Η Κύπρος διατηρεί την ικανότητα να εξυπηρετεί το χρέος της ESM, συμπεραίνει η Κομισιόν στην έκθεση παρακολούθησης μετά το πρόγραμμα που δημοσιεύθηκε σήμερα στις Βρυξέλλες.
Η Κομισιόν ενημερώνει το Συμβούλιο ότι “το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί σημαντικά, αλλά προβλέπεται να μειωθεί τα επόμενα χρόνια, υποστηριζόμενο από βελτιωμένες δημοσιονομικές προοπτικές και αύξηση του ΑΕΠ”
Σημειώνει δε ότι “προκειμένου να διαχειριστεί τους κινδύνους που σχετίζονται με την πανδημία, η κυβέρνηση έχει δανειστεί εκτενώς φέτος – δημιουργώντας ένα σημαντικό απόθεμα ρευστότητας που καλύπτει τις χρηματοδοτικές του ανάγκες για το 2020 και το 2021 και μέρος των αναχρηματοδοτικών αναγκών του έτους 2022”
“Παρά την πανδημία, η Κύπρος έχει απολαύσει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον όταν προσεγγίζει τις διεθνείς αγορές και συνεχίζει να απολαμβάνει την κατάταξη επενδυτικού βαθμού από τρεις μεγάλους οργανισμούς αξιολόγησης”, λέει η Κομισιόν, προβάλλοντας ότι “μεσοπρόθεσμα, οι χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους αναμένεται να περιοριστούν, με την αποπληρωμή δανείων στον ESM να μην αρχίζει μέχρι το 2025”.
Αναλυτικά, στο κείμενο της έκθεσης, η Κομισιόν σημειώνει τα εξής:
“Το 2020, η οικονομική δραστηριότητα στην Κύπρο αναμένεται να καταγράψει μια από τις βαθύτερες συρρικνώσεις της λόγω της πανδημίας, με τον τουριστικό τομέα να έχει μεγάλες απώλειες, ωστόσο η ύφεση είναι πιθανό να είναι κάπως λιγότερο έντονη από ό,τι αναμενόταν νωρίτερα”.
“Η καλή επιδημιολογική κατάσταση στη χώρα, τον Μάιο επέτρεψε στην κυβέρνηση να χαλαρώσει τα μέτρα lockdown, τα οποία οδήγησαν στη σταδιακή επανενεργοποίηση της οικονομίας, ιδίως το τρίτο τρίμηνο του έτους”, σημειώνει.
“Η εγχώρια ζήτηση, η οποία ενισχύεται κυρίως από τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης της κυβέρνησης, ήταν καλύτερη από το αναμενόμενο στις αρχές του καλοκαιριού και ιδίως αυτό ισχύει για την ιδιωτική κατανάλωση”.
Ωστόσο, η ζήτηση για τουρισμό μειώθηκε, με τις αφίξεις κατά τους πρώτους 9 μήνες του έτους να είναι περίπου 85% κάτω από το 2019.
“Η εξέλιξη της πανδημίας είναι αβέβαιη, συμπεριλαμβανομένων των κυριότερων τουριστικών αγορών της Κύπρου και ενδέχεται να χρειαστεί πολύς χρόνος για την ανάκαμψη του κλάδου”, σημειώνεται.
“Εκτός από τον αντίκτυπο του Covid-19, η πιθανότητα μελλοντικών εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου με όρους ΠΟΕ θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει αρνητικά την κυπριακή οικονομία, δεδομένου του στενού δεσμού της με το Ηνωμένο Βασίλειο”, αναφέρει.
“Για το σύνολο του έτους, οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν προβλέπουν ύφεση 6,2% το 2020 και σταδιακή ανάκαμψη 3,7% και 3,0% το 2021 και το 2022, αντίστοιχα”, αναφέρεται.
“Η ανεργία έχει αυξηθεί, ιδίως στον τουριστικό κλάδο, αλλά τα προσωρινά μέτρα στήριξης της απασχόλησης έχουν μέχρι στιγμής μετριάσει τον αντίκτυπο”, καταγράφει η Κομισιόν.
Επιπλέον, “εξακολουθούν να υπάρχουν εξωτερικές ανισορροπίες, συμπεριλαμβανομένου ενός σημαντικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών”.
Την ίδια ώρα “ο πληθωρισμός αναμένεται να είναι αρνητικός το 2020, συρρικνωμένος από τις τιμές της ενέργειας και στη συνέχεια να αυξηθεί σταδιακά στο 1,3% το 2022”.
“Η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή και οι αρνητικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης είναι σημαντικοί, με την ανάπτυξη της πανδημίας να είναι ο βασικός”, αναφέρει.
Ακόμη, τονίζει ότι η πανδημία Covid-19 “έχει επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά. Μετά από μια ισχυρή δημοσιονομική απόδοση το 2019, η φθινοπωρινή πρόβλεψη δείχνει ότι το βασικό δημοσιονομικό ισοζύγιο θα μετατραπεί σε σημαντικό έλλειμμα 6,1% του ΑΕΠ το 2020”.
Η Κομισιόν αναφέρει ότι “η επιδείνωση των δημοσιονομικών προοπτικών σε σύγκριση με το 2019 αντικατοπτρίζει σημαντικές αναμενόμενες απώλειες εσόδων, ιδίως λόγω της μείωσης των εσόδων έμμεσων και εταιρικών φόρων, καθώς και πρόσθετων δαπανών που ήταν απαραίτητες για τον μετριασμό του αντίκτυπου της πανδημίας στην οικονομία, η οποία ελλείψει αυτών των μέτρων θα μπορούσαν να ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση”.
