Το 80% των Ρομά στην Ευρώπη ζει σε κίνδυνο φτώχειας, με το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα και την Πορτογαλία να ανέρχεται σε 96%, στην Ισπανία και την Ιταλία σε 98% και στην Κροατία σε 93%. Αυτά αποτυπώνονται σε έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA). Την ίδια ώρα οι οικογένειες Ρομά βιώνουν πανευρωπαϊκά άσχημες εκπαιδευτικές και επαγγελματικές προοπτικές.
Η έρευνα διεξήχθη σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες, την Ελλάδα, την Κροατία, την Τσεχία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, την Ισπανία, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία. Επίσης, ο FRA υποστήριξε τη συλλογή δεδομένων για τους Ρομά στη Βουλγαρία και τη Σλοβακία. Συνολικά, διεξήγε συνεντεύξεις με σχεδόν 8.500 Ρομά και συνέλεξε στοιχεία σχετικά με 20.000 Ρομά και μέλη των οικογενειών τους.
Η έρευνα αφορά στις συνθήκες διαβίωσης των Ρομά, τις διακρίσεις και τη βία που έχουν υποστεί. Επίσης, εξετάζει την πρόοδο που έχει υπάρξει από την προηγούμενη έρευνα το 2016. Όπως διαπιστώνεται, η πρόοδος που συντελέστηκε τα τελευταία έξι χρόνια είναι μικρή.
Παρενόχληση με κίνητρο μίσους
Ένας στους τέσσερις Ρομά στις χώρες που ερευνήθηκαν έχει υποστεί διάκριση τουλάχιστον μία φορά τους τελευταίους δώδεκα μήνες κατά την αναζήτηση δουλειάς, στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη, στη στέγαση, στα μέσα μεταφοράς, στις δημόσιες υπηρεσίες ή στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα περισσότεροι από τους μισούς Ρομά αισθάνονται διακρίσεις και το ποσοστό είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Επίσης, το 41% των Ρομά στην Ελλάδα έχει υποστεί παρενόχληση με κίνητρο μίσους και αυτό το ποσοστό είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη.
Το 52% των Ρομά στην Ευρώπη ζει σε κακές συνθήκες στέγασης, ενώ το 48% βιώνει σοβαρή αποστέρηση υλικών αγαθών. Το 22% ζει σε νοικοκυριά χωρίς νερό βρύσης και το 33% δεν έχει εσωτερική τουαλέτα. Το 29% των παιδιών Ρομά ζει σε νοικοκυριά όπου ένα μέλος πήγε για ύπνο νηστικό τουλάχιστον μία φορά τον τελευταίο μήνα.
Μόλις το 27% των Ρομά ηλικίας 20-24 ετών έχει ολοκληρώσει τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι 16%, ένα από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη (μαζί με την Πορτογαλία, την Τσεχία και τη Ρουμανία).
Προσχολική εκπαίδευση
Στην προσχολική εκπαίδευση (από τριών ετών και άνω) το ποσοστό των παιδιών Ρομά που φοιτούν στα σχολεία ανέρχεται στο 44%. Σε αυτόν τον τομέα η Τσεχία και η Ελλάδα εμφανίζουν αύξηση των ποσοστών εγγραφής σε σχέση με το 2016. Ωστόσο, στην Ελλάδα μπορεί ένα στα τρία αγόρια Ρομά να φοιτά στην προσχολική εκπαίδευση, αλλά στα κορίτσια το ποσοστό είναι χαμηλότερο, καθώς φοιτά ένα στα τέσσερα.
Σε κάποιες χώρες οι προοπτικές απασχόλησης έχουν βελτιωθεί, όπως στην Ουγγαρία και την Ιταλία, ωστόσο σε άλλες τα ποσοστά απασχόλησης παραμένουν χαμηλά, κυρίως για τους νεότερους και τις γυναίκες. Μόλις το 43% των Ρομά ηλικίας 20-64 ετών σε όλη την Ευρώπη εργάζονται επί πληρωμή ή έχουν εργαστεί τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες και στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό ανέρχεται σε 33%.
