Δυσμενή εξέλιξη που θέτει σε κίνδυνο τον σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών την πανδημίας, χαρακτηρίζει την καταψήφιση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2021 η Κεντρική Τράπεζας Κύπρου (ΚΤΚ) στο Οικονομικό της Δελτίο Δεκεμβρίου 2020.
Υπενθυμίζονται ότι απαιτείται εξαιρετικά προσεγμένος και στοχευμένος σχεδιασμός για αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, η ΚΤΚ σημειώνεται ότι «δυστυχώς, η πρόσφατη δυσμενής εξέλιξη με το αδιέξοδο που προέκυψε στο θέμα της έγκρισης τoυ Προϋπολογισμού του Κράτους, θέτει σε κίνδυνο τον σχεδιασμό αυτό».
Η ΚΤΚ ενθαρρύνει την εξεύρεση συναινετικής λύσης που ενώ από τη μια δεν θα θέτει σε κίνδυνο την πορεία εξυγίανσης της κυπριακής οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος, θα αναγνωρίζει από την άλλη και θα λαμβάνει υπόψη στη χάραξη πολιτικής το γεγονός ότι τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρες οικονομικές δυσκολίες ως συνέπεια της πανδημίας.
Σε ό,τι αφορά την πορεία του ΑΕΠ, η ΚΤΚ σημειώνει ότι η αναπόφευκτη εισαγωγή νέων περιοριστικών μέτρων στα μέσα Οκτωβρίου και ακόμα πιο αυστηρών περιορισμών τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο, αναμένεται να παρατείνει την ύφεση για μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα από ό,τι αρχικά αναμενόταν.
Σημειώνοντας ότι η υλοποίηση της ανάκαμψης εξαρτάται άμεσα και από την χωρίς χρονοτριβή εξεύρεση λύσης στο αδιέξοδο που προέκυψε σε ότι αφορά στον Προϋπολογισμό του 2021, η ΚΤΚ αναφέρει ότι η ανάκαμψη αναμένεται να αρχίσει το 2021 λόγω της σταδιακής ανόδου που προβλέπεται στην εγχώρια και εξωτερική ζήτηση, της ώθησης που αναμένεται να δώσει η χρηματοδότηση της ΕΕ, αλλά και την υποστήριξη της οικονομίας από την χαλαρή νομισματική πολιτική της ΕΚΤ.
Ωστόσο, προστίθεται, η απρόβλεπτη πορεία της πανδημίας, ο αβέβαιος ακόμα χρόνος εξάλειψης της πανδημίας από τους εμβολιασμούς που θα ξεκινήσουν σύντομα σε όλη την επικράτεια της ΕΕ, η παρατεταμένη ασάφεια γύρω από τις διαπραγματεύσεις για το Brexit, το σημαντικό φορτίο ιδιωτικού και δημόσιου χρέους της χώρας, καθώς και το μέγεθος των Μη Εξυπηρετούμενων δανείων (υφιστάμενων και καινούργιων), αποτελούν καθοδικούς κίνδυνους στις προοπτικές της οικονομίας. Η ΚΤΚ σημειώνει επίσης ότι για τον καταρτισμό των μακροοικονομικών της προβλέψεων, δεν λήφθηκε υπόψη ο κίνδυνος αδιεξόδου στο θέμα της ψήφισης του Προϋπολογισμού του Κράτους για το 2021.
Μικρότερη συρρίκνωση το 2020 στις αναθεωρημένες προβλέψεις.
Η ΚΤΚ αναφέρει ότι οι εκτιμήσεις για την πορεία του ΑΕΠ της κυπριακής οικονομίας συνεχίζουν να χαρακτηρίζονται από πρωτόγνωρη αβεβαιότητα, παρά τα ελπιδοφόρα μηνύματα σχετικά με τη γρηγορότερη διάθεση του εμβολίου.
Οι επικαιροποιημένες προβλέψεις της ΚΤΚ για το ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω για το 2020. Συγκεκριμένα, αναμένεται μικρότερη συρρίκνωση, λόγω της καλύτερης από την προβλεπόμενη πορεία της εγχώριας ζήτησης κατά το τρέχον έτος, ιδιαίτερα το τρίτο τρίμηνο του έτους, η οποία αντιστάθμισε τη χειρότερη από την αναμενόμενη πορεία της οικονομικής δραστηριότητας το τέταρτο τρίμηνο του έτους καθώς και της εξωτερικής ζήτησης, ιδιαίτερα του τουρισμού.
