται ότι είχαν κακοποιήσει παιδιά». Ακόμη υπήρχαν καταγγελίες για απολύσεις εργαζομένων γιατί είχαν διαμαρτυρηθεί για την παράτυπη τοποθέτηση καμερών, χωρίς σχετικές αδειοδοτήσεις, σε χώρους του Συλλόγου.
Επιπλέον υπάλληλοι του «Χαμόγελου» με τους οποίους επικοινώνησε «Το Βήμα» επισήμαναν ότι «υπάρχει κατ’ αναλογία παιδιών μικρός αριθμός υπαλλήλων, κοινωνικών λειτουργών, καθώς και ότι μόνιμο πρόβλημα είναι η συστέγαση παιδιών (κάτι αντίστοιχο αναφέρθηκε και σε άλλους σχετικούς φορείς) διαφορετικών ηλικιών και με διαφορετικά προβλήματα στο οικογενειακό περιβάλλον τους». Επίσης υπήρχαν 3-4 αναφορές γονέων για παράνομη παρακράτηση των παιδιών τους στις δομές του συλλόγου ύστερα από ασαφείς καταγγελίες. Με ορισμένους από αυτούς να δικαιώνονται δικαστικά, στη συνέχεια, για αυτές τις διεκδικήσεις και αιτιάσεις. 
Τηλεοπτική έκθεση για τις δωρεές
Επίσης διατυπώνονταν αιτιάσεις ότι πολλές φορές παιδιά που φιλοξενούντο στις δομές του Συλλόγου παρουσιάζονταν σε τηλεοπτικές εκπομπές για την προσέλκυση δωρεών, ενώ υπήρχαν και αναφορές από ιδιοκτήτες οικημάτων που στέγαζαν το «Χαμόγελο» για εκκρεμείς οφειλές. Ως προς τις υποθέσεις κακοποιήσεων στην εν λόγω ΜΚΟ έχουν καταγραφεί εξαιρετικά λίγες (ορισμένες εξ αυτών δημοσιοποίησε προσφάτως και ο ίδιος ο ιδρυτής του «Χαμόγελου» χωρίς να παρέχει περαιτέρω στοιχεία) που απασχολούν δικαστικές και αστυνομικές αρχές.
Μία εκ των υποθέσεων αυτών αφορά τη δομή του εν λόγω Συλλόγου στη Νέα Ηρακλείτσα Καβάλας με την οποία ασχολείται, με ιδιαίτερη προσοχή, η τοπική Εισαγγελία, δεν έχει γίνει γνωστή δημοσίως αλλά απασχολεί κεντρικά πρόσωπα που ασχολούνται με την κατάσταση στους χώρους φιλοξενίας ανηλίκων. Οι τοπικές αρχές επιβεβαίωσαν τη σχετική έρευνα. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, αφετηρία ήταν οι αναφορές ανάδοχης οικογένειας με βάση περίεργη συμπεριφορά παιδιού που είχε παραμείνει στην εν λόγω δομή. Με τους υπευθύνους του «Χαμόγελου» να δηλώνουν παντού ότι υπάρχει διαρκής επίβλεψη των υπαλλήλων ώστε να αποφεύγονται τέτοιες περιπτώσεις και επιζητούν την απόλυτη διαφάνεια με απόλυτη προσοχή στη φιλοξενία των παιδιών.
Το πλεόνασμα και η… επιβίωση
Το κύριο, όμως, ενδιαφέρον των ελεγκτικών αρχών εστιάζεται και στα οικονομικά μεγέθη του Οργανισμού που καταγράφονται ετησίως, πλήρως, σε αναλυτικές εκθέσεις διεθνούς οίκου ορκωτών λογιστών.
Το «Χαμόγελο του Παιδιού» σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία εισπράττει ετησίως ποσά της τάξης των 10-14 εκατομμυρίων ευρώ από δωρεές ιδιωτών, από θεσμικούς φορείς και από ενέργειες ανεύρεσης οικονομικών πόρων, ενώ παρουσιάζει να έχει στα ταμεία του διαθέσιμα περίπου 6,2 εκατ. ευρώ. Κι αυτό όταν ενδεικτικά τα έσοδα της «Κιβωτού» ήταν της τάξης των 5,7 εκατ. ευρώ ετησίως και το πλεόνασμα της τελευταίας χρονιάς στο ύψος των 2.400.000 ευρώ. Προβληματισμό ωστόσο προκαλούν δηλώσεις του κ. Γιαννόπουλου – όπως αυτές σε συνέντευξή του στις 11 Μαΐου 2016 – όπου μνημόνευε ότι «όλοι πρέπει να στηρίξουν το «Χαμόγελο» και τη δράση του, καθώς συνεχίζει να αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα επιβίωσης». Στοιχεία που όμως δεν φαίνεται να επιβεβαιώνονταν από τον ισολογισμό του οργανισμού εκείνη τη χρονιά όπου φαίνεται να είχε στα ταμεία του υπόλοιπο 3.125.500 ευρώ και ποτέ δεν υπήρξε ουσιαστικά τέτοιο ζήτημα.
