Το 2021 το ΑΕΠ της Κύπρου προβλέπεται να καταγράψει ανάκαμψη 3,8%, προερχόμενη από όλες τις υποκατηγορίες δαπανών του ΑΕΠ, σε συνέχεια συρρίκνωσης της τάξης του 5,1% το 2020, σύμφωνα με το Οικονομικό Δελτίο Ιουνίου 2021 της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.
Περαιτέρω άνοδος του ΑΕΠ κατά 3,1% και 2,5% αναμένεται τα έτη 2022-23, αντίστοιχα, οριακά χαμηλότερη απ’ ό,τι αναμενόταν στις προηγούμενες προβλέψεις του Δεκεμβρίου του 2020.
Πέραν της ανάλυσης των εξελίξεων στην κυπριακή οικονομία και των μακροοικονομικών προβλέψεων, το Δελτίο περιλαμβάνει πλαίσιο αναφορικά με την έρευνα για τη χρηματοοικονομική κατάσταση και τις καταναλωτικές συνήθειες των νοικοκυριών στην Κύπρο και μερικά κύρια αποτελέσματα από σχετική δειγματοληπτική έρευνα που διεξήγαγε η ΚΤΚ.
Στο Δελτίο, η ΚΤΚ αναφέρει ότι όσον αφορά στην κυπριακή οικονομία, το πρώτο τρίμηνο του 2021 καταγράφηκε μικρή συρρίκνωση στην οικονομική δραστηριότητα της τάξης του 1,6% λόγω των αυστηρών περιοριστικών μέτρων για αντιμετώπιση της πανδημίας.
Η συρρίκνωση του ΑΕΠ το 2020 κατά 5,1% οφείλεται σε όλες τις υποκατηγορίες δαπανών, εξαιρουμένης της δημόσιας κατανάλωσης που κατέγραψε άνοδο, σημειώνεται.
Σε ό,τι αφορά τους τομείς της παραγωγής το 2020, οι πλείστοι έχουν καταγράψει συρρίκνωση, με τον τομέα του τουρισμού και της εστίασης να έχει επηρεαστεί σημαντικά από την υιοθέτηση των περιοριστικών μέτρων. Ο τομέας των ακινήτων έχει επιδείξει ανθεκτικότητα στην υγειονομική κρίση που διανύουμε με τον κατασκευαστικό τομέα να στηρίζεται σημαντικά από την ζήτηση ντόπιων αγοραστών. Η ανθεκτικότητα του τομέα καταγράφεται και στην πορεία των τιμών κατοικιών που κατέγραψαν αύξηση 0,9% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του 2021.
Εξάλλου, ο αντίκτυπος της πανδημίας στην αγορά εργασίας ήταν αρνητικός αλλά μικρότερος συγκριτικά με την επίδραση στο ΑΕΠ, λόγω των οικονομικών μέτρων για στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να καταγράψει άνοδο στο 8% το 2021 λόγω επιπτώσεων υστέρησης (hysteresis effects), σε συνέχεια ποσοστού 7,6% το 2019.
Επιπρόσθετα, η ονομαστική δαπάνη ανά μισθωτό κατέγραψε πτώση 3,2% το 2020, με την απασχόληση να καταγράφει ετήσια μείωση 1,2% για πρώτη φορά από το τέταρτο τρίμηνο του 2014.
Η ευρεία δέσμη μέτρων νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής που λήφθηκαν για την ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία άμβλυνε σε μεγάλο βαθμό τις επιπτώσεις της πανδημίας τόσο στις καταθέσεις όσο και στον δανεισμό του εγχώριου ιδιωτικού τομέα.
Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα σημείωσε επιτάχυνση τον Μάρτιο του 2021 στο 3,6% σε σχέση με 2,5% στο τέλος του 2020, λόγω κυρίως των αυξημένων αποταμιεύσεων από τη μείωση της κατανάλωσης, απότοκο των περιοριστικών μέτρων για αναχαίτιση της πανδημίας.
Η ΚΤΚ αναφέρει ότι ο ρυθμός μεταβολής των καθαρών δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε από το δεύτερο εξάμηνο του 2020 φθάνοντας στο 3,9% τον Μάρτιο του 2021 σε σύγκριση με 0,4% τον Ιούνιο του 2020. Αυτό οφείλεται κυρίως στις μειωμένες αποπληρωμές από την υιοθέτηση της αναστολής πληρωμών δόσεων δανείων και η αύξηση του νέου δανεισμού που σχετίζεται με την επιδότηση από το κράτος μέρους του επιτοκίου για νέα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια.
Επιπρόσθετα, η συρρίκνωση στο επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ) συνεχίστηκε και το 2020, παρά την επιδείνωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, υποστηριζόμενη κυρίως από μη οργανικές μειώσεις και διαγραφές δανείων.
