Καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με το νέο κύμα της πανδημίας καταγράφοντας ημερήσια κρούσματα πολύ πιο υψηλά από τα αντίστοιχα που ανακοίνωναν την άνοιξη, δημιουργούνται ανησυχίες στις κυβερνήσεις για τις αντοχές των επιχειρήσεων και του τραπεζικού συστήματος.
Για την ανάσχεση της πανδημίας, οι χώρες στην Ευρώπη έχουν υιοθετήσει διαφορετικών μορφών περιορισμούς και lockdwon κλείνοντας την εστίαση, τη διασκέδαση και τα γυμναστήρια. Σε κάποιες χώρες έχει κλείσει επίσης το λιανεμπόριο και έχει επιβληθεί απαγόρευση κυκλοφορίας.
Παρόλο όμως που αυτά τα μέτρα έχουν πιο χαλαρό χαρακτήρα, αφήνοντας στις περισσότερες περιπτώσεις ανοιχτά τα σχολεία και την βιομηχανία, οι περιορισμοί αναμένεται να πλήξουν και πάλι την οικονομία, η οποία παραμένει αρκετά πίσω συγκριτικά με τα επίπεδα στα οποία ήταν πριν την υγειονομική κρίση. Ωστόσο, η οικονομία της Ευρωζώνης σημείωσε αξιοσημείωτη ανάκαμψη κατά το τρίτο τρίμηνο.
Η Ευρωζώνη ήταν ήδη στο χείλος της ύφεσης προτού ξεσπάσει η πανδημία, σημειώνουν οι Financial Times. Κατάσταση στην οποία επήλθε λόγω των εμπορικών εντάσεων, των ανησυχιών για το Brexit και την «αναστάτωση» στην αυτοκινητοβιομηχανία από τις αυστηρότερες ρυθμίσεις για την μείωση των εκπομπών ρύπων.
Έχοντας όμως παράλληλα χτυπηθεί πιο βαριά από τις υπόλοιπες οικονομίες κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, το οποίο βύθισε την Ευρωζώνη σε ιστορική ύφεση, το μπλοκ επανήλθε μερικώς κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους. Πλέον όμως αναμένεται να εισέλθει σε διπλή ύφεση.
Κάτι τέτοιο θα έπληττε τον κλάδο των υπηρεσιών, ιδιαίτερα την εστίαση, τη φιλοξενία και τις αερομεταφορές, που απαιτεί φυσική παρουσία και έχει υποστεί τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης.
Με την κούρσα του εμβολίου σε καλό δρόμο, τουλάχιστον υπάρχει φως στο τούνελ. Όμως αξιωματούχοι της ΕΕ ανησυχούν για την οικονομική ζημιά που θα προκαλέσει ο νέος κορωνοϊός μέχρι να αποκατασταθεί τελικά πλήρως η καθημερινότητά μας.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το δεύτερο κύμα της πανδημίας συνεχίζει να απειλεί σοβαρά την οικονομία. Επιχειρήσεις που επιβίωσαν από το πρώτο κύμα ενδεχομένως τώρα να μην τα καταφέρουν υπό το βάρος του αυξημένου δανεισμού και λόγω έλλειψης ρευστότητας, εξήγησε. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η πανδημία θα μπορούσε να δημιουργήσει μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους έως και 1,4 τρισεκ. ευρώ, περισσότερα δηλαδή από αυτά που είχαμε στην τελευταία οικονομική κρίση.
Την εκτίμηση ότι πολλοί επιχειρηματίες της εστίασης και του λιανεμπορίου αναμένουν να αρθούν τα lockdown τον Δεκέμβριο ώστε να προλάβουν την εορταστική αγορά, εξέφρασε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Société Générale Λορένζο Μπίνι Σμάγκι, προειδοποιώντας πως ο αντίκτυπος θα είναι πολύ μεγάλος αν αυτό δεν συμβεί.
