Την ιδέα μιας κεφαλαιαγοράς πολλαπλών ταχυτήτων προωθεί η Γαλλία διά του υπουργού Οικονομικών Μπρουνό Λε Μερ καλώντας όσες ευρωπαϊκές χώρες επιθυμούν , να προχωρήσουν στην ένωσης των ευρωπαϊκών κεφαλαιακών αγορών «σε εθελοντική βάση».
Διπλωματικές πηγές εξηγούν ότι «σε ορισμένους τομείς είναι δύσκολο να σημειωθεί πρόοδος σε επίπεδο των 27, επομένως το ιδανικό είναι να δημιουργηθούν ομάδες σε αυτήν την ολοκλήρωση».
Η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι ένα σχέδιο για τη ροή των επενδύσεων και των αποταμιεύσεων σε ολόκληρη την Ένωση «ώστε οι καταναλωτές, οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις να μπορούν να επωφεληθούν, ανεξάρτητα από την τοποθεσία τους», αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή .
Αν και ο δρόμος ξεκίνησε με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και συνεχίστηκε με την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων που επικυρώθηκε από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, η δημιουργία μιας πραγματικής Ένωσης κεφαλαιαγορών δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.
Το 2015, η Επιτροπή με επικεφαλής τον Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ ενέκρινε το πρώτο σχέδιο δράσης με περισσότερες από 30 πρωτοβουλίες που υποτίθεται πώς θα δημιουργούσαν τα δομικά στοιχεία μιας ολοκληρωμένης κεφαλαιαγοράς στην ΕΕ έως το 2019. Λόγω της αποτυχίας αυτής της πρωτοβουλίας, τον Σεπτέμβριο Το 2020, η Κομισιόν υιοθέτησε ένα νέο σχέδιο δράσης με 16 μέτρα, με τρεις κύριους στόχους : «Υποστήριξη μιας πράσινης, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτική οικονομική ανάκαμψη, ενίσχυση των επενδύσεων στην ΕΕ και ενσωμάτωση των εθνικών κεφαλαιαγορών σε μια πραγματικά ενιαία αγορά».
Εποπτεία από το Παρίσι
Το πρώτο μέρος της ένωσης των ευρωπαϊκών κεφαλαιακών αγορών θα είναι η εποπτεία από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών, με έδρα το Παρίσι, στην οποία οι επενδυτικές τράπεζες, τα χρηματιστήρια και οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων που το επιθυμούν θα μπορούσαν να ενταχθούν, οικειοθελώς. Αυτό είναι πάντως ένα από τα σημεία που προκαλεί αντιδράσεις όχι μόνο στο Βερολίνο αλλά και στο Λουξεμβούργο, έδρα των κύριων επενδυτικών κεφαλαίων στην ευρωζώνη.
Η εποπτεία είναι πάντως ένα από τα πιο περίπλοκα βήματα, αλλά η δημιουργία προϊόντων διασυνοριακής αποταμίευσης ή η φορολογική εναρμόνιση. είναι παραδείγματα βημάτων που θα μπορούσαν να εκτελεστούν πιο απλά. Θα απαιτηθεί πρόταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα επιτρέψει την προώθηση της συνεργασίας.
Η ένωση των ευρωπαϊκών κεφαλαιακών αγορών στοχεύει να διασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες μπορούν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση που χρειάζονται ,χωρίς να απευθύνονται σε άλλες αγορές. Στόχος είναι να αποτραπεί η φυγή των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίως, όπου όχι μόνο βρίσκουν μεγαλύτερη αγορά, αλλά και ευκολότερη πρόσβαση σε επενδύσεις με λιγότερα εμπόδια και γραφειοκρατικά εμπόδια.
Ταυτόχρονα, θα υπάρξει μείωση του κόστους συναλλαγών για τους παράγοντες της αγοράς, ενίσχυση της ικανότητας σύγκρισης πληροφοριών για τις εταιρείες διαφορετικών χωρών, βελτίωση της ελκυστικότητας των κεφαλαιαγορών για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης υποδομής και την προώθηση της χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια μέσω καλά σχεδιασμένων εθνικών συστημάτων ώστε οι εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης.
Σημείο εκκίνησης
Το σημείο εκκίνησης ήταν πάντως η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής των Ηγετών της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο και στην οποία οι χώρες συμφώνησαν στη σημασία της ύπαρξης μιας ολοκληρωμένης κεφαλαιαγοράς για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.
Στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητήθηκε από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να δεσμευτούν για «όλα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία πραγματικά ολοκληρωμένων ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών, προσβάσιμων σε όλους και σε όλες τις εταιρείες στην Ένωση ».
Η προσπάθεια ένωσης των Κεφαλαιαγορών ακολουθεί τις κατευθυντήριες γραμμές που παρουσίασαν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι και Ενρίκο Λέττα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ένωσης.
«Μια ανησυχητική τάση είναι η ετήσια εκτροπή περίπου 300 δισεκατομμυρίων ευρώ της αποταμίευσης των ευρωπαϊκών νοικοκυριών από τις αγορές της ΕΕ, στο εξωτερικό , κυρίως στην οικονομία των ΗΠΑ, λόγω του κατακερματισμού των χρηματοπιστωτικών μας αγορών», αναφέρει η έκθεση Λέττα. Γι’ αυτόν τον λόγο απαιτείται ένας «σημαντικός μετασχηματισμός μέσω της δημιουργίας μιας Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, όχι μόνο για να διατηρηθεί η ευρωπαϊκή ιδιωτική αποταμίευση εντός της Ένωσης αλλά και για την προσέλκυση πρόσθετων πόρων από το εξωτερικό».
«Η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι ο ευρωπαϊκός νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού », υποστήριξε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, υπενθυμίζοντας ότι «η ΕΕ έχει 33 τρισεκατομμύρια ευρώ ιδιωτικών αποταμιεύσεων και πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να τα διοχετεύουμε στις επιχειρήσεις μας».
Σε κάθε περίπτωση πάντως, είναι πολύ νωρίς για να δούμε πλήρως όλα τα βήματα που θα γίνουν σε αυτό το θέμα, αλλά διαφαίνονται κάποιες κατευθύνσεις ως προς το πού σκοπεύει να πάει η ΕΕ. Η πολυπλοκότητα αυτού του έργου υπάρχει και, ως εκ τούτου, βρίσκεται σε αναμονή για μια δεκαετία. Τώρα, η ανοιχτή πόρτα για συνεργασία μεταξύ μιας μικρής ομάδας κρατών μελών θα μπορούσε να μειώσει τον κατακερματισμό και να επιτρέψει μεγαλύτερη δύναμη στον διεθνή ανταγωνισμό.
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
