Σε πορεία ανάκαμψης μετά από την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία του COVID-19 βρίσκεται η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο παραμένουν προκλήσεις που σχετίζονται με την εξέλιξη της πανδημίας σύμφωνα με τις Φθινοπωρινές Προβλέψεις που έδωσε στη δημοσιότητα την Πέμπτη η Κομισιόν.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, τις οποίες παρουσίασε ο Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι, η ευρωπαϊκή οικονομία επανέρχεται σε ανοδική πορεία γρηγορότερα από ότι αναμενόταν, καταγράφηκαν χαμηλότερα ελλείμματα από ότι υπολογιζόταν, ενώ η αγορά εργασίας αναμένεται να σημειώσει βελτίωση.
Από την άλλη, οι αυξήσεις στις παγκόσμιες τιμές αναμένεται να σπρώξουν τον πληθωρισμό στα υψηλότερα του επίπεδα την τελευταία δεκαετία, ενώ η αβεβαιότητα για το μέλλον της ανάπτυξης παραμένει λόγω της πανδημίας.
Η αβεβαιότητα είναι ιδιαίτερη στις χώρες όπου υπάρχουν χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, λόγω του αυξημένου κίνδυνου επαναφοράς περιοριστικών μέτρων.
Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, καθώς προχωρούσαν οι εκστρατείες εμβολιασμού και άρχισαν να αίρονται οι περιορισμοί, η ανάπτυξη επανήλθε την άνοιξη και συνεχίστηκε αμείωτη το καλοκαίρι.
Παρά τις αυξανόμενες αντιξοότητες, προστίθεται, η οικονομία της ΕΕ προβλέπεται επιτύχει ρυθμό ανάπτυξης 5%, 4,3 % και 2,5 % το 2021, το 2022 και το 2023 αντίστοιχα. Οι ρυθμοί ανάπτυξης για την ευρωζώνη προβλέπονται πανομοιότυποι με εκείνους για την ΕΕ το 2021 και το 2022, και 2,4% το 2023.
Τονίζεται πως οι προοπτικές αυτές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από δύο παράγοντες: την εξέλιξη της πανδημίας COVID-19 και τον ρυθμό με τον οποίο η προσφορά προσαρμόζεται στην ταχεία ανάκαμψη της ζήτησης μετά την επανέναρξη της οικονομίας.
Όπως σημείωσε ο κ. Τζεντιλόνι, οι Φθινοπωρινές Προβλέψεις συνοψίζονται σε πέντε μηνύματα:
– η εσωτερική ζήτηση αναμένεται να δώσει ώθηση στην οικονομία ώστε να ξεπεράσει τις προσωρινές αντιξοότητες,
– οι δείκτες της ανεργίας επιστρέφουν στα επίπεδα στο οποία βρίσκονταν πριν την πανδημία
– ο πληθωρισμός αναμένεται να εξομαλυνθεί αφού φτάσει στο υψηλότερο του σημείο αυτό τον χρόνο,
– τα κρατικά ελλείμματα μειώνονται καθώς αναιρούνται σταδιακά τα έκτακτα οικονομικά μέτρα για αντιμετώπιση της πανδημίας και
– οι οικονομικοί κίνδυνοι παραμένουν.
Σύμφωνα με τον κ. Τζεντιλόνι, υπάρχουν τρεις βασικοί παράγοντες που απειλούν τη θετική εικόνα που διαμορφώνεται: «σημαντική αύξηση των κρουσμάτων COVID, οξύτερη σε περιοχές όπου οι εμβολιασμοί είναι σχετικά χαμηλοί, η αύξηση του πληθωρισμού, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των τιμών της ενέργειας, και οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού που επιβαρύνουν πολυάριθμους τομείς».
«Πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση και να ενεργήσουμε όπως απαιτείται για να διασφαλίσουμε ότι οι εν λόγω αντιξοότητες δεν θα πλήξουν την ανάκαμψη» πρόσθεσε.
Ειδικότερα, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην ΕΕ το δεύτερο τρίμηνο του 2021, ο οποίος βρισκόταν σχεδόν στο 14% σε ετήσια βάση, ήταν ήταν ο υψηλότερος που καταγράφηκε, αντιστρόφως ανάλογος της πρωτοφανούς πτώσης του ΑΕΠ την ίδια περίοδο πέρυσι. Η οικονομία της ΕΕ επανήλθε στο προ πανδημίας επίπεδο παραγωγής το τρίτο τρίμηνο του 2021.
Κινητήρια δύναμη της επέκτασης αναμένεται να συνεχίσει να αποτελεί η εγχώρια ζήτηση, ενώ οι βελτιώσεις στις αγορές εργασίας και η προβλεπόμενη μείωση των αποταμιεύσεων αναμένεται να συμβάλουν σε σταθερό ρυθμό των καταναλωτικών δαπανών, με την εφαρμογή του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας να αρχίζει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην τόνωση των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων.
