Το δεύτερο πακέτο στοχευμένων μέτρων και κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας για την εισβολή της στην Ουκρανία ανακοίνωσαν τα χαράματα της Παρασκευής, μετά την ολοκλήρωση του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν του οποίου η χώρα προεδρεύει του Συμβουλίου της ΕΕ.
Το πακέτο, όπως προαναγγέλθηκε και όπως καταγράφεται στα συμπεράσματα, «καλύπτουν τον χρηματοοικονομικό τομέα, τους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών, τα αγαθά διπλής χρήσης (dual-use goods) καθώς και στους ελέγχους των εξαγωγών και τη χρηματοδότηση των εξαγωγών, την πολιτική θεωρήσεων, επιπρόσθετες καταχωρήσεις Ρώσων και νέα κριτήρια για τις καταχωρήσεις».
Μεταξύ άλλων η κ. Φον ντερ Λάιεν ανάφερε πως στοχοποιούνται οι καταθέσεις Ρώσων «ώστε να μην μπορούν πλέον να κρύβουν τα χρήματα τους σε ασφαλή καταφύγια στην Ευρώπη».
Από τα μέτρα έλειπε η πρόθεση αποκοπής της Ρωσίας από το παγκόσμιο σύστημα τραπεζικών μεταφορών Swift, καθώς ορισμένες χώρες με κυριότερες τη Γερμανία και την Ιταλία, υποστηριζόμενες σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες και από την Κύπρο, υποστήριξαν πως αυτό πρόκειται για όπλο που καλό θα ήταν να παραμείνει στην φαρέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως απειλή σε περίπτωση που η Ρωσία δεν συμμορφωθεί.
Σύμφωνα με δήλωση του Πολωνού πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι, δεν υπήρξε ομοφωνία μεταξύ των κρατών μελών αναφορικά με την αποκοπή της Ρωσίας από το σύστημα Swift, το οποίο αποκάλεσε «μέτρο με μεγάλες προεκτάσεις», ωστόσο πρόσθεσε ότι πιστεύει πως οι χώρες βρίσκονται κοντά στην ομοφωνία.
Το δεύτερο πακέτο μέτρων κατέληξε στην τελική του μορφή στις ώρες πριν την σύνοδο, που ξεκίνησε γύρω στις 20:00 στις Βρυξέλλες (21:00 ώρα Κύπρου) και ολοκληρώθηκε μετά τα μεσάνυχτα, λίγο μετά τις 2:00 (3:00 ώρα Κύπρου). Στη διαδικασία που είχε προηγηθεί η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης συζήτησαν τα προσχέδια των μέτρων με τα κράτη μέλη σε δύο συναντήσεις με τους Μόνιμους Αντιπρόσωπους, το πρωί και το απόγευμα της Πέμπτης.
Καθώς τα μέτρα είχαν αποφασιστεί και εγκρίθηκαν από τους ηγέτες κατά την έναρξη της συζήτησης, αυτά προωθήθηκαν αμέσως για νομοτεχνική επεξεργασία. Το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης των ηγετών αφιερώθηκε στην προοπτική ενός τρίτου πακέτου κυρώσεων, τι θα περιέχει αυτό, ποια θα είναι η εξέλιξη που θα το πυροδοτήσει και πότε θα συναντηθεί εκ νέου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Οι ηγέτες συζήτησαν επίσης την προετοιμασία κρατών μελών της ανατολικής Ευρώπης για υποδοχή Ουκρανών προσφύγων, καθώς και την κατάσταση στην Μολδαβία η οποία θεωρείται πιθανός επόμενος στόχος καθώς δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ και έχει επίσης πληθυσμό ρωσόφωνων.
Τα κράτη μέλη είχαν μέχρι τις 8:00 (9:00 ώρα Κύπρου) να καταθέσουν σχόλια και στις 10:00 (11 ώρα Κύπρου) οι Μόνιμοι Αντιπρόσωποι θα συναντηθούν για να τα εγκρίνουν. Στη συνέχεια, στις 15:00 (16:00 ώρα Κύπρου) θα υπάρξει έκτακτη συνάντηση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων κατά την οποία οι Υπουργοί Εξωτερικών θα δώσουν την επίσημη έγκριση.
Τα μέτρα, όπως τα ανακοίνωσε η κ. Φον ντερ Λάιεν μετά το τέλος της συνάντησης, πέρα από τις προσθήκες στον κατάλογο κυρώσεων, είναι τα εξής:
– Χρηματοοικονομικός τομέας: Στόχος των μέτρων είναι το 70% της τραπεζικής αγοράς της Ρωσίας, κρατικές εταιρίες και εταιρίες που σχετίζονται με την άμυνα. Με αυτά τα μέτρα αναμένεται πως θα αυξηθεί το κόστος δανεισμού, ο πληθωρισμός στη Ρωσία και η υπόσκαψη της βιομηχανικής βάσης της χώρας, καθώς και οι καταθέσεις της ρωσικής ελίτ στο εξωτερικό.
– Ενέργεια: Απαγόρευση εξαγωγών που θα χτυπήσει την βιομηχανία παραγωγής πετρελαίου και θα εμποδίσει την αναβάθμισή της. Πρόκειται για έναν τομέα που έφερε έσοδα εξαγωγών 24 δις ευρώ στη Ρωσία το 2019.
– Μεταφορές: Απαγόρευση στην πώληση αεροσκαφών, εξαρτημάτων και εξοπλισμού σε ρωσικές αερογραμμές. Στόχος είναι να χτυπηθεί ο κρίσιμος αυτός τομέας της ρωσικής οικονομίας και η διασυνδεσιμότητα της χώρας. Όπως σημείωσε η κ. Φον ντερ Λάιεν (τρία τέταρτα του σημερινού επιβατικού στόλου της Ρωσίας χτίστηκε στην ΕΕ, τις ΗΠΑ και τον Καναδά)
– Έλεγχος εξαγωγών – χρηματοδότηση εξαγωγών: Περιορισμός της πρόσβασης σε τεχνολογίες που η Ρωσία έχει ανάγκη, όπως ημιαγωγοί (τσιπ), για την ανάπτυξη της οικονομίας της.
– Θεωρήσεις: Δίνεται τέλος στις θεωρήσεις σε διπλωμάτες και σχετικές ομάδες, και επιχειρηματίες «οι οποίοι δεν θα έχουν πλέον προνομιακή πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
