Γραφικότατη κοιλάδα της βορειοανατολικής Θεσσαλίας, τα Τέμπη είναι το στενό πέρασμα που διανοίγεται μεταξύ του Κάτω Ολύμπου και του Κισσάβου (Όσσας), στο σημείο όπου τα νερά του ποταμού Πηνειού ρέουν ήρεμα προς τις εκβολές του στο Αιγαίο, μέσα σε οργιώδη βλάστηση.
Οι εν λόγω εκβολές του Πηνειού, με άλλα λόγια το δέλτα του ποταμού, εντοπίζεται εντός των ορίων της Περιφερειακής Ενότητας Λάρισας, στο βόρειο τμήμα του Δήμου Αγιάς, κοντά στους οικισμούς του Ομολίου και του Παλαιόπυργου.
Υγρότοποι, δασάκια από άγριες ελιές, καλλιεργούμενοι ελαιώνες, βοσκότοποι, παράκτια και παραποτάμια δάση, θίνες και αμμώδεις χερσότοποι συνθέτουν σε γενικές γραμμές το οικοσύστημα της περιοχής του δέλτα του Πηνειού.
Η προαναφερθείσα περιοχή δημιουργήθηκε από την προσχωματική δράση του ποταμού μετά το διαχωρισμό των ορεινών όγκων του Κάτω Ολύμπου και του Κισσάβου (συνεπεία ενός φοβερού σεισμού) και το αποστράγγισμα της απέραντης λίμνης που κατελάμβανε το χώρο της σύγχρονης θεσσαλικής πεδιάδας.
Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, οι εκβολές του Πηνειού βρίσκονταν στην περιοχή του Ομολίου ή και της Αιγάνης Τεμπών. Στις μέρες μας, λόγω των φερτών υλικών που μεταφέρει ο Πηνειός από τη θεσσαλική πεδιάδα, αλλά και εξαιτίας των αποπλύσεων των γειτονικών οροσειρών, οι εκβολές του ποταμού έχουν φθάσει στο ύψος του οικισμού του Στομίου, έχοντας ένα άνοιγμα στο θαλάσσιο μέτωπο μήκους 13 περίπου χιλιομέτρων.
Η περιοχή των εκβολών του Πηνειού, κατοικημένη σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα από τους Παλαιολιθικούς Χρόνους, έχει μεγάλη οικολογική και κοινωνικο-οικονομική αξία.
Η παράκτια ζώνη του δέλτα του Πηνειού διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας και στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας.
Το δέλτα του Πηνειού αποτελεί περιοχή ειδικής προστασίας, έχει δε χαρακτηριστεί Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.
Σε διεθνές επίπεδο, οι εκβολές του Πηνειού συγκαταλέγονται στις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά, εφόσον πολλά αρπακτικά πουλιά φωλιάζουν εκεί και πολλά παρυδάτια είδη πτηνών χρησιμοποιούν τα έλη του.
Εξάλλου, η ιχθυοπανίδα των γλυκών νερών του ποταμού και της θαλάσσιας περιοχής είναι πλούσια σε πληθυσμούς και σε είδη.
Πέραν της προφανούς οικολογικής αξίας του, το δέλτα του Πηνειού είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την άρδευση, την κτηνοτροφία, την υλοτομία, την αμμοληψία, την ύδρευση, την αναψυχή, τον τουρισμό, την εκπαίδευση και την επιστήμη.
*Οι πληροφορίες και τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται ως επί το πλείστον από τη μελέτη «Η παράκτια ζώνη του Δέλτα Πηνειού Ποταμού: Ανάπτυξη και Προστασία Περιβάλλοντος», που συνέταξε ο περιβαλλοντολόγος Αγησίλαος Οικονόμου. Η κεντρική φωτογραφία του άρθρου προέρχεται από την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
