Η ΕΚΤ χρειάστηκε να αντιμετωπίσει πολλές κρίσεις – και είναι μια από τις πιο ισχυρές κεντρικές τράπεζες στον κόσμο. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα γιορτάζει εφέτος την 25η επέτειό της και η Πρόεδρός της Κριστίν Λαγκάρντ σε συνέντευξή της στην γερμανικη Tagesschau τονίζει πώς όλα αυτά τα χρόνια «δείξαμε ότι η ΕΚΤ αντέχει στην κρίση. Γίναμε πιο δυνατοί; Ναί. Το ευρώ είναι το δεύτερο πιο σημαντικό νόμισμα στον κόσμο μετά το δολάριο. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας μεγάλης κρίσης, της πανδημίας, το ευρώ υποτιμήθηκε λίγο σε σύγκριση με το γιεν Ιαπωνίας και τη βρετανική λίρα. Και μείναμε μαζί; Ναι, για 25 χρόνια σε αντίθεση με πολλές προβλέψεις που έγιναν τότε».
Η Λαγκάρντ λέει ότι εξετάζει τις επιτυχίες και τα πιθανά λάθη της ΕΚΤ από τρεις οπτικές γωνίες: «Πρώτον, ποιοι ήταν οι αρχικοί στόχοι; Δεύτερον: Ποιοι είναι οι πελάτες και αν είναι ικανοποιημένοι; Και τρίτον: Είμαστε σε καλή θέση για το μέλλον; Όταν κοιτάζω τους στόχους, πιστεύω ότι οι ιδρυτές της ΕΚΤ με τα τότε μόνο 11 κράτη μέλη ήθελαν μια νομισματική ένωση που να είναι σταθερή, σύμφωνα με την εντολή μας, που να μας κάνει πιο δυνατούς και που μας ενώνει. Αυτοί ήταν οι αρχικοί στόχοι. Πριν από τη νομισματική ένωση, είχαμε πολλές υποτιμήσεις των μεμονωμένων νομισμάτων στις χώρες, ήταν μια ιστορία με πολλά γεγονότα. Αν κοιτάξω τα τελευταία 25 χρόνια, με όλα τα σκαμπανεβάσματα, έχουμε επιτύχει μέσο πληθωρισμό 2,05%, το οποίο είναι αρκετά αξιοσημείωτο. Δεν είμαι ευχαριστημένη με τον τρέχοντα υψηλό πληθωρισμό.
Η δεύτερη πτυχή είναι οι πελάτες – είναι ικανοποιημένοι; Οι πελάτες είναι τα 346 εκατομμύρια Ευρωπαίοι που κατέχουν το ευρώ. Είναι το ευρώ τους, είμαστε απλώς οι θεματοφύλακες του νομίσματος. Στην τελευταία δημοσκόπηση, το 79% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι εμπιστεύεται το ευρώ. Και τέλος το τρίτο σημείο,είναι το μέλλον: νομίζω ότι δείξαμε ότι η ΕΚΤ και το Ευρωσύστημα συνολικά – συμπεριλαμβανομένης της Bundesbank – άντεξαν στην κρίση. Περάσαμε τόσες πολλές κρίσεις και βρήκαμε τα απαραίτητα εργαλεία και καταφέραμε να διατηρήσουμε το νόμισμα σταθερό. Κοιτάμε επίσης το μέλλον μέσα από ψηφιακά μάτια. Οι Ευρωπαίοι μπορούν να πληρώσουν σε όλα τα κράτη μέλη με το ίδιο νόμισμα σε μετρητά και πιθανότατα σύντομα με το ψηφιακό ευρώ, γιατί πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το μέλλον. Συμπέρασμα: παραδώσαμε και εκπληρώσαμε την εντολή μας, υπηρετήσαμε τους ιδιοκτήτες μας, τους Ευρωπαίους, και προετοιμαστήκαμε καλά για το μέλλον.
Η Λαγκάρντ τονίζει ότι το θεμέλιο του θεσμού είναι η συνθήκη της ΕΕ, η νομική βάση πάνω στην οποία δημιουργήθηκε η ΕΚΤ. Αυτό είναι το θεμέλιο του ευρώ και βεβαίως και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Πρέπει να τηρούμε αυτούς τους κανόνες. Περνώντας τη μια κρίση μετά την άλλη – από τη μεγάλη οικονομική κρίση στην κρίση χρέους, στην πανδημία και μετά στην ενεργειακή κρίση – νομίζω ότι έχουμε ενισχυθεί».
