Η αύξηση των αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη, ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα και την αβεβαιότητα που επικρατεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, δημιουργεί νέες ευκαιρίες για πόλεις που παραδοσιακά εξαρτώνται από τη βιομηχανία άμυνας και οι οποίες τα τελευταία χρόνια είχαν γνωρίσει εγκατάλειψη από τους κατοίκους, σημειώνει σε ανάλυσή του ο Economist.
Το Μπουρζ, μια πόλη με 64.000 κατοίκους στην κεντρική Γαλλία, βρίσκεται στη λεγόμενη «κενή διαγώνιο» της χώρας. Η σχέση της πόλης με τη βιομηχανία άμυνας ξεκινά από το 1860, όταν ο Ναπολέων Γ΄ αποφάσισε να ιδρύσει εκεί χυτήριο κανονιών και οπλοστάσιο, σε ασφαλή απόσταση από τα ευάλωτα ανατολικά σύνορα της Γαλλίας.
Ύστερα από μια μακρά περίοδο ύφεσης, κατά την οποία οι τοπικοί κατασκευαστές όπλων έχαναν παραγγελίες, το Μπουρζ βρίσκεται πλέον μπροστά σε μια εντυπωσιακή αναγέννηση. «Υπήρξε μια μακρά περίοδος κατάθλιψης», θυμάται ο Σερζ Ρισάρ, επικεφαλής του τοπικού εμπορικού επιμελητηρίου. Σήμερα, δύο μεγάλες ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες, η MBDA, που κατασκευάζει πυραύλους και συστήματα πυραύλων, και η KNDS, γαλλογερμανική εταιρεία που παράγει το πυροβόλο CAESAR και οβίδες 155 χιλιοστών, διατηρούν εργοστάσια στην πόλη. Οι δύο εταιρείες σχεδιάζουν να επενδύσουν συνολικά 1 δισεκατομμύριο ευρώ στην περιοχή τα επόμενα πέντε χρόνια.
Όταν ενημερώθηκε για το μέγεθος των επενδύσεων, ο Γιαν Γκαλού, ο αριστερός δήμαρχος της πόλης, παραδέχθηκε: «Παραλίγο να πέσω από την καρέκλα μου. Ένα δισεκατομμύριο ευρώ, μπορείτε να το φανταστείτε;». Η πόλη έχει ήδη επωφεληθεί από την αύξηση του επταετούς αμυντικού προϋπολογισμού που ξεκίνησε επί προεδρίας Εμανουέλ Μακρόν το 2019. Η ανεργία μειώθηκε από 10,3% το 2015 σε 6,7% το τρίτο τρίμηνο του 2024, ποσοστό χαμηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο, ενώ οι νέες θέσεις εργασίας αφορούν εξειδικευμένο προσωπικό και είναι καλά αμειβόμενες.
Οι προκλήσεις για το Μπουρζ
Ωστόσο, αυτή η ανάπτυξη συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις. Ένα βασικό ζήτημα είναι ο σχεδιασμός υπηρεσιών για τους νέους εργαζόμενους: βρεφονηπιακοί σταθμοί, σχολεία, στέγαση, ιατρική περίθαλψη. Ο Γκαλού έχει απευθυνθεί σε δημάρχους 54 άλλων γαλλικών πόλεων που εξαρτώνται από την άμυνα, προκειμένου να προβάλουν ένα κοινό αίτημα για επιπλέον κρατική στήριξη. Παράλληλα, για να ενισχύσει την τουριστική εικόνα της πόλης, εξασφάλισε για το Μπουρζ, με τον εντυπωσιακό γοτθικό καθεδρικό του, τον τίτλο της «Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας του Πολιτισμού» για το 2028.
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα είναι η επάρκεια δεξιοτήτων. Για να επωφεληθούν οι ντόπιοι, απαιτούνται κατάλληλα προγράμματα κατάρτισης και μαθητείας. Ήδη οι επικεφαλής των επιχειρήσεων αναφέρουν δυσκολίες στην εύρεση προσωπικού. Ορισμένοι κάτοικοι ανησυχούν ότι οι τιμές των ακινήτων ενδέχεται να αυξηθούν σημαντικά.
Τι γίνεται στη Γερμανία
Παρόμοιες ανησυχίες εκφράζονται και στο Ούντερλις, μια καταπράσινη γερμανική πόλη κοντά στο Ανόβερο, που περιβάλλεται από το δάσος Λύσβαλντ. Ο συνεχής ήχος δοκιμαστικών πυροβολισμών αποτελεί μέρος της καθημερινότητας, καθώς εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο παραγωγικό κέντρο του γερμανικού αμυντικού ομίλου Rheinmetall. Βαριά φορτηγά διασχίζουν με θόρυβο την πόλη, ενώ η κίνηση των εργαζομένων της εταιρείας προκαλεί κυκλοφοριακή συμφόρηση στις ώρες αιχμής.
Η Rheinmetall σύντομα θα απασχολεί σχεδόν όσους εργαζόμενους έχει και ο πληθυσμός του Ούντερλις – περίπου 3.500 άτομα. Όπως και στο Μπουρζ, αυτό αποτελεί ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία.