Συνταγή για ανάκαμψη
Συγκρίνοντας την κρίση που προκάλεσε η πανδημία του νέου κορωνοϊού στην Ευρωζώνη με την παγκόσμια οικονομική κρίση, οι FT σχολιάζουν πως υπάρχει μια σημαντική διαφορά καθώς αυτή τη φορά η αντίδραση της Ευρώπης ήταν άμεση και αποτελεσματική. Το Ταμείο Ανάκαμψης προβλέπει πακέτο 750 δισεκατομμυρίων ευρώ για να υποστηρίξει τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο, ενώ μια σειρά από πακέτα δημοσιονομικής στήριξης των κυβερνήσεων, εγγυήσεις δανείων και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ κατάφεραν να αποτρέψουν ένα μεγάλο κύμα πτωχεύσεων και απολύσεων.
Το εμβόλιο σπρώχνει στην ανάκαμψη
Τα καλά επιστημονικά νέα από την κούρσα για την ανάπτυξη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου κατά του κορωνοϊού έχουν δημιουργήσει ένα αισιόδοξο σενάριο για το τέλος της πανδημίας και την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στην επόμενη χρονιά.
Χαρακτηρίζοντας τα ποσοστά αποτελεσματικότητας των εμβολίων ως δεδομένα που αλλάζουν το παιχνίδι, ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ υποστήριξε πως «πλέον είναι πιθανό να είμαστε εκτός κινδύνου μέχρι το τέλος του χρόνου».
Άλλοι αναλυτές πάλι αναμένουν μια ηχηρή ανάκαμψη με το τέλος της πανδημίας, θεωρώντας ότι θα ακολουθήσει κάτι ανάλογο με την οικονομία μετά το τέλος της ισπανικής γρίπης, πριν από 100 χρόνια.
Τα δύο πρώτα κύματα της ισπανικής γρίπης κατέστρεψαν την οικονομία και τον κοινωνικό ιστό, αναφέρει ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Φινλανδίας, Όλι Ρεν. «Σήμερα έχουμε επίσης μια οικονομική κρίση και μια υγειονομική, που έχουν οδηγήσει τις αποταμιεύσεις σε υψηλά επίπεδα. Αν επομένως δεν εκδηλωθούν κύματα πτωχεύσεων και αφερεγγυότητας, μπορούμε να υποθέσουμε πως η οικονομία θα οδηγηθεί σε δυναμική ανάκαμψη», καταλήγει.
Παρόλα αυτά, ο κ. Ρεν επισημαίνει ότι χρειάζεται πρόσθετη στήριξη της οικονομίας, κάτι για το οποίο έχουν επανειλημμένως τονίσει και άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες.
Σύμφωνα με τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Φινλανδίας, η εκλογική νίκη του Τζο Μπάιντεν αποτελεί άλλο ένα θετικό παράγοντα για την οικονομία της Ευρωζώνης καθώς θα μειωθούν οι εμπορικές εντάσεις που «βασάνισαν» τις ευρωπαϊκές εξαγωγές επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ. Άλλωστε, όπως υποστηρίζει, η παραγωγή και οι παραγγελίες στα εργοστάσια της Ευρώπης αυξάνονται ήδη εντυπωσιακά, με οδηγό τις εξαγωγές στις χώρες της Ασίας, και ειδικά την Κίνα.
Η οικονομία της Ευρωζώνης ανέκαμψε πολύ πιο έντονα από ότι αναμενόταν το τρίτο γ΄ τρίμηνο του 2020, μετά την ύφεση που προκλήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού τους προηγούμενους τρεις μήνες, κυρίως χάρη στις πολύ καλές επιδόσεις της Ιταλίας, τη Γαλλίας και της Ισπανίας.
Ειδικότερα όπως ανέφερε η Eurostat το συνδυασμένο ΑΕΠ των 19 χωρών που μοιράζονται το ευρώ σημείωσε άνοδο 12,7% την περίοδο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, μετά τη συρρίκνωση 11,8% κατά το β΄ τρίμηνο του έτους.
«Η ηχηρή αυτή ανάκαμψη υποδεικνύει πως η αρχική αντίδραση ήταν αποτελεσματική», σχολίασε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ, τονίζοντας πως η Ευρωζώνη έχει ακόμα την ικανότητα να επανέλθει. Υποστήριξε, ωστόσο, ότι για να συμβεί αυτό χρειάζεται η προσεκτική λήψη μέτρων.
Και μέχρι να έρθει το εμβόλιο;
Πολλοί αναλυτές ανησυχούν για την πιθανότητα να καταρρεύσουν αρκετές επιχειρήσεις δημιουργώντας ένα κύμα ανεργίας μέχρι να βρεθεί ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο το οποίο θα διανεμηθεί σε ολόκληρο τον πληθυσμό.