“Τα επεκτατικά δημοσιονομικά μέτρα που εγκρίθηκαν αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 4% του ΑΕΠ και αποτελούνται κυρίως από προγράμματα στήριξης εισοδήματος σε επιχειρήσεις και εργαζομένους που πλήττονται περισσότερο από την ύφεση”.
“Δεδομένης της λήξης των περισσότερων μέτρων κατά τη διάρκεια του 2020 και της υποτιθέμενης αύξησης της είσπραξης εσόδων το 2021 λόγω της αναμενόμενης ανάκαμψης, τα δημόσια οικονομικά αναμένεται να βελτιωθούν σημαντικά το 2021”, προβλέπει η Κομισιόν.
σΎΜτην Κομισιόν, οι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές είναι αρνητικοί και περιλαμβάνουν αρνητικές επιπτώσεις στη συλλογή εσόδων λόγω μιας ύφεσης που είναι πιο έντονη ή πιο διαρκής από ό, τι αναμένεται σήμερα και το πιθανό κόστος των πρόσθετων μέτρων πολιτικής, καθώς και την έκθεση του κράτους σε σαφείς και έμμεσους ενδεχόμενους κινδύνους που σχετίζονται με το Εθνικό Σύστημα Ασφάλισης Υγείας και τον χρηματοοικονομικό τομέα.
Οπως αναφέρει η Κομισιόν, οι επιπτώσεις της κρίσης Covid-19 είναι επίσης ορατές στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ο τραπεζικός τομέας σημείωσε ζημίες το πρώτο εξάμηνο του 2020, καθώς αυξήθηκαν οι προβλέψεις, η πιστωτική δραστηριότητα σταμάτησε και αναβλήθηκαν σημαντικές πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL). Η κεφαλαιακή θέση των τραπεζών επιδεινώθηκε κατά μέσο όρο.
Ωστόσο, ο τομέας φαίνεται καλύτερα προετοιμασμένος από ό, τι ήταν για την κρίση 2011-2013, καταγράφει.
Υπάρχουν όμως σημαντικές προκλήσεις, καθώς μέτρα στήριξης, όπως το μορατόριουμ πληρωμών και η σχετική κανονιστική ανοχή και η χαλάρωση των απαιτήσεων προέλευσης δανείων, αναμένεται να λήξουν στα τέλη του 2020. Ο νέος δανεισμός στην οικονομία μειώθηκε έως τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
Η μείωση οφείλεται κυρίως στο μειωμένο δανεισμό προς τον εταιρικό τομέα, ενώ τα νοικοκυριά συνήψαν λιγότερα στεγαστικά δάνεια λόγω της αβέβαιης προοπτική και των υψηλών επιπέδων χρέους. Τα NPL στον τραπεζικό τομέα συνέχισαν να μειώνονται κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 .
Εν τω μεταξύ, η ΚΕΔΙΠΕΣ (το κυβερνητικό όχημα που διαχειρίζεται τα κακά περιουσιακά στοιχεία που έμειναν από την κατάργηση της Κυπριακής Συνεταιριστικής Τράπεζας) σημείωσε βραδύτερη πρόοδο στη μείωση των NPL
Επιπλέον, η ΚΕΔΙΠΕΣ αντιμετωπίζει καθυστερήσεις για την ολοκλήρωση της οργάνωσής της. Η σύμβαση παροχής υπηρεσιών δανείου δεν έχει ακόμη συναφθεί και εξακολουθούν να υφίστανται προβλήματα προσωπικού. Η υιοθέτηση του ΕΣΤΙΑ, ενός κυβερνητικού καθεστώτος στήριξης που προοριζόταν για τη στήριξη της μείωσης των μη ενεργειακών πόρων στην οικονομία, ήταν απογοητευτική.
Από τη θετική πλευρά, η εφαρμογή του ΕΣΤΙΑ θα βοηθήσει τις τράπεζες να εντοπίσουν στρατηγικούς κακοπληρωτές. Ένα άλλο εμπόδιο στην ταχεία μείωση των NPL είναι η έλλειψη διαδικτυακής πρόσβασης εταιρειών που λαμβάνουν πίστωση στο κτηματολόγιο.
Τέλος, οι τροποποιήσεις στο πλαίσιο αποκλεισμού που ενέκρινε η κυπριακή Βουλή τον Αύγουστο του 2019 επιβεβαιώθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο τον Ιούνιο του 2020 και έκτοτε τέθηκαν σε ισχύ. “Η προβλεπόμενη διαδικασία προσφυγής στον Οικονομικό Διαμεσολαβητή μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις και να υπονομεύσει την ασφάλεια δικαίου για τους πιστωτές”, προειδοποιεί η Κομισιόν.
Ωστόσο, “ο συνολικός αντίκτυπος στην πειθαρχία των πληρωμών, στους στρατηγικούς κακοπληρώτες, στη δραστηριότητα αποκλεισμού και στις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων παραμένει ορατός, ειδικά ενόψει του μορατόριουμ αποκλεισμού που ισχύει έως τον Σεπτέμβριο”.
Εκτός του τραπεζικού τομέα, “η πρόοδος στη συγχώνευση των εποπτικών αρχών ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων είναι αργή, ενώ η ενοποίηση σε αυτούς τους δύο τομείς έχει καθυστερήσει πολύ”. Όσον αφορά τις εξελίξεις στην κεφαλαιαγορά, “η διαφοροποίηση των επενδύσεων και των δυνατοτήτων χρηματοδότησης για εταιρείες παραμένει μια πρόκληση”, καταλήγει η Κομισιόν.
