Του Μιχάλη Ψύλου
Μια παράξενη κλοπή συγκλονίζει την Τουρκία! Δεν πρόκειται για τον πληθωρισμό, που τρέχει με ρυθμό πλέον 70% και κατακλέβει τα πενιχρά εισοδήματα των πολιτών, αλλά για «κλοπή παιγνιδιών» και μάλιστα στο προεδρικό μέγαρο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην Αγκυρα. Όπως αποκάλυψε η τουρκική ιστοσελίδα T24, η υπηρεσία ασφαλείας του Τούρκου προέδρου συνέλαβε οκτώ άτομα- εκ των οποίων έξι υπάλληλοι της Προεδρίας-, με την κατηγορία ότι έκλεψαν παιδικά παιγνίδια από το «Λευκό Παλάτι».
Οι συλληφθέντες κατηγορούνται ότι επί χρόνια έκλεβαν τα παιχνίδια που ο Ερντογάν συνηθίζει να μοιράζει σε παιδιά στις περιοδείες του, για να ενισχύσει το λαϊκό του προφίλ. Αν και το παλάτι των 1000 δωματίων που κατασκευάστηκε το 2013 ,παρακολουθείται αυστηρά από ισχυρές δυνάμεις ασφαλείας, με τη βοήθεια των πιο σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, οι υπάλληλοι κατάφεραν να αρπάξουν και να μεταφέρουν εκτός του Μεγάρου, παιγνίδια αξίας 60.000 ευρώ.
Μικρό το κακό βέβαια, σε σύγκριση με την τεράστια κλοπή που προκαλεί στα εισοδήματα των Τούρκων πολιτών, ο πληθωρισμός στη Γείτονα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσίευσε η Τουρκική στατιστική υπηρεσία, ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε σε ετήσια βάση τον περασμένο στο 69,97%, από 61% τον Μάρτιο. Η απογείωση του τιμάριθμου οφείλεται στην απότομη άνοδο του κόστους των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών κατά 89% σε ετήσια βάση, και των μεταφορών, κατά 106%.
Η Ομάδα Έρευνας για τον Πληθωρισμό (ENAG), που συγκροτήθηκε από ανεξάρτητους ακαδημαϊκούς και οικονομολόγους, έχει όμως πολύ διαφορετική άποψη. Σύμφωνα με την ENAG, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, σε ετήσια βάση, πληθωρισμός αυξήθηκε στο 156,86%, από 142,63% τον Μάρτιο.
Αν και τα στοιχεία- σύμφωνα με τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποβαθμίζουν την πραγματική κλίμακα του προβλήματος – αντιπροσωπεύουν το υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού στην Τουρκία από τις αρχές του 2002, όταν η χώρα έβγαινε από μια βαθιά οικονομική κρίση. Η λίρα έχασε το 44% της αξίας της το 2021, γεγονός που οδήγησε σε απότομες αυξήσεις στις τιμές των εισαγόμενων αγαθών, ωθώντας στα ύψη τις τιμές καταναλωτή στην εξαιρετικά δολαριοποιημένη οικονομία της Τουρκίας .
Οι επενδυτές ανησυχούν επίσης όλο και περισσότερο για τον έλεγχο του Ερντογάν στη νομισματική πολιτική και τον αντίκτυπό του στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η κυβέρνηση Ερντογάν χρησιμοποιεί ως όπλο τα χαμηλά επιτόκια για να διοχετεύσει φθηνά δάνεια σε εξαγωγείς και άλλες εταιρείες ως μέρος του λεγόμενου «νέου οικονομικού σχεδίου» για την τόνωση των εξαγωγών και της ανάπτυξης. Η χώρα βιώνει μάλιστα τον υψηλότερο πληθωρισμό μεταξύ των μεγάλων αναδυόμενων αγορών της G-20.
Στη λίστα «ντροπής»
Μόνο η Βενεζουέλα, το Σουδάν, η Λιβύη, η Συρία και η Ζιμπάμπουε έχουν υψηλότερο πληθωρισμό από την Τουρκία. «Είναι πλέον ντροπιαστικό για την Τουρκία», λέει ο καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στην Οξφόρδη, Τίμοθι Ας. « Σε καμία περίπτωση δεν θα έπρεπε να είναι σε αυτήν τη λίστα .Αλλά ο πληθωρισμός είναι υψηλός λόγω των εσφαλμένων επιλογών στην νομισματική πολιτική», προσθέτει .
