Την έντονη διαφωνία της εξέφρασε η Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν στην απόφαση του οίκου Fitch να υποβαθμίσει κατά μία βαθμίδα την κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση των Ηνωμένων Πολιτειών την Τρίτη, επικαλούμενος το αυξανόμενο βάρος του ομοσπονδιακού χρέους και τη «διάβρωση της διακυβέρνησης» που εκδηλώνεται με την αδιέξοδη στάση για το όριο του χρέους.
Η κ. Γέλεν δήλωσε ότι διαφωνεί «έντονα» με τον Fitch, χαρακτηρίζοντας την απόφαση «αυθαίρετη και βασισμένη σε ξεπερασμένα δεδομένα».
Η απόφαση προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Λευκού Οίκου, με την εκπρόσωπο Τύπου Καρίν Ζαν Πιέρ να δηλώνει ότι η κίνηση αυτή «αψηφά την πραγματικότητα».
Πρόκειται για την πρώτη υποβάθμιση της αμερικανικής οικονομίας από μεγάλο οίκο αξιολόγησης στα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια. Σε ένα αδιέξοδο για το ανώτατο όριο χρέους το 2011 ο οίκος S&P μείωσε την αξιολόγηση ΑΑΑ της Ουάσιγκτον, προκαλώντας διακομματική οργή.
«Η υποβάθμιση της αξιολόγησης των Ηνωμένων Πολιτειών αντανακλά την αναμενόμενη δημοσιονομική επιδείνωση κατά τα επόμενα τρία χρόνια, το υψηλό και αυξανόμενο βάρος του χρέους της γενικής κυβέρνησης και τη διάβρωση της διακυβέρνησης» σε σχέση με τις χώρες με αντίστοιχη αξιολόγηση, τονίζει ο Fitch σε ανακοίνωσή του την Τρίτη. Προσθέτει ότι έθεσε σε σταθερό ορίζοντα, από αρνητικό, τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας.
Κατά την άποψη του Fitch, «υπήρξε σταθερή επιδείνωση των προτύπων διακυβέρνησης τα τελευταία 20 χρόνια, μεταξύ άλλων σε θέματα δημοσιονομικής πολιτικής και χρέους», σημειώνει ο αμερικανικός οίκος.
«Οι επανειλημμένες πολιτικές αντιπαραθέσεις για το όριο του χρέους και οι αποφάσεις της τελευταίας στιγμής έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη στη δημοσιονομική διαχείριση», υπογραμμίζει ο Fitch.
Αναφέρει επίσης ότι η Κυβέρνηση των ΗΠΑ «δεν διαθέτει μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο» και έχει σημειώσει μόνο «περιορισμένη πρόοδο» στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την αύξηση του κόστους της κοινωνικής ασφάλισης και της υγείας, καθώς ο πληθυσμός γερνάει.
Η κ. Γέλεν είπε ότι το μοντέλο ποσοτικών αξιολογήσεων του Fitch μειώθηκε μεταξύ 2018 και 2020, αλλά ο οίκος ανακοίνωσε την αλλαγή του μόλις τώρα, παρά την πρόοδο που παρατηρείται στους δείκτες.
Επίσης, υποστήριξε ότι οι αμερικανικοί «κρατικοί τίτλοι παραμένουν το κατεξοχήν ασφαλές και ρευστοποιήσιμο περιουσιακό στοιχείο στον κόσμο και ότι η αμερικανική οικονομία είναι θεμελιωδώς ισχυρή».
Αύξηση ελλειμμάτων αναμένει ο Fitch
Ο αμερικανικός οίκος αναφέρεται σε αύξηση των ελλειμμάτων της Γενικής Κυβέρνησης, σημειώνοντας πως αναμένει πως το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης θα αυξηθεί στο 6,3% του ΑΕΠ το 2023, από 3,7% το 2022, αντανακλώντας τα ασθενέστερα ομοσπονδιακά έσοδα, τις νέες πρωτοβουλίες δαπανών και την υψηλότερη επιβάρυνση από τόκους. Επιπλέον, αναμένει ότι οι πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις θα παρουσιάσουν συνολικό έλλειμμα 0,6% του ΑΕΠ φέτος, μετά από ένα μικρό πλεόνασμα 0,2% του ΑΕΠ το 2022
Ο Fitch προβλέπει έλλειμμα για την Γενική Κυβέρνηση ύψους 6,6% του ΑΕΠ το 2024 και περαιτέρω διεύρυνση του στο 6,9% του ΑΕΠ το 2025.
Αναφέρει πως τα μεγαλύτερα ελλείμματα θα προέλθουν από την αδύναμη ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2024, την υψηλότερη επιβάρυνση από τόκους και τα ευρύτερα ελλείμματα της Κυβέρνησης και των τοπικών Κυβερνήσεων ύψους 1,2% του ΑΕΠ το 2024-2025 (σύμφωνα με τον ιστορικό μέσο όρο της 20ετίας).
Ο οίκος αναφέρεται επίσης σε αύξηση του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης, σημειώνοντας πως τα χαμηλότερα ελλείμματα και η υψηλή ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ μείωσαν τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ τα δύο τελευταία χρόνια από το υψηλό επίπεδο του 122,3% την περίοδο της πανδημίας το 2020. Ωστόσο, τονίζει πως το χρέος είναι στο 112,9% του ΑΕΠ το 2023 και εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από το επίπεδο του 100,1% του 2019, πριν από την πανδημία.
Αναφέρει επίσης ότι ο δείκτης χρέους της Γενικής Κυβέρνησης προς το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί, φθάνοντας στο 118,4% έως το 2025.
Σύμφωνα με τον Fitch, ο δείκτης χρέους είναι πάνω από δυόμισι φορές υψηλότερος από τη διάμεση τιμή της κορυφαίας αξιολόγησης “ΑΑΑ” που είναι το 39,3% του ΑΕΠ και τη διάμεση τιμή της αξιολόγησης “ΑΑ” που είναι το 44,7% του ΑΕΠ.
Αναφέρεται επίσης σε μακροπρόθεσμες προβλέψεις τους για επιπλέον αύξηση του χρέους έναντι του ΑΕΠ, αυξάνοντας έτσι, όπως σημειώνει, την «ευπάθεια της δημοσιονομικής θέσης των ΗΠΑ σε μελλοντικούς οικονομικούς κλυδωνισμούς».
Σε ύφεση η οικονομία
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Fitch, οι αυστηρότερες πιστωτικές συνθήκες, η αποδυνάμωση των επιχειρηματικών επενδύσεων και η επιβράδυνση της κατανάλωσης θα ωθήσουν την αμερικανική οικονομία σε ήπια ύφεση το 4ο τρίμηνο του 2023 και το 1ο τρίμηνο του 2024.
Ο οίκος προβλέπει επιβράδυνση της ετήσιας αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ των ΗΠΑ στο 1,2% φέτος από 2,1% το 2022 και συνολική ανάπτυξη μόλις 0,5% το 2024.
Αναφέρει ότι οι κενές θέσεις εργασίας παραμένουν υψηλότερες και το ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο (κατά 1 ποσοστιαία μονάδα) από τα προ της πανδημίας επίπεδα, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη μεσοπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη.
