Αναρωτηθήκατε ποτέ ποια είναι η διαφορά μεταξύ των ενδείξεων «Ανάλωση έως» και «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από»; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι έως και το 10% των 88 εκατομμυρίων τόνων τροφίμων που σπαταλούνται ετησίως στην ΕΕ συνδέεται με την επισήμανση ημερομηνίας στα τρόφιμα.
Κατανοώντας και δίνοντας προσοχή στους διαφορετικούς τύπους επισήμανσης ημερομηνίας, μπορούμε να αποφύγουμε τροφικές δηλητηριάσεις, να μειώσουμε την σπατάλη τροφίμων, αλλά και να εξοικονομήσουμε χρήματα.
Τι σημαίνουν οι ενδείξεις
Η ένδειξη «Ανάλωση έως» ( στην Αγγλική: «Use by») αφορά στην ασφάλεια των τροφίμων και ονομάζεται τελική ημερομηνία ανάλωσης. Είναι μια οδηγία που υποδεικνύει μια συγκεκριμένη ημερομηνία, μετά την οποία το τρόφιμο δεν είναι πλέον ασφαλές για κατανάλωση και μπορεί να σας προκαλέσει κάποιο νόσημα. Χρησιμοποιείται για τα μικροβιολογικώς ευαλλοίωτα τρόφιμα, όπως είναι τα νωπά ψάρια, το νωπό κρέας, οι φρέσκες σαλάτες και τα φρέσκα γαλακτοκομικά προϊόντα, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κάποιο νόσημα εάν καταναλωθούν μετά την ημερομηνία αυτή.
Η ένδειξη «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» (στην Αγγλική: «Best before») σχετίζεται με την ποιότητα των τροφίμων και ονομάζεται ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας. Όλα τα προσυσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να φέρουν ενημερωτικές ετικέτες σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ. Εφόσον τηρείτε τις οδηγίες αποθήκευσης, το τρόφιμο θα είναι ασφαλές για κατανάλωση και μετά την ημερομηνία αυτή, αλλά μπορεί να μην έχει την ίδια γεύση ή υφή. Μετά από αυτή την ημερομηνία, δεν υπάρχει η εγγύηση ότι το τρόφιμο θα είναι τόσο φρέσκο, νόστιμο, τραγανό κ.λπ. όπως πριν, αλλά δεν θα σας προκαλέσει νόσημα. Έτσι, δεν χρειάζεται απαραίτητα να το πετάξετε ακόμα!
Η επισήμανση ημερομηνίας στα τρόφιμά μας βασίζεται στην επιστήμη. Μια ετικέτα τροφίμων που φέρει την ένδειξη «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» ή «Ανάλωση έως» είναι απαραίτητη, ώστε οι καταναλωτές να ενημερώνονται για πόσο χρόνο μπορούν να διατηρούν τα τρόφιμα τους και πώς να τα αποθηκεύουν. Οι επιστήμονες για την ασφάλεια των τροφίμων συνεργάζονται στενά με τους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων για να διασφαλίσουν ότι χρησιμοποιούνται τα ίδια κριτήρια για τον καθορισμό των ημερομηνιών. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η επιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει να κάνουμε τις σωστές επιλογές όσον αφορά την ασφάλεια αλλά και συγχρόνως την εξοικονόμηση τροφίμων.
Συμβουλές για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων με την κατανόηση της επισήμανσης «ανάλωση έως» και «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από»
Πρόκειται για προϊόν που φέρει ετικέτα με τελική ημερομηνία ανάλωσης («ανάλωση έως»); Σε αυτή την περίπτωση:
- Υπό κατάλληλες συνθήκες αποθήκευσης και υγιεινής, μπορείτε να καταναλώσετε το τρόφιμο με ασφάλεια μέχρι την ημερομηνία που αναγράφεται σε αυτό.
- Εάν γνωρίζετε ότι πρόκειται να καταναλώσετε το τρόφιμο λίγο μετά την αγορά του, επιλέξτε το προϊόν που βρίσκεται πιο κοντά στην τελική ημερομηνία ανάλωσης του και αφήστε τα προϊόντα με μεγαλύτερη διάρκεια για κάποιον άλλο καταναλωτή που μπορεί να το χρειαστεί.
