H έκθεση Κύπρος Νήσος Ιστορία – Μνήμη – Πραγματικότητα, αποτυπώνει με σύγχρονο και διαδραστικό τρόπο τη ζωή στην Κύπρο από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, έχοντας ως μήνυμα την αδιαπραγμάτευτη ενότητα του νησιωτικού της χώρου.
Η έκθεση, την οποία επιμελούνται οι Δρ. Γιάννης Τουμαζής και Δήμητρα Ιγνατίου, διερευνά τον διαχρονικά ενιαίο πολιτισμικό χαρακτήρα της Κύπρου, ο οποίος συγκεράζει στοιχεία από το σύνθετο και πολυδιάστατο ιστορικό παρελθόν του νησιού.
Εστιάζοντας στον χρόνο, τον τόπο και τον άνθρωπο, αναδύονται σχέσεις και δομούνται αφηγήματα, τα οποία προβάλλουν πτυχές της ιστορίας και της σύγχρονης πραγματικότητας της Κύπρου που έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση της ενιαίας κυπριακής νησιωτικότητας.
Επιπρόσθετα, αναδεικνύονται συνέχειες και ασυνέχειες που προκύπτουν και αφομοιώνονται διαχρονικά στην ιστορική πορεία της Κύπρου, οι οποίες άλλοτε κυριαρχούν και άλλοτε λανθάνουν της ιστορικής μνήμης.
Η έκθεση παίρνει το όνομα της από τον Κώδικα 655, Γεωγραφία Πτολεμαίου (τέλη 13ου– αρχές 14ου αιώνα), στον οποίο παρουσιάζεται η πρωϊμότερη γνωστή χαρτογραφική απεικόνιση της Κύπρου, από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο τον 2ο αιώνα μ.Χ. Το πολύτιμο αυτό ιστορικό έκθεμα, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Κύπρο, έχει ευγενώς παραχωρηθεί από την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους.
Ένα τμήμα της έκθεσης είναι αφιερωμένο στα «δύσκολα χρόνια» της Κυπριακής Δημοκρατίας, από το 1963–1964 μέχρι τα τραγικά επακόλουθα της τουρκικής εισβολής του 1974. Μέσα από μια ειδικά σχεδιασμένη εμβυθιστική εμπειρία, οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν καθοριστικά γεγονότα της νεότερης ιστορίας της Κύπρου.
Για τον σχεδιασμό και την παρουσίαση της έκθεσης χρησιμοποιούνται σύγχρονες και διαδραστικές τεχνολογίες, ώστε σε συνδυασμό με το πλούσιο υλικό των συλλογών του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου, αλλά και επιλεγμένα εκθέματα από σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, να δημιουργηθούν ελκυστικές αφηγήσεις και διαδρομές, που θα απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται αρχαιότητες, αντικείμενα λαϊκού πολιτισμού, έργα σύγχρονης τέχνης, ιστορικοί χάρτες, σπάνιες εκδόσεις, χειρόγραφα και γκραβούρες, έντυπο και ψηφιακό αρχειακό υλικό, καθώς και ψηφιακές εφαρμογές.
Για τις ψηφιακές και διαδραστικές εφαρμογές, το Πολιτιστικό Ίδρυμα έχει συνεργαστεί με το Ινστιτούτο Κύπρου, το CYENS Centre of Excellence, το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το cloudy.works και τους Στάθη Μήτσιο, Ελευθερία Καλπενίδου, Σταυρούλα Γρηγορίου, Μαρία Λεωνίδου και Ρεβέκκα Στυλιανού.
Ο χαρακτήρας της έκθεσης αποτελεί τον προάγγελο της νέας ταυτότητας του Πολιτιστικού Ιδρύματος, που στόχο έχει να αναδείξει τις πολυάριθμες συλλογές του μέσα από καινοτόμες μουσειολογικές και μουσειογραφικές προσεγγίσεις και να καταστήσει το πλούσιο αρχείο του προσβάσιμο στο ευρύ κοινό.
H έκθεση, η οποία θα διαρκέσει από τις 4 Ιουλίου 2024 μέχρι τις 30 Ιουνίου 2025, θα λειτουργεί καθημερινά 10:00–19:00 στον χώρο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου, στην παλιά πόλη της Λευκωσίας. Παράλληλα, επαναλειτουργεί και η Αγορά, το πωλητήριο του Πολιτιστικού Ιδρύματος, με αντικείμενα εμπνευσμένα από τις συλλογές του καθώς και την έκθεση Κύπρος Νήσος.
Την έκθεση θα συνοδεύει ειδική έκδοση καθώς και παράλληλες δράσεις και εκδηλώσεις που θα έχουν άμεση σχέση με τη θεματολογία της όπως:
- Συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης
- Βιωματικά εκπαιδευτικά προγράμματα
- Διαλέξεις – Ξεναγήσεις – Παρουσιάσεις
- Ειδικά σχεδιασμένες δραστηριότητες με βάση το πολυαισθητηριακό μουσειακό πρόγραμμα «Αισθήσεις» του Πολιτιστικού Ιδρύματος για τις εμποδιζόμενες ομάδες ανθρώπων.
Πέρα από τις συλλογές του Πολιτιστικού Ιδρύματος, εκθέματα και σχετικό υλικό παραχώρησαν ευγενώς οι:
- Αρχείο Αβδελόπουλου–Εφημερίδα Πολίτης
- Αχιλλέας Αιμιλιανίδης
- Αρχείο Ανδρέα Κούτα
- Γιάννης και Κώστας Κολακίδης
- Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών
- works
- Δήμος Λάρνακας
- Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου
- Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄
- Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου
- Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου
- Ιερά Μητρόπολις Μόρφου
- Ιερά Μητρόπολις Ταμασού και Ορεινής
- Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης, Λευκωσία
- Κρατικό Αρχείο
- Λεβέντειος Πινακοθήκη
- Μουσείο Κώστα Αργυρού
- Μουσείο Πιερίδη–Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου
- Οικογένεια Δημήτρη Γεροκώστα
- Πρεσβεία του Ισραήλ
- Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου
- Συλλογή Γεωργίου Πολ. Γεωργίου
- Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα των δημιουργών:
- Myrian Abdi
- Κώστα Αβερκίου
- Κώστα Αργυρού
- Baud-Bovy και Αριστέας Τζάνου
- Δημήτρη Γεροκώστα
- Γεωργίου Πολ. Γεωργίου
- Αδαμάντιου Διαμαντή
- Άντρου Ευσταθίου
- Νίνας Ιακώβου
- Βίκτωρα Ιωαννίδη
- Nurtane Karagil
- Μελίτας Κούτα
- Τούλας Λιασή
- Άγγελου Μακρίδη
- Mariandrie
- Electra Megaw
- Παναγιώτη Μιχαήλ
- Ιωάννη Νοταρά
- Άννας Παπαέτη
- Ανδρέα Σάββα
- Kamil Saldun και Sholeh Zahraei
- Σύμη Σουκιούρογλου
- Παναγιώτη Τέτση
- Πανίκου Χρυσάνθου