Ο λογαριασμός στην ελβετική τράπεζα: Αξιοσημείωτο είναι ότι το 2018 εμφανίζονται καταθέσεις του «Χαμόγελου» σε ελβετική τράπεζα στη Ζυρίχη ύψους 300.000 ευρώ, που έφτασαν λίγους μήνες αργότερα να έχουν ποσά της τάξης και 5.000.000 ευρώ. Προκαλώντας ερωτήματα για αυτή την επιλογή. Το εντυπωσιακό στοιχείο του ισολογισμού του 2019 ήταν η πώληση για πρώτη φορά σημαντικών παγίων ύψους περίπου 16.000.000 ευρώ του εν λόγω «συλλόγου», που φαίνεται να αφορά την πρώτη προσπάθεια ουσιαστικής εκμετάλλευσης κάποιων από τα εκατοντάδες ακίνητά του. Εκείνη τη χρονιά τα έσοδα της οργάνωσης έφταναν στα 27 εκατ. ευρώ. Με τον κ. Γιαννόπουλο ωστόσο εκείνη τη χρονιά να αναφέρεται πάλι στη ζωτική ανάγκη απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ, που, όπως δήλωνε, αφορούσε «τα σπίτια που μας δώρισαν και φιλοξενούμε παιδιά». Ενώ προφανώς αφορά και άλλα από τα ακίνητα που δεν έχει ακόμη εκμεταλλευθεί ο δραστήριος οργανισμός.
Τα έξοδα μισθοδοσίας, τα μεγάλα πλεονάσματα και οι γκρίνιες για τον ΕΝΦΙΑ
Ορισμένα ερωτήματα σε κρατικούς λειτουργούς φαίνεται να δημιουργούν και άλλα ζητήματα, γι’ αυτό και κάνουν λόγο για απαραίτητους ελέγχους στο «Χαμόγελο» και σε άλλους οργανισμούς ώστε να μη μείνει καμιά απολύτως «σκιά».
Στον ισολογισμό του 2000 τα έξοδα της μισθοδοσίας του «Χαμόγελου» αποτελούν το 37,65% των συνολικών εξόδων (41 υπάλληλοι με έξοδα για μισθούς 487.320 ευρώ) και το 2011 αυτό μετατρέπεται σε 66,31% (300 υπάλληλοι με έξοδα για μισθοδοσία 6.873.462 ευρώ) σε μια δυσαναλογία που προβληματίζει.
Στον ισολογισμό του 2011 εμφανίζει έσοδα από δωρεές περίπου 10.000.000 ευρώ και από ενέργειες ανεύρεσης οικονομικών πόρων περίπου 3.100.000 ευρώ. Ομως αξιοσημείωτο είναι ότι παρουσιάζει εξαιρετικά μικρά έσοδα από εκμετάλλευση ακινήτων (μόλις 42.000 ευρώ) και από πωλήσεις παγίων (89.000 ευρώ), παρότι έχουν περιέλθει σταδιακά στην κατοχή του 230 ακίνητα από δωρεές, σύμφωνα με τα τωρινά στοιχεία από το Κτηματολόγιο. Δηλαδή εμφανιζόταν τότε να νοικιάζει μόνο 2-3 ακίνητα, προκαλώντας απορίες για την προβληματική διαχείρισή τους στη διάρκεια της 25χρονης πορείας του, όπως προκύπτει από τους ισολογισμούς. Ομως από την ανάλυση των οικονομικών στοιχείων του ανακύπτουν και ορισμένα άλλα ερωτήματα.
Τα παράπονα για τον ΕΝΦΙΑ
Το 2011 οι αμοιβές του προσωπικού διοίκησης ήταν περίπου 670.000 ευρώ και οι αμοιβές του προσωπικού προστασίας των παιδιών της τάξης των 6.200.000 ευρώ. Ωστόσο στον απολογισμό του 2014 διαπιστώνεται εκτόξευση των αμοιβών του προσωπικού της διοίκησης στο ύψος των 1.400.000 ευρώ χωρίς να προσδιορίζεται εκείνη τη χρονιά αξιοσημείωτη αύξηση του προσωπικού του Οργανισμού. Τα έσοδα από εκμετάλλευση ακινήτων και από πώληση παγίων ήταν εκείνη τη χρονιά περίπου 190.000 και 265.000 αντιστοίχως, πάλι μικρή σε σχέση με το πλήθος των ακινήτων που έχουν παραχωρηθεί. Με τον κ. Γιαννόπουλο να μιλά κατά καιρούς για τον «δυσβάστακτο» ΕΝΦΙΑ που όφειλε να καταβάλλει το «Χαμόγελο του Παιδιού», της τάξης των 50.000-70.000 ευρώ, ζητώντας να τύχει ευνοϊκών ρυθμίσεων όταν αυτό το ποσό φαίνεται εξαιρετικά μικρό σε σχέση με τα μεγάλα έσοδα ή και τις συνολικές συναλλαγές τού εν λόγω Συλλόγου.
