Τον Δεκέμβριο του 2019 εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Κίνα ο νέος κορωνοϊός. Από τότε μέχρι σήμερα ο πλανήτης έχει θρηνήσει πολλά θύματα, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για πολύ μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων που νικήθηκαν από τον ιό.
Ωστόσο, με μικρά βήματα και μεγάλη συνεισφορά από την επιστήμη ο κόσμος κινείται πλέον σε ένα κόσμο που μαθαίνει να ζει με τον Covid-19: αρχικά με τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και τη χρήση της μάσκας, έπειτα με τα εμβόλια, την ενισχυτική δόση και τα πιστοποιητικά εμβολιασμού, και πλέον αναμένοντας τις θεραπείες για τον κορωνοϊό.
Όλα αυτά τα μέτρα έχουν εξασφαλίσει ένα επίπεδο «κανονικής» ζωής, σημαίνουν όμως ότι βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους της πανδημίας;
Για την ώρα σίγουρα «βρισκόμαστε σε άλλο ένα κρίσιμο σημείο αναζωπύρωσης της πανδημίας», όπως προειδοποίησε την προηγούμενη εβδομάδα ο επικεφαλής του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε, όταν ανακοίνωνε ότι η Ευρώπη βρίσκεται εκ νέου στο επίκεντρο της πανδημίας. Μάλιστα κάλεσε τις χώρες να κλιμακώσουν τις προσπάθειές τους για να αποτρέψουν μια επιδείνωση της κατάστασης. «Πρέπει να αλλάξουμε τις τακτικές μας», είπε εξηγώντας ότι δεν πρέπει να αντιδράμε αντανακλαστικά στις περιπτώσεις που αυξάνεται η παρουσία του Covid-19, αλλά να δρούμε αποτρεπτικά για να μην αυξάνονται τα κρούσματα εξ αρχής.
Τελικά όμως ο Covid-19 θα εκλείψει σταδιακά;
Είναι σαφές ότι ο SARS-CoV-2 είναι πολύ επιτυχημένος στην εύρεση νέων ατόμων προς μόλυνση και ότι οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν μετά τον εμβολιασμό. Για αυτούς τους λόγους, η μετάδοση αυτού του ιού δεν αναμένεται να σταματήσει, τονίζει επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Μπόλντερ σε αρθογραφία τους στο The Conversation.
«Η μεταδοτική φύση του SARS-CoV-2 και η εξαιρετικά διασυνδεδεμένη κοινωνία μας συνιστούν μια τέλεια καταιγίδα που πιθανότατα θα συμβάλει στη διαρκή εξάπλωση του ιού», υποστηρίζουν, τονίζοντας ότι αυτή τους η εκτίμηση βασίζεται στην γρήγορη κυκλοφορία του SARS-CoV-2 από το ένα άτομο στο άλλο αλλά και στο ρόλο που διαδραματίζει σε όλο αυτό η ανθρώπινη συμπεριφορά.
Όπως εξηγούν, ο SARS-CoV-2 είναι ένας αναπνευστικός ιός που εξαπλώνεται μέσω του αέρα και μεταδίδεται αποτελεσματικά όπου παρατηρούνται συνθήκες συνωστισμού. Οι κρίσιμες παρεμβάσεις για τη δημόσια υγεία, όπως η χρήση μάσκας και η κοινωνική απόσταση, έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην επιβράδυνση της εξάπλωσης της νόσου. Ωστόσο, οποιαδήποτε παράλειψη αυτών των μέτρων δημόσιας υγείας μπορεί να έχει τρομερές συνέπειες, προειδοποιούν.
Ο ιός που προκαλεί τον Covid-19 συνδέεται συχνά με γεγονότα υπερμετάδοσης, στα οποία πολλοί άνθρωποι μολύνονται ταυτόχρονα, συνήθως από ένα μόνο θετικό στον ιό άτομο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ομάδας, μόλις το 2% των ατόμων που έχουν μολυνθεί με Covid-19 φέρουν το 90% του ιού που κυκλοφορεί σε μια κοινότητα. Αυτοί οι σημαντικοί «υπερμεταδότες» έχουν δυσανάλογα μεγάλο αντίκτυπο στη μόλυνση άλλων και αν δεν εντοπιστούν προτού μεταδώσουν τον ιό στο επόμενο άτομο, θα συνεχίσουν να συντηρούν την πανδημία.
Παράλληλα, τα ασυμπτωματικά μολυσμένα άτομα αντιπροσωπεύουν περίπου το μισό όλων των λοιμώξεων του κορωνοϊού. Αυτό, όταν συνδυάζεται με ένα μεγάλο εύρος χρόνου κατά τον οποίο οι άνθρωποι μπορεί να είναι μολυσμένοι -δύο ημέρες πριν και 10 ημέρες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων- προσφέρει πολλές ευκαιρίες για μετάδοση του ιού, καθώς οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ότι είναι άρρωστοι, γενικά λαμβάνουν λίγα μέτρα για να κρατηθούν μακριά από άλλους.
Ποιο θα είναι το μέλλον του κορωνοϊού στη ζωή μας;
Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι ο ιός πιθανότατα θα εξελιχθεί ενδημικός, λιγότερο παθογόνος και παρουσιάζοντας ομοιότητες με τους τέσσερις κορωνοϊούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα. Ωστόσο, το μέλλον μας μετά την πανδημία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα εξελιχθεί ο ιός τα επόμενα χρόνια, τονίζει η επιστημονική ομάδα. Ο SARS-CoV-2 είναι ένας εντελώς νέος ιός που εξακολουθεί να προσαρμόζεται στον νέο του ξενιστή, τον άνθρωπο.
Όπως τονίζουν, η παγκόσμια επιτήρηση του ιού και η ταχύτητα με την οποία θα χορηγηθούν παντού τα εμβόλια, θα προσφέρουν στον κόσμο την «πολυτέλεια» να αντιμετωπίσει τον συνεχώς εξελισσόμενο στόχο που είναι ο SARS-CoV-2. Η γρίπη είναι ενδημική και εξελίσσεται γρήγορα, αλλά ο εποχιακός εμβολιασμός επιτρέπει στη ζωή να συνεχιστεί κανονικά, και το ίδιο αναμένεται τελικά για τον SARS-CoV-2.
Πόσο κοντά είμαστε στην ενδημικό μορφή του ιού;
Οι τέσσερις εποχικοί κορωνοϊοί που κυκλοφορούν ήδη ενδημικά στους ανθρώπους, τείνουν να επαναλαμβάνονται ετησίως, συνήθως κατά τους χειμερινούς μήνες, και να επηρεάζουν τα παιδιά περισσότερο από τους ενήλικες. Ο Covid-19 δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί σε αυτά τα προβλέψιμα μοτίβα. Αντίθετα «φουντώνει» απρόβλεπτα σε όλο τον κόσμο με τρόπους που μερικές φορές είναι δύσκολο να προβλεφθούν.
Μόλις σταθεροποιηθούν τα ποσοστά του SARS-CoV-2, τότε μπορεί να γίνει λόγος για ενδημικό ιό, αν και ενδέχεται περιοχές του πλανήτη με σημαντική εμβολιαστική κάλυψη και επάρκεια σε προμήθειες εμβολίων να δουν πρώτες αυτή την εξέλιξη και άλλες να υστερήσουν.