Το φιλόδοξο σχέδιο επέκτασης της εταιρείας περιλαμβάνει ένα νέο εργοστάσιο πυρομαχικών στην πόλη, πέραν των υπαρχόντων που κατασκευάζουν αυτοκινούμενα πυροβόλα και τεθωρακισμένα οχήματα Lynx και Puma. Στα εγκαίνια του νέου εργοστασίου, που πραγματοποιήθηκαν πέρυσι, παρευρέθηκαν ο τότε καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και ο υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους. Έκτοτε, οι πυροβολισμοί και η κυκλοφορία έχουν ενταθεί, ενώ δεκάδες περονοφόρα ανυψωτικά κινούνται διαρκώς στον χώρο.
«Χτίζουμε το νέο μας εργοστάσιο με ταχύτητα Rheinmetall», σχολιάζει ο Γιαν-Φίλιπ Βάισβανγκε, εκπρόσωπος της εταιρείας, υπονοώντας αντίθεση με τον συνήθως αργό ρυθμό των γερμανικών κατασκευών. Η εταιρεία προσλαμβάνει εκατοντάδες εξειδικευμένους και άλλους εργαζόμενους με ικανοποιητικούς μισθούς. Η Καταρίνα Έμπελινγκ, δήμαρχος του Ούντερλις από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, επενδύει 1,3 εκατομμύρια ευρώ φέτος για την ανακαίνιση του σιδηροδρομικού σταθμού και άλλες βελτιώσεις που θα βοηθήσουν την πόλη να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες.
Παρά ταύτα, πολλοί κάτοικοι εμφανίζονται δυσαρεστημένοι. Στις πρόσφατες ομοσπονδιακές εκλογές, το 35,7% ψήφισε το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο του 20,8%. Η πόλη διαθέτει λίγα καταστήματα, καφέ ή εκκλησίες, ενώ το προσωπικό της Rheinmetall συνήθως μετακινείται από γειτονικές περιοχές. Έτσι, οι ντόπιοι υφίστανται τον θόρυβο και τη ρύπανση χωρίς να αποκομίζουν άμεσα οφέλη. Όπως και στο Μπουρζ, οι υπεργολάβοι εκφράζουν ανησυχίες ότι ο αμυντικός όμιλος μπορεί να τους στερήσει εξειδικευμένους εργαζόμενους.
Πολωνία
Στην Πολωνία, οι προκλήσεις είναι κάπως διαφορετικές. Η χώρα αυξάνει τις αμυντικές δαπάνες στο 4,7% του ΑΕΠ φέτος, ωστόσο μεγάλο μέρος του εξοπλισμού προέρχεται από το εξωτερικό. Ο υπουργός Άμυνας έχει δηλώσει ότι επιθυμεί οι μισές παραγγελίες για στρατιωτικό εξοπλισμό να υλοποιούνται εντός Πολωνίας. Το πρόβλημα είναι ότι ο κρατικός όμιλος Polish Armaments Group (PGZ), που αποτελείται από 50 εταιρείες, έχει εκτοπίσει τις περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά δεν καταφέρνει να καλύψει ούτε τις βασικές ανάγκες του πολωνικού στρατού, λέει ο Economist.
Για να ενισχύσει τον όμιλο, η κυβέρνηση παρήγγειλε πέρυσι 96 πυροβόλα από εταιρεία της PGZ, ενώ τον Μάρτιο υπέγραψε συμφωνία για 111 Borsuk, τα πρώτα στρατιωτικά οχήματα που αναπτύχθηκαν εξ ολοκλήρου στην Πολωνία. Για τη νοτιοανατολική πόλη Σταλόβα Βόλα, όπου κατασκευάζεται το Borsuk, αυτή η εξέλιξη μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική. Η πόλη, που ιδρύθηκε πριν από 80 χρόνια όταν ένα δάσος εκχερσώθηκε για να ανεγερθεί μεταλλουργείο, παραμένει στενά συνδεδεμένη με την πορεία των τοπικών βιομηχανιών, όπως εξηγεί ο δήμαρχος Λούσιους Νατμπερέζνι.
Μετά από μαζικές απολύσεις τη δεκαετία του 1990, η βιομηχανική βάση της περιοχής αναβίωσε χάρη σε ξένες επενδύσεις σε εργοστάσια εξαρτημάτων αυτοκινήτων. Ωστόσο, τα δημόσια οικονομικά της πόλης, που βρίσκεται σε μία από τις φτωχότερες περιοχές της Πολωνίας, παραμένουν υπό πίεση. Με την αύξηση των παραγγελιών που σχετίζονται με την άμυνα, τα χαλυβουργεία της πόλης σχεδιάζουν να επεκτείνουν τις αποθήκες τους και να τριπλασιάσουν την παραγωγική τους δυναμικότητα έως το 2026, γεγονός που αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στην τοπική οικονομία.
Πηγή: ΟΤ