Οι αντιξοότητες που καταγράφονται αφορούν εμπλοκές και διαταραχές στον παγκόσμιο εφοδιασμό, ιδίως στον ιδιαίτερα ενοποιημένο μεταποιητικό τομέα, καθώς και την αύξηση των τιμών της ενέργειας, οι οποίες μετά από απότομη πτώση το 2020 βρίσκονται πλέον πολύ πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Όσον αφορά την αγορά εργασίας, κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η οικονομία της ΕΕ δημιούργησε περίπου 1,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, πολλές και πολλοί εργαζόμενοι εξήλθαν από προγράμματα διατήρησης θέσεων εργασίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Κομισιόν, τον Αύγουστο η ανεργία βρισκόταν στο 6,8%, λίγο πιο πάνω από το ποσοστό που είχε καταγραφεί στο τέλος του 2019, ενώ νεότερα στοιχεία έδειξαν περαιτέρω ελαφρά μείωση τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, σημειώνεται, φαίνεται να υπάρχουν τομείς όπου υπάρχουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ιδίως σε τομείς όπου η δραστηριότητα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η απασχόληση στην ΕΕ θα αυξηθεί με ρυθμό 0,8 % φέτος, 1% το 2022 και 0,6% το 2023. Η απασχόληση αναμένεται να υπερβεί τα επίπεδα της περιόδου πριν την κρίση το 2022 και να περάσει σε φάση επέκτασης το 2023.
Η ανεργία προβλέπεται να μειωθεί από 7,1 % φέτος σε 6,7% και 6,5% το 2022 και το 2023, αντίστοιχα στην ΕΕ, και να κινηθεί στο 7,9%, 7,5% και 7,3% στην ευρωζώνη την ίδια περίοδο.
Όσον αφορά τα δημόσια ελλείμματα, οι βελτιωμένες προοπτικές ανάπτυξης υποδηλώνουν χαμηλότερα ελλείμματα το 2021 από ό,τι αναμενόταν την άνοιξη. Το συνολικό έλλειμμα στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί από το 6,9 % του ΑΕΠ το 2020 στο στο 6,6 % το 2021.
Το συνολικό έλλειμμα της ΕΕ προβλέπεται να μειωθεί κατά το ήμισυ φτάνοντας περίπου στο 3,6 % του ΑΕΠ το 2022 και να μειωθεί περαιτέρω στο 2,3 % το 2023.
Αφού έφθασε γύρω στο 92 % στην ΕΕ (99 % στη ζώνη του ευρώ), ο συνολικός δείκτης χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να σταθεροποιηθεί σε γενικές γραμμές φέτος και να αρχίσει να μειώνεται το 2022, φτάνοντας στο 89% του ΑΕΠ το 2023 (97% στη ζώνη του ευρώ).
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, ο ετήσιος πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε από αρνητικό -0,3 % το τελευταίο τρίμηνο του 2020 σε 2,8% το τρίτο τρίμηνο του 2021. Τον Οκτώβριο σημειώθηκε πληθωρισμός 4,1%, ποσοστό που είχε σημειωθεί μόνο μία φορά από τότε που ξεκίνησε η δημοσίευση των στοιχείων για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ το 1997.
Αυτή η έντονη άνοδος του πληθωρισμού οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών της ενέργειας, αλλά φαίνεται επίσης να συνδέεται με ευρύ φάσμα οικονομικών προσαρμογών μετά την πανδημία, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα σημερινά υψηλά επίπεδα είναι σε μεγάλο βαθμό μεταβατικά.
Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να κορυφωθεί στο 2,4% το 2021, και στη συνέχεια να μειωθεί σε 2,2% το 2022 και σε 1,4% το 2023, καθώς οι τιμές της ενέργειας αναμένεται να μειωθούν σταδιακά. Στην ΕΕ, ο πληθωρισμός προβλέπεται να ανέλθει σε 2,6% το 2021, σε 2,5% το 2022 και σε 1,6% το 2023.
Τέλος, η έκθεση καταγράφει σειρά οικονομικών κινδύνων όσον αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης παραμένουν πολύ υψηλοί. Καθώς η πανδημία συνεχίζεται, η ανάκαμψη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξή της, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ.
Δεδομένου ότι τα κρούσματα αυξάνονται σε πολλές χώρες κατά την τελευταία περίοδο, δεν μπορεί να αποκλειστεί η επαναφορά περιορισμών με αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα, κίνδυνος που είναι ιδιαίτερα σημαντικός στα κράτη μέλη με σχετικά χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού.
Ο κυριότερος ανοδικός κίνδυνος όσον αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης σχετίζεται με πιθανή βελτίωση της αποτελεσματικότητας και πρόοδο της βιώσιμης παραγωγικότητας λόγω των διαρθρωτικών αλλαγών που προκαλεί η πανδημία, επισημαίνεται στην έκθεση, με τη σημείωσε πως οι επενδύσεις που προωθεί ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και οι συνοδευτικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα είναι καθοριστικής σημασίας.
Ο πληθωρισμός μπορεί να αποδειχθεί υψηλότερος από τον προβλεπόμενο, εάν οι περιορισμοί στον εφοδιασμό διαρκέσουν περισσότερο και εάν αύξηση των μισθών μεγαλύτερη από την παραγωγικότητα μετακυλιστεί στις τιμές καταναλωτή, καταλήγει σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν.