Τα επόμενα έτη οι προβλέψεις για το ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω, κυρίως λόγω του μικρότερου βάθους της ύφεσης το 2020 (επίδραση βάσης) και των διαφοροποιήσεων στις υποθέσεις εργασίας σε σχέση με την πορεία της πανδημίας.
Στην αγορά εργασίας, η ανεργία αναμένεται να κινηθεί αυξητικά μέσα στους πρώτους μήνες του 2021, παρά την έως τώρα συγκράτησή της λόγω των μέτρων στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων. Στη συνέχεια, όμως, η αυξητική αυτή τάση αναμένεται να ανατραπεί από την ανάκαμψη του ΑΕΠ και, επομένως, το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να επανέλθει στα ίδια περίπου επίπεδα του 2020.
Η ΚΤΚ κατάρτισε τρία σενάρια για την πορεία του ΑΕΠ, ένα βασικό, ένα ήπιο και ένα δυσμενές.
Συγκεκριμένα, με βάση το ήπιο και δυσμενές σενάριο για την Κύπρο, η ύφεση για το 2020 αναμένεται να φτάσει στο -5,5% και -6,7% αντίστοιχα, ενώ στο βασικό σενάριο αναμένεται να φθάσει στο -6,2%. Η ανάκαμψη για το 2021 τοποθετείται στο 4,8% και 1,8% αντίστοιχα στο ήπιο και δυσμενές σενάριο, ενώ στο βασικό σενάριο στο 4,1%.
Σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό, οι εγχώριες τιμές αναμένεται να καταγράψουν στο βασικό σενάριο μείωση -1,2% το 2020 σε σχέση με 0,5% το 2019. Για την περίοδο 2021-23 αναμένονται σταδιακές αυξήσεις στον πληθωρισμό φθάνοντας στο 0,5% το 2021, στο 0,9% το 2022 και στο 1,4% το 2023.
Αρνητική επίδραση της αβεβαιότητας στον τραπεζικό τομέα
Όσον αφορά τον τραπεζικό τομέα η ΚΤΚ σημειώνει ότι η αβεβαιότητα που επικρατεί καθώς και το δεύτερο κύμα έξαρσης της πανδημίας επηρεάζει αρνητικά τις επενδυτικές αποφάσεις και κατά συνέπεια τις νέες χορηγήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων προς την πραγματική οικονομία.
Σημειώνεται επίσης ότι η διαχείριση των παλαιών μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, αλλά και αυτών που αναμένεται ότι θα προκύψουν λόγω της πανδημίας, είναι μία σημαντική πρόκληση και θα πρέπει να βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες των τραπεζών, που οφείλουν να είναι σωστά προετοιμασμένες λειτουργικά ώστε να διεκπεραιώσουν αυξημένο αριθμό αναδιαρθρώσεων μετά τη λήξη του μορατόριουμ, αναχαιτίζοντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό την αύξηση των χορηγήσεων που θα παρουσιάζουν καθυστερήσεις στην αποπληρωμή τους.
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, η ΚΤΚ αναμένει τα επιχειρηματικά πλάνα και οι προσδοκίες των τραπεζικών ιδρυμάτων για περαιτέρω ανάπτυξη των εργασιών τους και βελτίωση της κερδοφορίας τους να επηρεαστούν δυσμενώς.
Παράλληλα η ΚΤΚ επισημαίνει ότι το νομοθετικό πλαίσιο για τις εκποιήσεις πρέπει να παρέχει τα απαραίτητα κίνητρα ώστε να αποτρέπεται η δημιουργία κουλτούρας αθέτησης των δανειακών υποχρεώσεων των δανειοληπτών που οδηγούν στην κοινωνικοποίηση των ζημιών εις βάρος του φορολογούμενου και εν τέλει εις βάρος των υγιών μονάδων καθώς και των ενσυνείδητων δανειοληπτών. Αναφέρει επίσης ότι συνεχείς αλλαγές στο νομικό πλαίσιο δεν βοηθούν, καθώς δημιουργούν αβεβαιότητα στους ξένους επενδυτές και αρνητικές αντιδράσεις από τους οίκους αξιολόγησης.
Παρά τις πιο πάνω προκλήσεις, η ΚΤΚ προσθέτει ότι τα τραπεζικά ιδρύματα διατηρούν επαρκή αποθέματα ρευστότητας, οι κεφαλαιακοί τους δείκτες βρίσκονται πέραν των ελάχιστα απαιτούμενων και το επίπεδο κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων είναι κοντά στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
