Του Μιχάλη Ψύλου
psilosm@naftemporiki.gr
Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γαλλία, Καναδάς, Ιταλία, Βρετανία και Γερμανία αποφάσισαν να αποκλείσουν τα ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από το τραπεζικό δίκτυο επικοινωνιών Swift. Επιπλέον, θα υπάρξουν πρόσθετες κυρώσεις κατά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας και επίσης εναντίον ολιγαρχών που συνδέονται με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Όλες οι ρωσικές τράπεζες που έχουν ήδη βρεθεί σε καθεστώς κυρώσεων από τη διεθνή κοινότητα θα επηρεαστούν από τον αποκλεισμό του Swift. Επιπλέον, θα προστεθούν και άλλες ρωσικές τράπεζες εάν χρειαστεί. «Πιθανότατα, οι περισσότερες τράπεζες του κόσμου θα σταματήσουν να συναλλάσσονται με τις ρωσικές τράπεζες που θα αποκλειστούν εντελώς από το Swift» δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος στην Ουάσιγκτον.
«Απομονώστε τη Ρωσία»
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε τηλεοπτικό της διάγγελμα αργά χθες το βράδυ δήλωσε: «Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις συνεχίζουν τις επιθέσεις τους στο Κίεβο και σε άλλες πόλεις της Ουκρανίας με αμείωτη σφοδρότητα». Σε αυτό το πλαίσιο, οι δυτικές χώρες είναι πιο αποφασισμένες από ποτέ να «επιβάλουν υψηλό τίμημα στη Ρωσία για αυτή την επιθετικότητα και να απομονώσουν περαιτέρω τη χώρα από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και οικονομικά».
Ο αποκλεισμός των ρωσικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από τη Swift θεωρείται ως η πιο εκτεταμένη απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρό περιορισμό του εμπορίου μεταξύ της χώρας και της Δύσης.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το σύστημα Swift παρέχει την υποδομή που επιτρέπει στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επικοινωνούν με ασφάλεια μεταξύ τους κατά τη μεταφορά κεφαλαίων πέρα από τα εθνικά σύνορα. Ο αποκλεισμός σημαίνει ότι αυτοί που επηρεάζονται θα αποκοπούν ουσιαστικά από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σύμφωνα με τη Swift, περισσότεροι από 11.000 συμμετέχοντες σε περισσότερες από 200 χώρες χρησιμοποιούν την υπηρεσία, κυρίως τράπεζες, αλλά και εταιρείες επενδύσεων και μεγάλες εταιρείες.
Πλήγμα για το ρούβλι και τους ολιγάρχες
Οι δυτικές χώρες αποφάσισαν επίσης να περιορίσουν περαιτέρω τις δυνατότητες της ρωσικής κεντρικής τράπεζας να στηρίξει τη συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου με διεθνείς χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Μεταξύ άλλων, αυτό έχει σκοπό να εμποδίσει τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει τα κρατικά της αποθέματα για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Για αυτό θα μπλοκάρουμε τα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας» δήλωσε η Φον ντερ Λάιεν. «Οι συναλλαγές σας θα παγώσουν. Και αφαιρούμε τη δυνατότητα της κεντρικής τράπεζας να χρησιμοποιεί τα κεφάλαιά της διεθνώς».
Αυτή η κίνηση είναι πιθανό να αυξήσει περαιτέρω τη διεθνή απομόνωση της ρωσικής οικονομίας και επίσης να υπονομεύσει τη σταθερότητα του νομίσματος της χώρας.
Η ρωσική κεντρική τράπεζα είπε ότι είχε συσσωρεύσει σημαντικά αποθέματα ύψους περίπου 630 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα τέλη Ιανουαρίου και 132 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρυσό.
Οι συμφωνημένες κυρώσεις αποσκοπούν στο να στερήσουν επίσης από τους ολιγάρχες Ρώσους τη δυνατότητα να αποκτήσουν το λεγόμενο «χρυσό διαβατήριο» και κατά συνέπεια την ευρωπαϊκή υπηκοότητα για τους ίδιους και τα μέλη της οικογένειάς τους.
Η Φον ντερ Λάιεν κατονόμασε συγκεκριμένα τους ολιγάρχες. «Εργαζόμαστε εντατικά για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα έχουν πλέον απεριόριστη πρόσβαση στα χρηματοοικονομικά τους περιουσιακά στοιχεία», εξήγησε. Στην Ουάσιγκτον ειπώθηκε ότι στοχοποιήθηκαν «τα γιοτ τους, τα πολυτελή τους διαμερίσματα, τα χρήματά τους και η ικανότητά τους να στέλνουν τα παιδιά τους σε φανταχτερά κολέγια στη Δύση».
Οι κυρώσεις πρέπει πάντως να εγκριθούν επίσημα από το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχεία εφαρμογή, πρόκειται να συσταθεί ομάδα εργασίας με εκπροσώπους από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα κράτη που συμμετείχαν στις διαβουλεύσεις τόνισαν επίσης την προθυμία τους να λάβουν περαιτέρω μέτρα εάν η Ρωσία δεν τερματίσει την επίθεσή της στην Ουκρανία και συνεπώς στην ευρωπαϊκή ειρηνευτική τάξη.
Οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία
Την ίδια ώρα πάντως, οι αποφάσεις αυτές προκαλούν ανησυχίες στην οικονομία. «Θα υπάρξει καταστροφή στη ρωσική αγορά συναλλάγματος τη Δευτέρα», δήλωσε ο πρώην αντιπρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας Σεργκέι Αλεξασένκο. «Πιστεύω ότι θα σταματήσουν τις συναλλαγές και μετά θα καθορίσουν τεχνητά τη συναλλαγματική ισοτιμία, όπως έκαναν στη Σοβιετική Ένωση».
Ο σύμβουλος της Allianz και πρόεδρος της Gramercy Fund Management, Μοχάμεντ Ελ Εριάν, φοβάται ότι ένα σαρωτικό lockdown με το Swift στη Ρωσία θα μπορούσε να ακρωτηριάσει τη ρωσική οικονομία. «Αυτό θα είχε επίσης αναπόφευκτα επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία». Είναι πιθανό οι ρωσικές εταιρείες να έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές σε δυτικές εταιρείες και πιστωτές.
Ανώτερος αναλυτής αγοράς στην Oanda Edward Moya είπε ότι πολλοί επενδυτές ήταν πεπεισμένοι ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν θα τηρήσουν σκληρή στάση. «Αυτή η ενέργεια θα είναι πολύ δύσκολο να χωνευτεί και θα ανησυχήσει πολλούς επενδυτές. Μεγάλο μέρος της ανάκαμψης που είδαμε το δεύτερο μισό της περασμένης εβδομάδας θα δοκιμαστεί».