Μάλιστα υπάρχουν ανησυχίες ότι κάποιοι κλάδοι, όπως των αερομεταφορών και του λιανεμπορίου, θα συνεχίσουν να «νοσούν» και μετά το τέλος της πανδημίας.
«Το εμβόλιο θα αλλάξει το παιχνίδι, αλλά όχι τώρα», σχολιάζει η οικονομολόγος στο London Business School Λουκρέτσια Ράικλεν τονίζοντας ότι κάποιοι κλάδοι θα φέρουν «ουλές» από την πανδημία.
Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Αυστρία έχουν ήδη δεσμεύσει δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για να αντισταθμίσουν τις απώλειες εσόδων επιχειρήσεων που επλήγησαν από τα τελευταία lockdown, τονίζει ο πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Βίτορ Κονστάνσιο, προσθέτοντας ότι και οι υπόλοιπες χώρες πρέπει να ακολουθήσουν και να επεκτείνουν και σε άλλους κλάδους τη στήριξη.
«Φαίνεται σίγουρο πως το εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο μέχρι την επόμενη άνοιξη. Και ως τότε ο κόσμος και οι επιχειρήσεις πρέπει να επιβιώσουν», επισημαίνει.
Στο ισχυρό πλήγμα που έχει δεχτεί ο κλάδος των υπηρεσιών στέκεται από την πλευρά της η καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου Μόνικα Σνίτσερ. Σύμφωνα με την καθηγήτρια, το λιανεμπόριο, τα ξενοδοχεία και τα καφέ βρίσκονταν ήδη, πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, σε διαδικασία μετασχηματισμού η οποία, ωστόσο, εντάθηκε από και κατά την διάρκεια της πανδημίας. «Αυτοί οι κλάδοι θα πρέπει να αλλάξουν», συμπεραίνει.
Αρκετές είναι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις από τους βαριά πληττόμενους κλάδους που βρίσκονται στο χείλος της κατάρρευσης. Η Norwegian Air, για παράδειγμα, ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι ενδέχεται να ξεμείνει από ρευστότητα κατά το α΄ τρίμηνο του 2021, εκτός εάν εξασφαλίσει νέα χρηματοδότηση. Μάλιστα δεν απέκλεισε την πιθανότητα της χρεοκοπίας, ενώ, σύμφωνα με το CNN, αναμένεται να ζητήσει προστασία από τους πιστωτές της για έως και 100 ημέρες.
Εφόσον η πανδημία διαρκέσει περισσότερο χρονικό διάστημα, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να αυξηθούν οι εταιρείες- ζόμπι, κυρίως από τους κλάδους που έχουν περισσότερο, όπως οι μεταφορές, η φιλοξενία και ο τουρισμός, προειδοποιεί ο επικεφαλής οικονομολόγος στην ισπανική Funcas Ρέιμοντ Τόρες.
Ο διοικητής της ισπανικής κεντρικής τράπεζας Πάμπλο Ερνάντεθ Ντε Κος από την πλευρά του επεσήμανε τον κίνδυνο που ελλοχεύει ο εκτεταμένος δανεισμός για να αντιμετωπιστεί η κρίση, τονίζοντας πως αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει τις επιχειρήσεις στη χρεοκοπία σε μια περίοδο που ούτως ή άλλως παρατηρείται αδυναμία αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων. Για τον ίδιο άλλα μέτρα, όπως οι απευθείας επιχορηγήσεις ή η αναδιάρθρωση χρεών, είναι πιο εύστοχα στην παρούσα φάση.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναμένουν πολλά από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με σκοπό να ξεκινήσει η ανάπτυξη μετά την πανδημία. Η έγκριση όμως του νέου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε. και του Ταμείου Ανάκαμψης πάγωσε από το μπλόκο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας.
Και στην περίπτωση όμως που ξεπαγώσουν τα κεφάλαια, θα χρειαστεί ένα διάστημα έως ότου μεγάλο μέρος των κονδυλίων γίνουν διαθέσιμα. Μέχρι τότε Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτρέπει τις χώρες να διατηρήσουν τα δημοσιονομικά τους πακέτα.
Πηγή: naftemporiki.gr
