Τεράστιο σοκ στην οικονομία από την πανδημία της COVID-19 και αβέβαιη ανάκαμψη η οποία εξαρτάται από την εξέλιξη της, με συρρίκνωση του ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 7,8% το 2020, προτού αυξηθεί 4,2% το 2021 και 3% το 2022, καταγράφει η Κομισιόν στις φθινοπωρινές οικονομικές της προβλέψεις, που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα.
Συγκεκριμένα, οι προβλέψεις δείχνουν ότι η οικονομία της ΕΕ θα συρρικνωθεί κατά 7,4% το 2020 πριν ανακάμψει με ανάπτυξη 4,1% το 2021 και 3% το 2022.
Σε σύγκριση με την οικονομική πρόβλεψη του καλοκαιριού 2020, οι προβλέψεις ανάπτυξης τόσο για τη ζώνη του ευρώ όσο και για την ΕΕ είναι ελαφρώς υψηλότερες για το 2020 και χαμηλότερες για το 2021. Η παραγωγή τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ δεν αναμένεται να ανακάμψει το επίπεδο προ πανδημίας το 2022.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας διέφερε πολύ σε ολόκληρη την ΕΕ και το ίδιο ισχύει και για τις προοπτικές ανάκαμψης. Αυτό αντικατοπτρίζει την εξάπλωση του ιού, την αυστηρότητα των μέτρων δημόσιας υγείας που λαμβάνονται για τον περιορισμό του, την τομεακή σύνθεση των εθνικών οικονομιών και τη δύναμη των εθνικών πολιτικών αποκρίσεων.
Σημειώνει δε ότι «οι απώλειες θέσεων εργασίας και η αύξηση της ανεργίας έθεσαν σοβαρές πιέσεις στα προς το ζην πολλών Ευρωπαίων».
«Τα μέτρα πολιτικής που ελήφθησαν από τα κράτη μέλη, καθώς και οι πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ συνέβαλαν στη μείωση των επιπτώσεων της πανδημίας στις αγορές εργασίας» και «το άνευ προηγουμένου εύρος των μέτρων που ελήφθησαν, ιδίως μέσω συστημάτων βραχυπρόθεσμης εργασίας, επέτρεψε να συγκρατηθεί η άνοδος του ποσοστού ανεργίας σε σύγκριση με τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας».
Η ανεργία πρόκειται να συνεχίσει να αυξάνεται το 2021 καθώς τα κράτη μέλη καταργούν σταδιακά τα μέτρα στήριξης έκτακτης ανάγκης και οι νέοι εισέρχονται στην αγορά εργασίας, αλλά θα πρέπει να βελτιωθεί το 2022 καθώς η οικονομία συνεχίζει να ανακάμπτει.
Η πρόβλεψη προβλέπει ότι το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ θα αυξηθεί από 7,5% το 2019 σε 8,3% το 2020 και 9,4% το 2021, πριν μειωθεί σε 8,9% το 2022. Το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ προβλέπεται να αυξηθεί από 6,7% το 2019 σε 7,7% το 2020 και 8,6% το 2021, πριν μειωθεί σε 8,0% το 2022.
Η αύξηση των δημοσίων ελλειμμάτων αναμένεται να είναι πολύ σημαντική σε ολόκληρη την ΕΕ φέτος καθώς οι κοινωνικές δαπάνες αυξάνονται και τα φορολογικά έσοδα μειώνονται, τόσο ως αποτέλεσμα των εξαιρετικών πολιτικών δράσεων που αποσκοπούν στη στήριξη της οικονομίας όσο και της επίδρασης των αυτόματων σταθεροποιητών.
Η Κομισιόν προβλέπει ότι το συνολικό δημόσιο έλλειμμα της ζώνης του ευρώ θα αυξηθεί από 0,6% του ΑΕΠ το 2019 σε περίπου 8,8% το 2020, πριν μειωθεί σε 6,4% το 2021 και 4,7% το 2022. Αυτό αντικατοπτρίζει την αναμενόμενη κατάργηση των μέτρων έκτακτης στήριξης κατά τη διάρκεια του 2021 καθώς η οικονομική κατάσταση βελτιώνεται.
Αντικατοπτρίζοντας την άνοδο των ελλειμμάτων, η Κομισιόν προβλέπει ότι ο συνολικός λόγος χρέους προς ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ θα αυξηθεί από 85,9% του ΑΕΠ το 2019 σε 101,7% το 2020, 102,3% το 2021 και 102,6% το 2022.
Σημειώνει ακόμη ότι μια απότομη πτώση των τιμών της ενέργειας ώθησε τον πληθωρισμό σε αρνητικό έδαφος τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Ο βασικός πληθωρισμός, ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα είδη εκτός από την ενέργεια και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, μειώθηκε επίσης σημαντικά το καλοκαίρι λόγω της χαμηλότερης ζήτησης για υπηρεσίες, ιδίως τουριστικών υπηρεσιών και βιομηχανικών αγαθών. Η χαμηλή ζήτηση, η χαλαρή αγορά εργασίας και η ισχυρή συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ θα ασκήσουν πτωτική πίεση στις τιμές.
Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ, όπως μετράται από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), προβλέπεται να είναι 0,3% κατά μέσο όρο το 2020, πριν αυξηθεί σε 1,1% το 2021 και 1,3% το 2022, καθώς οι τιμές του πετρελαίου σταθεροποιούνται. Για την ΕΕ, ο πληθωρισμός προβλέπεται να είναι 0,7% το 2020, 1,3% το 2021 και 1,5% το 2022.
Οι αβεβαιότητες και οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις οικονομικές προβλέψεις του φθινοπώρου 2020 παραμένουν εξαιρετικά μεγάλοι, προειδοποιεί η Κομισιόν.
Ο κύριος κίνδυνος πηγάζει από την επιδείνωση της πανδημίας, που απαιτεί πιο αυστηρά μέτρα για τη δημόσια υγεία και οδηγεί σε πιο σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην οικονομία.
Αυτό οδήγησε σε ανάλυση σεναρίου για δύο εναλλακτικά μονοπάτια της εξέλιξης της πανδημίας – μια πιο καλοήθη και μια αρνητική – και τον οικονομικό της αντίκτυπο.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος οι ουλές που άφησε η πανδημία στην οικονομία – όπως οι πτωχεύσεις, η μακροχρόνια ανεργία και οι διαταραχές του εφοδιασμού – να είναι βαθύτερες και πιο εκτεταμένες.
Η ευρωπαϊκή οικονομία θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί αρνητικά εάν η παγκόσμια οικονομία και το παγκόσμιο εμπόριο βελτιώνονταν λιγότερο από τις προβλέψεις ή εάν οι εμπορικές εντάσεις επρόκειτο να αυξηθούν.
Από την άλλη πλευρά, το NextGenerationEU, το πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, είναι πιθανό να προσφέρει ισχυρότερη ώθηση στην οικονομία της ΕΕ από ό, τι είχε προβλεφθεί. Αυτό συμβαίνει επειδή η πρόβλεψη θα μπορούσε να ενσωματώσει εν μέρει μόνο τα πιθανά οφέλη αυτών των πρωτοβουλιών, καθώς οι διαθέσιμες πληροφορίες σε αυτό το στάδιο σχετικά με τα εθνικά σχέδια είναι ακόμη περιορισμένες.
Μια εμπορική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου θα έχει επίσης θετικό αντίκτυπο στην οικονομία της ΕΕ από το 2021 σε σύγκριση με την προβλεπόμενη γραμμή διαπραγμάτευσης του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ βάσει των κανόνων του ΠΟΕ.