Οπως σημειωνόταν σε ανάρτηση του Οργανισμού στις 28 Αυγούστου 2017: «“Το Χαμόγελο του Παιδιού” καλείται να πληρώσει 70.335,24 ευρώ ΕΝΦΙΑ! Ενα δυσβάσταχτο και παράλογο ποσό που θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τον μηνιαίο προϋπολογισμό του οργανισμού, όπως επιβαρύνει και χιλιάδες συμπολίτες μας. Αυτό που δεν γίνεται κατανοητό, διαχρονικά, είναι ότι κάθε 1 ευρώ φορολογίας στερείται ουσιαστικά από τα παιδιά που έχουν ανάγκη και όλα αυτά την ίδια στιγμή που “Το Χαμόγελο του Παιδιού” κάνει καθημερινά έναν τεράστιο αγώνα για να εξασφαλίσει τους απαραίτητους πόρους και να συνεχίσει το έργο του».
Πλεόνασμα τριών εκατομμυρίων
Ομως αυτό το ποσό του ΕΝΦΙΑ που προκαλεί – όπως προκύπτει από την ανακοίνωση του Οργανισμού – οριακές οικονομικές καταστάσεις, φαντάζει μικρό με το δεδομένο ότι και εκείνη τη χρονιά τα έσοδα του οργανισμού ήταν της τάξης των 13.340.000 ευρώ, με πλεόνασμα τριών εκατομμυρίων, με μικρή εκμετάλλευση των ακινήτων για τη οποία υπήρχε χρέωση με ΕΝΦΙΑ. Κι ενώ οι συνολικές οφειλές-πληρωμές στην Εφορία ήταν εκείνη τη χρονιά 630.000 ευρώ. Επίσης στον ισολογισμό του 2016 εμφανίζεται αιφνιδιαστικά διπλασιασμός των εξόδων για «αγορά εκμίσθωσης υλικών για υποστήριξη δραστηριοτήτων» που έφτασε περίπου το 1.250.000 ευρώ. Το 2017 τα έξοδα του προσωπικού της διοίκησης ανήλθαν στα 1.650.000 ευρώ ενώ εμφανίζεται να υπάρχουν πωλήσεις παγίων της τάξης των 1,6 εκατ. ευρώ. Το 2018 οι αμοιβές του προσωπικού της διοίκησης ανήλθαν σε 1.625.000 ευρώ και του προσωπικού φτάνουν σε 8.150.000 ευρώ σε άξιες αναφοράς διαδοχικές αυξήσεις, χωρίς να φαίνεται να υπάρχουν αντίστοιχες μεταβολές στο προσωπικό του Οργανισμού.
Ασκηση πιέσεων
Προστριβές με ΕΛ.ΑΣ. για τις εξαφανίσεις
Ερωτήματα έχουν διατυπωθεί ακόμη για το ύφος και τη στόχευση δεκάδων «πιεστικών» εγγράφων (ορισμένα από αυτά στη διάθεση της εφημερίδας) που έχουν συντάξει οι υπεύθυνοι του «Χαμόγελο του Παιδιού» προς την ΕΛ.ΑΣ. Τα έγγραφα αυτά έχουν τη μορφή και τον χαρακτηρισμό «κατεπειγουσών αναφορών», στα οποία ζητούνται διαρκώς εξηγήσεις με έντονο τρόπο γιατί το «Χαμόγελο» δεν είχε την αποκλειστικότητα – με επίκληση ενός άτυπου συμφώνου συνεργασίας που είχε υπογραφεί με την ΕΛ.ΑΣ. – στις ειδοποιήσεις για την εξαφάνιση ατόμων. Με κύριο ζητούμενο γιατί υπήρχε και υπάρχει και εμπλοκή άλλων φορέων που εξέδιδαν σχετικές ανακοινώσεις για εξαφανίσεις ενηλίκων.
Ως προς αυτό υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. εξηγούν ότι ένα μνημόνιο με ιδιώτη δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για τις αστυνομικές αρχές. Μάλιστα, οι υπεύθυνοι αξιωματικοί διατύπωναν ερωτήματα για τη συγκεκριμένη σπουδή – είχε οδηγήσει σε αντεγκλήσεις και με ανώτατους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. – αφού το ζητούμενο είναι ο εντοπισμός των ανθρώπων που είχαν χαθεί και όχι, όπως λένε οι αξιωματούχοι, «η επικοινωνιακή, διαφημιστική χρήση των εξαφανίσεων με στόχους εισπρακτικούς». Ακόμη, όπως υποστηρίζεται, υπήρχαν προστριβές με αστυνομικούς ή δικαστικούς που ασχολούνται με ζητήματα προστασίας ανηλίκων για θέματα που άπτονται του απορρήτου των ερευνών και την περαιτέρω επικοινωνιακή διαχείρισή τους.
INFO
670.000 ευρώ ήταν οι αμοιβές για το προσωπικό διοίκησης το 2011, ενώ τρία χρόνια αργότερα, το 2014, το ανάλογο ποσό εκτοξεύθηκε στα 1.400.000 ευρώ, χωρίς να σημειώνεται εκείνη τη χρονιά σημαντική αύξηση του προσωπικού.