Ισχυρό τραπεζικό σύστημα
«Χρειάστηκε να αναπτύξουμε εργαλεία με τα οποία προσαρμοστήκαμε σε έναν κόσμο πολύ χαμηλού πληθωρισμού, καταπολεμήσαμε τον πιθανό αποπληθωρισμό και τώρα πολεμάμε τον υψηλό πληθωρισμό που συνεχίζεται για πάρα πολύ καιρό. Ο Νίτσε είπε: «Ό,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό». Νομίζω ότι το ευρώ είναι πολύ ισχυρότερο σήμερα από ό,τι ήταν μετά από όλες τις κρίσεις. Είναι σαν ένα παιδί που έπρεπε να μεγαλώσει πολύ γρήγορα λόγω πολλών κακουχιών.
Η ΕΚΤ μεγάλωσε ως αποτέλεσμα μιας νέας αποστολής που μας δόθηκε μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση. Αυτή είναι η παρακολούθηση του τραπεζικού συστήματος που χρειαζόμαστε για να μπορέσουμε να μεταφέρουμε τη νομισματική μας πολιτική στην πραγματική οικονομία. Ως αποτέλεσμα, η ΕΚΤ έχει πλέον μεγαλύτερη ευθύνη. Ακοκουθεί μια νομισματική πολιτική με στόχο αφενός τη σταθερότητα των τιμών. Αλλά αφορά επίσης την παρακολούθηση των τραπεζών και την υγεία του τραπεζικού συστήματος.
Δεν υπάρχουν συμβιβασμοί μεταξύ της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή του στόχου της σταθερότητας των τιμών, αφενός, και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, αφετέρου. Και έχουμε επίσης διαφορετικά εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε και τα δύο. Και τα δύο πρέπει να ενωθούν, γιατί δεν υπάρχει σταθερότητα τιμών χωρίς χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Δεν θα δεχτούμε συμβιβασμούς και θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία που είναι πιο κατάλληλα.Η εντολή μας είναι η σταθερότητα των τιμών. Για να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο, πρέπει επίσης να εξετάσουμε πώς αναπτύσσεται η οικονομία, ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν στον ορίζοντα και πώς μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε»
Η κλιματική αλλαγή
«Και στους επικριτές που λένε ότι η κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα, δεν πρέπει να είναι στην ατζέντα μας, λέω ότι πλέον είναι επίσης μέρος της οικονομίας και είναι ένας από τους κινδύνους που διαφαίνονται στον ορίζοντα. Τώρα οι επικριτές θα πουν ότι η ΕΚΤ δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τον ορίζοντα, δουλειά της είναι να αντιμετωπίζει βραχυπρόθεσμα ζητήματα. Δυστυχώς, ο ορίζοντας πλησιάζει όλο και περισσότερο κάθε χρόνο. Και πρέπει επίσης να δώσουμε προσοχή, χωρίς να παρεκκλίνουμε από την εντολή μας για σταθερότητα των τιμών»
Τεράστιο σοκ
Αναφορικά με τον υψηλό πληθωρισμό, η Λαγκάρντ τονίζει ότι «όλος ο κόσμος έχει βιώσει ένα απίστευτο τεράστιο σοκ. Στις αρχές του 2020, όχι πολύ καιρό πριν, η οικονομία αγκομαχούσε. Μερικές φορές σταματούσε τελείως, πολλοί άνθρωποι έμεναν στο σπίτι. Αυτό ήταν ένα σημαντικό σοκ για όλους μας. Η πλευρά της προσφοράς και η πλευρά της ζήτησης διαταράχθηκαν πλήρως, όπως και η αποταμίευση και οι επενδύσεις. Και στη συνέχεια πέρα από αυτό ήρθε η φρικτή και απαράδεκτη ρωσική εισβολή και ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας, που ακολούθησε μια ενεργειακή κρίση που πυροδότησε η ρωσική κυβέρνηση.
Ως αποτέλεσμα, οι τιμές ανέβηκαν και ο πληθωρισμός αυξήθηκε σημαντικά σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες. Έπρεπε να προσαρμοστούμε σε αυτή την κατάσταση πολύ γρήγορα. Και αν με ρωτάτε αν είμαι ευχαριστημένη με το πού βρισκόμαστε τώρα: Όχι, δεν είμαι ευχαριστημένη. Θα είμαι ικανοποιημένη μόνο όταν φτάσουμε στο στόχο μας, δηλαδή να έχουμε πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα. Δεν είμαστε ακόμα εκεί. Αλλά θα τα καταφέρουμε».
