Της Λέττας Καλαμαρά
Ωστόσο, η άνοδος αυτή δεν αντιστοιχεί στο σύνολο της αγοράς μιας και η πανδημία έδωσε σημαντική ώθηση στις πωλήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου, αλλά η απότομη πτώση των πωλήσεων στο διαδίκτυο στον τομέα του τουρισμού και των υπηρεσιών όπως εκδηλώσεις, συνέδρια, εισιτήρια κ.λπ. συνέβαλε στη συγκράτηση της συνολικής ανάπτυξης. Επίσης, ενώ το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν έχει αντισταθμίσει πλήρως τις απώλειες που υπέστησαν πολλές ΜμΕ, έχει απορροφήσει ένα μεγάλο μέρος του οικονομικού σοκ. Απαιτείται όμως περαιτέρω εργασία για να διασφαλιστεί ότι ο ευρύτερος τομέας λιανικής μπορεί να επωφεληθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τις λύσεις που προσφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός.
Η Ελλάδα παρουσιάζει τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης 77% και μάλιστα με διαφορά από άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα και συγκεκριμένα τη Μολδαβία 49%, τη Ρωσία 41%, την Ελβετία 37% και τη Σουηδία (36%). Ο τζίρος το 2021 υπολογίζεται στα 14,4 δισ. ευρώ έναντι 13,3 δις. ευρώ το 2020 και 7,5 δισ. ευρώ το 2019 και από 3,8 δισ. ευρώ το 2015. Το ποσοστό των Ελλήνων χρηστών που κάνουν και ηλεκτρονικές αγορές ενισχύθηκε κατά 19,67% το 2020 σε σύγκριση με το 2019 φτάνοντας το 59% από 51% το 2019 και για το 2021 εκτιμάται ότι θα φτάσει το 63%. Στην Ελλάδα παρατηρούνται δύο διαφορετικές κατηγορίες καταναλωτών. Στην πρώτη κατηγορία οι καταναλωτές έγιναν πιο ώριμοι, ήταν ήδη on line αγοραστές τα προηγούμενα χρόνια. Στην δεύτερη κατηγορία είναι οι καταναλωτές που αγόρασαν διαδικτυακά για πρώτη φορά εξαιτίας της πανδημίας. Και σύμφωνα με τα στοιχεία το 50% των ανθρώπων που πραγματοποίησαν on line αγορά για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του Covid, θα συνεχίσουν να το κάνουν. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι με βάση τις προηγούμενες έρευνες πως το 80% των Ελλήνων καταναλωτών δαπανά το 50% και πλέον του αγοραστικού του budget σε ελληνικά on line καταστήματα.
Σύμφωνα με τον Βασίλη Κορκίδη, προέδρου του ΕΒΕΠ και ΠΕΣ Αττικής, η διετία 2020-21 ήταν μια περίοδος σημαδεμένη από την πανδημία, αλλά και τον συνακόλουθο σημαντικό ρόλο του ηλεκτρονικού εμπορίου τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία. Αυτό αντικατοπτρίζεται επίσης στα στοιχεία ανάπτυξης, τα οποία αυξήθηκαν σημαντικά κατά 10%, αλλά μειώθηκαν ελαφρώς σε σύγκριση με το 2019 κατά 14%. Η πανδημία είχε τεράστιο αντίκτυπο στις εξελίξεις στον τομέα του λιανικού εμπορίου. Το lockdown επιτάχυνε την υπάρχουσα τάση προς την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση των καταστημάτων. Οι επενδύσεις τους σε ψηφιακά και «omnichannel», που σχεδιάστηκαν αρχικά για αρκετά χρόνια, πραγματοποιήθηκαν σε λίγους μήνες. Το ηλεκτρονικό εμπόριο ήταν μια σωτηρία για τους καταναλωτές, καθώς οι περιορισμοί, όπως το αναγκαστικό κλείσιμο καταστημάτων, τους εμπόδισαν να αγοράσουν ό,τι χρειάζονταν από τα καταστήματα.
