Το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal), ένα κέντρο που υποστηρίζεται από το Ίδρυμα «la Caixa», παρουσίασε ένα νέο εργαλείο: τον Δείκτη Υγιούς Αστικού Σχεδιασμού (HUDI).
Ο HUDI είναι ένας σύνθετος δείκτης που αξιολογεί 917 ευρωπαϊκές πόλεις με βάση 13 δείκτες που συνδέονται με την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων και χωρίζονται σε τέσσερις τομείς: αστικός σχεδιασμός, βιώσιμες μεταφορές, ποιότητα περιβάλλοντος και προσβασιμότητα χώρων πρασίνου. Ο HUDI είναι το αποτέλεσμα επιστημονικής εργασίας που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Planetary Health. Τα δεδομένα για όλες τις πόλεις είναι δημόσια διαθέσιμα στη διεύθυνση https://isglobalranking.org/hudi/.
Προκειμένου οι πόλεις να είναι συγκρίσιμες, έχουν ομαδοποιηθεί σε πέντε κατηγορίες ανάλογα με τον αριθμό των κατοίκων: μεγάλες μητροπολιτικές, μητροπολιτικές, μεσαίου και μικρού μεγέθους πόλεις και μικρές πόλεις.
Οι 13 δείκτες που αξιολογήθηκαν περιλαμβάνουν την αστική πυκνότητα, την πυκνότητα κατοικίας, τις υποδομές πεζοπορίας, ποδηλασίας και δημόσιων μεταφορών, τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την ικανότητα μετριασμού και διαχείρισης της θερμότητας και την προσβασιμότητα των χώρων πρασίνου. Ο δείκτης αποδίδει μια βαθμολογία μεταξύ 0 και 10 για κάθε έναν από τους δείκτες που αναλύονται και καθορίζει μια συνδυασμένη βαθμολογία HUDI.
Οι μικρές πόλεις ηγούνται του HUDI
Γενικά, η κατηγορία με τις υψηλότερες βαθμολογίες HUDI είναι οι πόλεις μικρού μεγέθους, οι οποίες περιλαμβάνουν όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις με πληθυσμό μεταξύ 50.000 και 200.000 κατοίκων. Η Παμπλόνα (Ισπανία), η Γενεύη (Ελβετία) και το Χάρλοου (Ηνωμένο Βασίλειο), όλες πόλεις μικρού μεγέθους, ηγούνται της βαθμολογίας του HUDI σε όλες τις κατηγορίες με βαθμολογίες 6,8, 6,65 και 6,64, αντίστοιχα. «Οι διαφορές στη βαθμολογία HUDI είναι συχνά πολύ μικρές.
Ωστόσο, ο HUDI δείχνει τάσεις και καμία από τις 917 πόλεις δεν επιτυγχάνει βαθμολογία 7 ή υψηλότερη από το 10, γεγονός που μας δίνει μια ιδέα για τα περιθώρια βελτίωσης στην προώθηση της υγείας και της ευημερίας μέσω του αστικού σχεδιασμού στην Ευρώπη», εξηγεί η Federica Montana, ερευνήτρια στο ISGlobal και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Οι μεγάλες μητροπολιτικές πόλεις σημείωσαν γενικά καλύτερη βαθμολογία στους δείκτες του αστικού σχεδιασμού (πυκνότητα κατοικιών, συμπαγείς κατασκευές) και των βιώσιμων μεταφορών (ευκαιρίες για περπάτημα και ποδηλασία και αριθμός στάσεων δημόσιων μέσων μεταφοράς), ιδίως εκείνες στη Βόρεια Ευρώπη και ορισμένες στην Ισπανία.
Αντίθετα, οι μικρότερες πόλεις παρουσιάζουν καλύτερη ποιότητα περιβάλλοντος (ατμοσφαιρική ρύπανση, πράσινο και χαμηλότερες επιπτώσεις της αστικής θερμικής νησίδας), με υψηλότερες βαθμολογίες στους δείκτες καλύτερης ποιότητας του αέρα και μετριασμού της θερμότητας, ιδίως στη Βόρεια Ευρώπη.
Η Αθήνα κατατάσσεται στην 88Η θέση με βαθμολογία 5,86.
Διαφορές μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης
«Μια από τις τάσεις που παρατηρήσαμε είναι ότι οι χαμηλότερες βαθμολογίες του HUDI τείνουν να συγκεντρώνονται σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Πολωνία. Αντίθετα, στις πόλεις της Δυτικής Ευρώπης, με αξιοσημείωτες συγκεντρώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία και τη Σουηδία, βρίσκουμε τις πόλεις με τις υψηλότερες βαθμολογίες», αναφέρει η Natalie Mueller, ερευνήτρια της ISGlobal και εκ των συγγραφέων της μελέτης.
Δεν αποτελεί τελική κατάταξη
«Το HUDI δεν προορίζεται να αποτελέσει μια τελική κατάταξη των πόλεων, αλλά μάλλον μια πρώτη προσέγγιση που χρησιμοποιεί μόνο ανοικτά χωρικά δεδομένα για να δούμε πώς οι ευρωπαϊκές πόλεις όλων των μεγεθών αποδίδουν και συγκρίνονται όσον αφορά την παροχή ενός υγιούς αστικού σχεδιασμού στους κατοίκους τους», λέει ο Mark Nieuwenhuijsen, διευθυντής του προγράμματος Climate, Air Pollution, Nature and Urban Health του ISGlobal.
Κορυφαίες πόλεις ανά κατηγορία
Οι πόλεις με την καλύτερη βαθμολογία HUDI σε κάθε κατηγορία είναι η Μαδρίτη (Ισπανία), με βαθμολογία 6,04 στις μεγάλες μητροπολιτικές πόλεις, η Λισαβόνα (Πορτογαλία), με βαθμολογία 6,09 στις μητροπολιτικές πόλεις, το Μπιλμπάο (Ισπανία), με βαθμολογία 6,35 στις μεσαίου μεγέθους πόλεις, η Παμπλόνα (Ισπανία), με βαθμολογία 6,8 στις πόλεις μικρού μεγέθους και το Καμπομπάσο (Ιταλία), με βαθμολογία 6,02 στο σύμπλεγμα των μικρών πόλεων.
