Σκεφτήκατε κάτι, ψάξατε κάτι σχετικό, αλλά όχι αυτό — και λίγη ώρα μετά εμφανίζεται μπροστά σας σε διαφήμιση. Η αίσθηση είναι σχεδόν ανατριχιαστική: «με άκουσε το κινητό μου;».
Η απάντηση είναι σχεδόν πάντα όχι. Η πραγματικότητα είναι πιο πεζή, αλλά και πιο ανησυχητική.
Δεν χρειάζεται μικρόφωνο για να «ξέρουν»
Οι διαφημίσεις δεν βασίζονται σε συνομιλίες. Βασίζονται σε δεδομένα συμπεριφοράς. Κάθε σας κίνηση στο διαδίκτυο αφήνει ίχνη:
- τι ψάχνετε
- τι διαβάζετε
- πόσο χρόνο μένετε σε μια σελίδα
- τι πατάτε και τι προσπερνάτε
Από αυτά, δημιουργείται ένα προφίλ — όχι προσωπικό, αλλά εξαιρετικά ακριβές.
Το αναζήτησες μία φορά. Αρκεί
Μια απλή αναζήτηση για προϊόν, υπηρεσία ή σύμπτωμα αρκεί για να μπείτε σε «κατηγορία ενδιαφέροντος». Από εκεί και μετά:
- οι πλατφόρμες γνωρίζουν τι σας απασχολεί
- οι διαφημιστές στοχεύουν ομάδες με παρόμοια χαρακτηριστικά
- οι ίδιες διαφημίσεις σας ακολουθούν σε διαφορετικές εφαρμογές
Δεν χρειάζεται δεύτερη επιβεβαίωση.
Cookies, trackers και pixels
Οι περισσότερες ιστοσελίδες χρησιμοποιούν:
- cookies
- trackers τρίτων
- pixels παρακολούθησης
Αυτά επιτρέπουν σε πλατφόρμες και διαφημιστικά δίκτυα να «θυμούνται» τι είδατε, ακόμη κι αν φύγατε χωρίς να αγοράσετε τίποτα. Έτσι εξηγείται γιατί μια διαφήμιση σας ακολουθεί για ημέρες.
Οι εφαρμογές βλέπουν περισσότερα απ’ όσα νομίζετε
Ακόμη κι αν δεν ανοίγετε μια εφαρμογή, μπορεί:
- να καταγράφει δραστηριότητα στο παρασκήνιο
- να συνδέει δεδομένα με άλλες εφαρμογές
- να χρησιμοποιεί πληροφορίες τοποθεσίας ή συσκευής
Όχι για να σας «ακούσει», αλλά για να καταλάβει ποιος είστε ως χρήστης.
Δεν είστε μόνο εσείς — είναι το «μοτίβο»
Οι διαφημίσεις δεν στοχεύουν άτομα, αλλά μοτίβα. Αν μοιάζετε ψηφιακά με χιλιάδες άλλους χρήστες που:
- έψαξαν το ίδιο πράγμα
- έχουν παρόμοιες συνήθειες
- κινούνται με τον ίδιο τρόπο online
Τότε θα δείτε τις ίδιες διαφημίσεις, ακόμη κι αν δεν είπατε λέξη.
Γιατί φαίνεται τόσο προσωπικό
Επειδή τα δεδομένα είναι πλέον:
- πολλά
- συνδυασμένα
- συνεχώς ανανεούμενα
Το αποτέλεσμα μοιάζει «μαγικό», αλλά στην πραγματικότητα είναι στατιστική ακρίβεια.
Τι μπορείτε να κάνετε
Χωρίς υπερβολές:
- ελέγξτε τα cookies που αποδέχεστε
- περιορίστε δικαιώματα εφαρμογών
- απενεργοποιήστε εξατομικευμένες διαφημίσεις όπου γίνεται
- χρησιμοποιήστε ιδιωτική περιήγηση όταν ψάχνετε ευαίσθητα θέματα
Δεν θα εξαφανιστούν οι διαφημίσεις, αλλά θα γίνουν λιγότερο «κολλημένες» πάνω σας.
Οι διαφημίσεις δεν σας ακούν. Δεν χρειάζεται. Σας καταλαβαίνουν από τον τρόπο που κινείστε στο διαδίκτυο. Και όσο περισσότερα δεδομένα αφήνουμε πίσω μας, τόσο πιο «έξυπνη» γίνεται αυτή η κατανόηση — χωρίς να ειπωθεί ούτε μία λέξη.
