Η ξαφνική στροφή προς την ορθόδοξη προσέγγιση της οικονομικής πολιτικής, που έκανε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν φαίνεται να πείθει τους αναλυτές, οι οποίοι εκτιμούν πως οι πιθανότητες να επιστρέψει η τουρκική λίρα αλλά και η οικονομία της Τουρκίας στην οδό της κατάρρευσης είναι υψηλές. Από την πλευρά τους, οι οίκοι αξιολόγησης διαμηνύουν πως η ανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας της κεντρικής τράπεζας της χώρας θα πάρει πολύ χρόνο, τη στιγμή κατά την οποία η προτίμηση του Ερντογάν για χαμηλότερα επιτόκια είναι ξεκάθαρη.
Πρόθυρα
Οπως σημειώνει η Capital Economics, η Τουρκία βρισκόταν στα πρόθυρα μιας δραματικής κρίσης του ισοζυγίου πληρωμών για το μεγαλύτερο μέρος του 2020, ωστόσο η απότομη αλλαγή στη χάραξη πολιτικής τον Νοέμβριο που συνέπεσε με τον ανασχηματισμό του οικονομικού επιτελείου του Ερντογάν, οδήγησε σε αλλαγή των προοπτικών για τη χώρα. Οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου ότι η χώρα θα χρειαστεί να «καταπιεί ένα πικρό χάπι» και «θα επικεντρωθεί περισσότερο στην απόκτηση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας στις οικονομικές της πολιτικές» ακολουθήθηκαν από απότομη αύξηση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα.
Τα παραπάνω βοήθησαν στην ανάκαμψη της τουρκικής λίρας, ανέκτησαν μέρος της χαμένης αξιοπιστίας της κεντρικής τράπεζας και αύξησαν τις ελπίδες ότι αυτή η στροφή πολιτικής του Ερντογάν είναι ειλικρινής.
Αν και η αλλαγή πλεύσης ήταν σίγουρα προς τη σωστή κατεύθυνση, και αυτό φάνηκε στις αγορές, ωστόσο η ίδια διατηρεί έναν μεγάλο βαθμό σκεπτικισμού και αμφιβολίας ότι θα έχει διάρκεια και εκτιμά πως ο Ερντογάν δεν θα αργήσει να επιστρέψει στον «παλιό του εαυτό».
Η ιστορία έχει δείξει, όπως προειδοποιεί, πως οι «στροφές» προς την ορθόδοξη προσέγγιση της πολιτικής στην Τουρκία δεν διαρκούν περισσότερο από 1-2 χρόνια, προτού επιστρέψουν και πάλι οι ισχυρές πιέσεις στο εγχώριο νόμισμα, προκαλώντας την αντιστροφή του λεγόμενου «επιτοκιακού διαδρόμου» και άρα της στάσης της κεντρικής τράπεζας.
Επίσης, είναι ξεκάθαρο πως ο Ερντογάν κάθε άλλο παρά έχει εγκαταλείψει τις αντισυμβατικές οικονομικές απόψεις του. Εάν η ανάκαμψη της οικονομίας της Τουρκίας δεν είναι ισχυρή όπως προβλέπει και ο ίδιος, εάν ο πληθωρισμός παραμείνει υψηλός και η λίρα παραιτηθεί από τον ανοδικό της κύκλο, ο Ερντογάν μπορεί να αποφασίσει ότι η ορθόδοξη προσέγγιση δεν λειτουργεί.
Αλλωστε, όπως τονίζει και ο οίκος αξιολόγησης Fitch, θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για την ανοικοδόμηση της αξιοπιστίας σχετικά με τη νομισματική πολιτική της Τουρκίας. Η καρατόμηση δύο διοικητών της κεντρικής τράπεζας της χώρας μέσα σε μόλις 16 μήνες, σημειώνει ο οίκος, υπογραμμίζει την έλλειψη ανεξαρτησίας από την πολιτική πίεση, ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν συνεχίζει να δηλώνει την αντίθεσή του στα υψηλότερα επιτόκια.
Το νέο οικονομικό σχέδιο της τουρκικής κυβέρνησης στοχεύει σε οικονομική ανάπτυξη 5,3% το 2021-2023, παράλληλα με τη μείωση του πληθωρισμού στο 4,9% και την επιστροφή σε ισορροπία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2023. Αυτός ο συνδυασμός στόχων είναι μη ρεαλιστικός, όπως εκτιμά η Fitch, ενώ τονίζει πως η πορεία των κυρώσεων από ΗΠΑ ή Ε.Ε. μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση της αξιολόγησης της Τουρκίας.
H Scope Ratings από την πλευρά της σημειώνει πως η αλλαγή σε μία φιλική προς την αγορά πολιτική της Τουρκίας θα πρέπει να διατηρηθεί αλλά και να ενισχυθεί έτσι ώστε να πείσει την αγορά. Οπως τονίζει, η προτίμηση της Τουρκίας και του Ερντογάν για χαλαρότερη νομισματική πολιτική και χαμηλά επιτόκια υπάρχει ακόμη, ενώ δεν έχει αλλάξει επίσης η συχνή παρέμβαση στην ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας από τον Tούρκο πρόεδρο.
Παράλληλα, η Capital Economics επισημαίνει πως μία πιθανή επιβολή ισχυρών κυρώσεων στην Τουρκία, θα αποτελέσουν έναν ακόμη λόγο για τον Ερντογάν ώστε να επιστρέψει στην παλιά του στάση. Η απειλή κυρώσεων κατά της Τουρκίας δεν προέρχεται μόνο από τις ΗΠΑ, αλλά και από την Ε.Ε., καθώς η ολοένα και πιο πολεμική εξωτερική πολιτική της χώρας τη θέτει σε αντιπαράθεση με τη Δύση, επισημαίνει ο οίκος. Μέχρι στιγμής, οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί, όπως αυτές που σχετίζονται με την αγορά ρωσικού αμυντικού εξοπλισμού, είναι σχετικά ήπιες και στοχεύουν κυρίως σε συγκεκριμένα άτομα ή επιχειρήσεις.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο Ερντογάν θα αλλάξει τακτική στο μέτωπο των γεωπολιτικών, και έτσι η επιβολή ισχυρότερων κυρώσεων από τις ΗΠΑ ή και την Ε.Ε. είναι πολύ πιθανή. Η δεινή εξωτερική θέση της Τουρκίας σημαίνει ότι η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε εύκολα να υπονομεύσει τα οφέλη από τη στροφή προς την ορθόδοξη χάραξη οικονομικής πολιτικής και θα την ωθήσει εκ νέου σε μια πλήρη κρίση του ισοζυγίου πληρωμών.