Ο κ. Κορκίδης τονίζει πως ο τομέας του λιανικού και χονδρικού εμπορίου διέρχεται μια σημαντική διαδικασία μετασχηματισμού, ενώ οι καταστάσεις επιτάχυναν την ψηφιοποίηση του. Οι καταναλωτές που μέχρι τώρα δεν ήταν εξοικειωμένοι με τις αγορές στο διαδίκτυο ή από τις κινητές τους συσκευές έχουν συνηθίσει σε αυτό και είναι πιθανό να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αυτό και ένα μείγμα καναλιών. Πριν από την πανδημία, το 70% των λιανοπωλητών και των χονδρεμπόρων δεν είχαν εγκαταστάσεις για διαδικτυακές πωλήσεις και τα φυσικά καταστήματα που είχαν online παρουσία ξεπέρασαν καλύτερα τις προκλήσεις. Όμως το πρόβλημα παραμένει και καλούνται οι κυβερνήσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ να υποστηρίξουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα, να αντιμετωπίσουν περιορισμούς από τους κατασκευαστές στις πωλήσεις σε διαδικτυακές πλατφόρμες και να δημιουργήσουν ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα παρέχει ένα αισιόδοξο μελλοντικό περιβάλλον.
Επιταχυνόμενη η αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ε.Ε.
Το 2017 oι e shopers στην Ευρώπη έφταναν στο 60%, το 2020 στο 71% και η εκτίμηση για το 2021 δείχνει στο 73%. Σύμφωνα με την έρευνα, η Δυτική Ευρώπη είναι η ισχυρότερη περιοχή όσον αφορά στον κύκλο εργασιών του ηλεκτρονικού εμπορίου στις πωλήσεις προς καταναλωτές B2C, απορροφώντας το 64% του συνολικού κύκλου εργασιών, ενώ η Νότια Ευρώπη καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση με 16% του συνολικού κύκλου εργασιών και έπονται η Κεντρική Ευρώπη με 8%, η Βόρεια και η Ανατολική Ευρώπη με 6%. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε το υψηλότερο ποσοστό διαδικτυακών αγοραστών με 92%, ακολουθούμενο από τις Κάτω Χώρες 91%, τη Δανία και την Ελβετία με 90%, τη Γερμανία και τη Νορβηγία με 87% και τη Σουηδία με 86%. Το χαμηλότερο ποσοστό διαδικτυακών αγορών εντοπίστηκε στη Βουλγαρία με 42% και Μολδαβία με 34%. Τα ευρωπαϊκά διαδικτυακά καταστήματα προσφέρουν κατά μέσο όρο 3 επιλογές για τους καταναλωτές να επικοινωνήσουν μαζί τους. Τηλέφωνο, e-mail, και διαδικτυακές φόρμες επικοινωνίας είναι οι πιο συχνές επιλογές επικοινωνίας εντός της ΕΕ-27. Ωστόσο facebook, instagram, you tube έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρώπη.
Η Ecommerce Europe επισημαίνει πως το περασμένο έτος αποκάλυψε τη σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού. Το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει αποδειχθεί ότι είναι εξαιρετικά καλά τοποθετημένο για να διευκολύνει την ψηφιοποίηση του λιανικού εμπορίου και να δημιουργήσει μια απρόσκοπτη εμπειρία αγορών για τους καταναλωτές. Τα φυσικά καταστήματα άνοιξαν νέα κανάλια διαδικτυακών πωλήσεων, οι ΜμΕ μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση σε νέες αγορές μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου και οι έμποροι υιοθέτησαν ολοένα και περισσότερες λύσεις εμπορικού δικτύου, όπως το «click away και click inside» για να ικανοποιήσουν τις συνεχώς μεταβαλλόμενες υγειονομικές ανάγκες και τις απαιτήσεις των καταναλωτών. Ωστόσο, η ψηφιακή μετάβαση και ψηφιοποίηση επιχειρήσεων και καταναλωτών δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αναγνωρίσουν τις δυνατότητες του ψηφιακού εμπορίου και να επενδύσουν περισσότερο σε νέες τεχνολογίες και ψηφιακές δεξιότητες δημιουργώντας παράλληλα ένα σωστά εναρμονισμένο, και ασφαλές νομοθετικό πλαίσιο.