Το 2021 αναμένεται προσωρινή αύξηση των ΜΕΧ λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας. Τα επίπεδα των ΜΕΧ αναμένεται να επανέλθουν σε πτωτική πορεία κατά τα έτη 2022-2023, έχοντας υπόψη τις μακροοικονομικές εξελίξεις και τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των τραπεζών για περαιτέρω εξυγίανση των ισολογισμών τους.
Η ΚΤΚ αναφέρει ότι το ιστορικά χαμηλό επιτοκιακό περιβάλλον συνεχίζει να υποστηρίζει τη δυναμική δανειοδότησης, αν και παρατηρούνται μικρές ανοδικές πιέσεις στα επιτόκια δανεισμού από το δεύτερο εξάμηνο του 2020, οι οποίες συνεχίστηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2021 και αναμένεται να συνεχίσουν για το υπόλοιπο έτος λόγω κυρίως των αυξημένων κινδύνων επισφαλειών.
Επιγραμματικά, το μέσο επιτόκιο νέων στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά έφθασε στο 2,17% τον Μάρτιο του 2021 από 2,10% τον Μάρτιο του 2020, ενώ για τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις για δάνεια ύψους μέχρι €1 εκατ. έφθασε στο 3,34% τον Μάρτιο του 2021 σε σχέση με 3,20% τον Μάρτιο του 2020.
Όσον αφορά τις μακροοικονομικές προβλέψεις της ΚΤΚ, το 2021 το ΑΕΠ προβλέπεται να καταγράψει ανάκαμψη 3,8%, προερχόμενη από όλες τις υποκατηγορίες δαπανών του ΑΕΠ, σε συνέχεια συρρίκνωσης της τάξης του 5,1% το 2020. Περαιτέρω άνοδος του ΑΕΠ κατά 3,1% και 2,5% αναμένεται τα έτη 2022-23, αντίστοιχα, οριακά χαμηλότερη απ’ ό,τι αναμενόταν στις προηγούμενες προβλέψεις του Δεκεμβρίου του 2020.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να ανέλθει στο 1,1% το 2021, σε σχέση με -1,1% το 2020, ως αποτέλεσμα των αυξήσεων στις τιμές του πετρελαίου και σε μικρότερο βαθμό στις τιμές των υπηρεσιών.
Για τα έτη 2022-23 αναμένονται περαιτέρω αυξήσεις στις τιμές, οι οποίες όμως παραμένουν υποτονικές. Συγκεκριμένα, ο πληθωρισμός αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 0,7% το 2022 και να ανέλθει στο 1% το 2023, επηρεαζόμενος κυρίως από την προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ και των μισθών καθώς και την άνοδο των τιμών των υπηρεσιών, στο πλαίσιο σταδιακής ανάκαμψης του τουρισμού.
Σημειώνεται ότι οι πιο πάνω προβλέψεις χαρακτηρίζονται από σημαντική αβεβαιότητα λόγω των ευμετάβλητων επιδημιολογικών δεδομένων
Όσον αφορά στο διεθνές περιβάλλον, η ΚΤΚ αναφέρει ότι η συνέχιση της πανδημίας και τα επακόλουθα περιοριστικά μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο με στόχο την αναχαίτισή της, συνέχισαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία κατά τους πρώτους πέντε μήνες του 2021, αν και σε μικρότερο βαθμό λόγω της μεγάλης δέσμης μέτρων στήριξης και της σημαντικής προόδου στους εμβολιασμούς, αναφέρει η ΚΤΚ.
Σημειώνει ότι σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις διεθνών οργανισμών, οι προοπτικές της διεθνούς οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω για τις ανεπτυγμένες οικονομίες, με το 2021 να αναμένεται ανάπτυξη γύρω στο 4,4%, και 6,3% για τη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ, αντίστοιχα, και 4,1% και 3,7%, αντίστοιχα το 2022. Ο παγκόσμιος πληθωρισμός κατέγραψε αύξηση κατά τους πρώτους μήνες του 2021, λόγω κυρίως της αύξησης των τιμών της ενέργειας και διάφορων προσωρινών παραγόντων.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ, σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, το 2021 αναμένεται να κυμανθεί στο 1,6% σε σύγκριση με 0,3% το 2020. Παρά τις εξελίξεις αυτές, οι πιο μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ συνεχίζουν να παραμένουν αμετάβλητες στο 1,7%, σε επίπεδα κάτω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ.
Προστίθεται ότι η ΕΚΤ συνέχισε την επεκτατική νομισματική πολιτική, ιδιαίτερα μέσω του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (pandemic emergency purchase programme – PEPP). Παρατηρήθηκε δραστική μείωση των αποδόσεων των 10-ετών κρατικών ομολόγων των χωρών της ζώνης του ευρώ, ειδικότερα των χωρών που πλήγηκαν περισσότερο από την πανδημία, και μείωση της ψαλίδας τους από το αντίστοιχο γερμανικό ομόλογο.