- Μερικές φορές τα τρόφιμα μπορούν να αγοραστούν φθηνότερα όταν είναι πολύ κοντά στην τελική ημερομηνία ανάλωσης τους. Αυτό μπορεί να αποτελεί μια καλή ευκαιρία να εξοικονομήσετε χρήματα και συγχρόνως να βοηθήσετε στην μείωση της σπατάλης τροφίμων.
- Τα τρόφιμα με τελική ημερομηνία ανάλωσης, εφόσον δεν έχουν ανοιχτεί, μπορούν να καταψυχθούν για να παραταθεί η διάρκεια ζωής τους πέραν της παρέλευσης της τελικής ημερομηνίας ανάλωσης.
Πρόκειται για προϊόν που φέρει ετικέτα με ελάχιστη ημερομηνία διατηρησιμότητας («ανάλωση κατά προτίμηση πριν από»); Σε αυτή την περίπτωση:
- Αν δείτε ότι η αναγραφόμενη ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας του προϊόντος πλησιάζει ή έχει μόλις παρέλθει, μην το πετάξετε, αλλά αποθηκεύσετε το και προσπαθήστε να το καταναλώσετε σύντομα.
- Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις αισθήσεις σας για οργανοληπτικό έλεγχο του τροφίμου (δηλαδή οσμή, γεύση, υφή, όψη). Το τρόφιμο είναι συνήθως καλό και ασφαλές για κατανάλωση μετά την παρέλευση της ημερομηνίας ελάχιστης διατηρησιμότητας. Ενδέχεται απλά να έχει υποβαθμιστεί λίγο η γεύση του, η υφή του, το χρώμα του ή το άρωμα του.
Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι στην περίπτωση που επιχείρηση παρασκευής τροφίμων επιθυμεί να παρατείνει την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας ενός τροφίμου, αυτό μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν έγκρισης των Υγειονομικών Υπηρεσιών του Κράτους οι οποίες εξετάζουν όλη τη σχετική τεκμηρίωση που υποβάλλει η επιχείρηση. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες δύνανται να αποστέλλουν δείγματα στα διαπιστευμένα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΧΚ) για τον εργαστηριακό έλεγχο σχετικά με την καταλληλότητά τους. Υπογραμμίζεται ότι για εκείνα τα είδη τροφίμων που φέρουν ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας και εκ της φύσεως τους είναι πιο ευαίσθητα όσον αφορά τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά, όπως είναι για παράδειγμα το ελαιόλαδο, διενεργούνται τακτικοί επίσημοι έλεγχοι από τις αρμόδιες αρχές του Κράτους. Παρόμοιοι έλεγχοι διεξάγονται επίσης και στο πλαίσιο του επίσημου ελέγχου με την κατάρτιση ετήσιου προγράμματος δειγματοληψιών για εργαστηριακή εξέταση, με τη συνεργασία των Υγειονομικών Υπηρεσιών και του ΓΧΚ, του Υπουργείου Υγείας.
Η πιο πάνω ενημέρωση γίνεται στο πλαίσιο της συμμετοχής της Κύπρου, στην Ευρωπαϊκή εκστρατεία #Safe2EatEU (https://www.efsa.europa.eu/cyEL/safe2eat ), βασικός στόχος της οποίας είναι να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με την κατανάλωση των τροφίμων, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και την υγεία στις καθημερινές τους επιλογές. Η εκστρατεία συνεχίζει να επικεντρώνεται στην ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών σχετικά με διάφορες πτυχές της ασφάλειας των τροφίμων, ανάμεσά τους η σημασία της ανάγνωσης των ετικετών των τροφίμων και η προώθηση των πρακτικών μείωσης της σπατάλης τροφίμων, η ασφάλεια των υλικών και αντικειμένων σε επαφή με τα τρόφιμα, οι τροφιμογενείς ασθένειες, οι κατάλληλες τεχνικές διαχείρισης τροφίμων, κ.ά.