«Τα τρομερά νούμερα του πληθωρισμού και το διευρυνόμενο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών συνθέτουν ένα ανησυχητικό σκηνικό.Αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Αγκυρα, πρόκειται να αλλάξουν τακτική και να αυξήσουν τα επιτόκια καθώς παραμένουν προσκολλημένοι στο “νέο οικονομικό μοντέλο”», λέει ο Τζέισον Τάβεϊ, ανώτερος οικονομολόγος για τις αναδυόμενες αγορές στην Capital Economics στο Λονδίνο. Σύμφωνα με έρευνα του Reuters, μεταξύ 14 χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ο ετήσιος πληθωρισμός στην Τουρκία αναμένεται να παραμείνει στα όρια του 70% ως το τέλος του χρόνου. Ορισμένοι ανεξάρτητοι οικονομολόγοι στη χώρα, εκτιμούν όμως ότι θα ξεπεράσει κατά πολύ το 100%. «Ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο θα έχει τριψήφιο νούμερο», υποστηρίζει η οικονομολόγος Γκιουλντέμ Αταμπάι. «Σε έναν τόπο όπου η νομισματική πολιτική είναι ευτελής, είναι πολύ φυσιολογικό να αυξάνεται ο πληθωρισμός με αυτόν τον τρόπο. Εφάρμοσαν τη νομισματική πολιτική στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που θα έπρεπε να είναι. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να ξεπεράσει το πρόβλημα της εμπιστοσύνης. Η άνοδος του τιμάριθμου τον Απρίλιο δεν θα είναι η τελευταία», υποστηρίζει η τουρκάλα οικονομολόγος.
Εσωτερικός εχθρός
Η άσχημη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, αποτελεί και το μεγαλύτερο αγκάθι για τον πρόεδρο Ερντογάν, στην αγωνιώδη προσπάθειά του να επανεκλεγεί στις προεδρικές εκλογές, τον Ιούνιο του 2023. Με την οικονομική ανάκαμψη να φαίνεται όλο και πιο μακρινή προοπτική σε ένα χρόνο, ο Ερντογάν στηρίζεται όλο και περισσότερο στον αυταρχισμό, όπως φάνηκε και με την πρόσφατη καταδίκη σε ισόβια κάθειρξη του φιλάνθρωπου επιχειρηματία, Οσμάν Καβαλά, με την κατηγορία της απόπειρας ανατροπής της κυβέρνησης.
«Η αίσθηση μου είναι ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να βελτιώσει τους δεσμούς με τη Δύση στο εξωτερικό για το καλό της οικονομίας και της άμυνας της Τουρκίας, αλλά οι λεγόμενοι εσωτερικοί εχθροί εξακολουθούν να είναι χρήσιμοι, στο αφήγημά του για να παραμείνει στην εξουσία», λέει ο Τζόναθαν Σάντζερ, αντιπρόεδρος του Ιδρύματος για την Άμυνα της Δημοκρατίας, στην Ουάσιγκτον. Ο βουλευτής του Ερντογάν, Ιμπραήμ Αϊντεμίρ, μιλώντας ως μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη του Καβαλά, ισχυρίστηκε μάλιστα ότι ο φιλάνθρωπος επιχειρηματίας διέπραξε «προδοσία» , επειδή στη διάρκεια των διαδηλώσεων στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης, το 2013,«το δολάριο ενισχύθηκε από 1,70 σε 2,40 λίρες». Οι διαδηλώσεις, που υποστήριξε ο Καβαλά το 2013, κόστισαν στο έθνος 200 δισεκατομμύρια δολάρια», ισχυρίστηκε ο βουλευτής του Ερντογάν.
Μόνο που σήμερα, το ένα δολάριο ισοδυναμεί με πάνω από 14 λίρες! Πόσο άραγε έχει κοστίσει η οικονομική πολιτική Ερντογάν, στον τουρκικό λαό;
