Τη διασφάλιση ενός πλεονασματικού δημοσιονομικού ισοζυγίου, τη σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους και τη συγκράτηση του κόστους μισθοδοσίας στο Δημόσιο έθεσε ως προτεραιότητες ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός.
Σε ομιλία του ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής για τον προϋπολογισμό του 2025, ο κ. Κεραυνός έδωσε επίσης έμφαση στην υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής, την προώθηση της πράσινης μετάβασης, του ψηφιακού μετασχηματισμού, και τη δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης, καλώντας παράλληλα τους Βουλευτές να υπερψηφίσουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη για ένα εύρωστο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα ενισχύσουν την ανάκαμψη και την απασχόληση, διατηρώντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή.
Στόχος όπως είπε να δημιουργηθούν συνθήκες καλύτερης λειτουργίας των θεσμών, η βελτίωση του επιπέδου της παρεχόμενης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, η ασφάλεια και η βέλτιστη απονομή της Δικαιοσύνης.
«Οι σημερινές και οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές της κυπριακής οικονομίας για την περίοδο 2025-2027, παρουσιάζονται ιδιαίτερα θετικές και θεωρούνται από τις καλύτερες επιδόσεις από αυτές των άλλων χωρών της Ευρωζώνης», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να συνεχίσει για όλη την περίοδο που καλύπτει το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό πλαίσιο σε ποσοστό πέραν του 3% του ΑΕΠ, με 3,1% το 2025, 3,2% το 2026 και 3,3% το 2027, την ώρα που ο μέσος όρος της Ευρωζώνης βρίσκεται σήμερα, περίπου στο 0,8%.
Το ποσοστό ανεργίας ακολουθεί μια καθοδική πορεία και σήμερα είναι περίπου στο 5% και αναμένεται να μειωθεί στο 4,8% το 2025 και εκτιμάται ότι θα είναι 4,5% το 2027, με την οικονομία να βρίσκεται σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Ο πληθωρισμός αναμένεται ότι θα σταθεροποιηθεί και θα παραμείνει στο 2%, κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι σήμερα στο 2,5%.
Πράσινο φως από Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αύξηση πρωτογενών δαπανών κατά 4,9%
—————————————————————
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε πράσινο φως στην Κύπρο για αύξηση 4,9% των καθαρών πρωτογενών δαπανών για την περίοδο 2025-2027, ποσοστό που είναι από τα υψηλότερα μεταξύ των κρατών-μελών, όπως ανέφερε ο Υπουργός Οικονομικών.
Ο κ. Κεραυνός αναφέρθηκε στο νέο πλαίσιο Οικονομικής Διακυβέρνησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της οποίας δίνεται εκ των προτέρων καθοδήγηση για τον καταρτισμό του προϋπολογισμού του 2025 και του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου για την περίοδο 2025-2027.
Όπως είπε, για την Κύπρο η πορεία αναφοράς επιτρέπει μέσο όρο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών για όλη την περίοδο σε ποσοστό 4,9%, επιτρέποντας την κατάθεση ενός προϋπολογισμού €10,2 δις ή €12,9 δις περιλαμβανομένων αποπληρωμών δανείων και τόκων.
«Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής να αναφέρω ότι το ποσοστό της πορείας αναφοράς που καθόρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Κύπρο, είναι από τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών κρατών μελών, λόγω των πολύ ικανοποιητικών οικονομικών δεικτών που παρουσιάζει η οικονομία μας, όπως ο ρυθμός ανάπτυξης, το πλεονασματικό δημοσιονομικό ισοζύγιο και ο ρυθμός μείωσης του δημόσιου χρέους», είπε.
Σημείωσε ότι η απόφαση αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι καθοριστικής σημασίας, γιατί από τη μια δεν επιτρέπει στις Κυβερνήσεις των Κρατών Μελών να προχωρούν σε αλόγιστες δαπάνες παρασυρόμενες από πολιτικές πιέσεις και εξάρσεις αντιπολιτευτικού λαϊκισμού, οι οποίες οδηγούν σε αυξημένα δημόσια χρέη και φόρτωση βαρών στις επόμενες γενιές, και από την άλλη δίνει μια ευελιξία σε εθνικό επίπεδο, να κατανέμονται οι δαπάνες μεταξύ των διαφόρων Υπουργείων στη βάση των προτεραιοτήτων που εκπηγάζουν από το κυβερνητικό πρόγραμμα με το οποίο κρίθηκε από το λαό η κάθε Κυβέρνηση.
«Το Υπουργείο Οικονομικών σταθμίζει τους κινδύνους και τις όποιες αβεβαιότητες, και χαράσσουμε μια οικονομική πολιτική, συνετή, κυρίως υπεύθυνη, προληπτική και ισορροπημένη, ώστε να διασφαλίζεται η χρηματοοικονομική σταθερότητα και η ανθρωποκεντρική προσέγγιση, για να μπορούμε να υλοποιούμε κοινωνική πολιτική και να προχωρούμε σε επενδύσεις και αναπτυξιακά έργα», ανέφερε ο Υπουργός.
Πλεονασματικός προϋπολογισμός για πρόληψη κινδύνων
—————————————————————–
Σημείωσε ακόμα ότι το το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών προβλέπεται ότι θα ακολουθήσει μια σταθερή πορεία βελτίωσης στη διάρκεια της όλης περιόδου. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο παραμένει πλεονασματικό και εκτιμάται ότι το 2024 θα αυξηθεί στο 3,9%, ενώ προβλέπεται πλεονασματικό για όλο το 2025, στο 2,7% του ΑΕΠ.
Ο κ. Κεραυνός απαντώντας σε σχόλια και κριτική για το πλεονασματικό δημοσιονομικό ισοζύγιο ότι με βάση τις σχετικές νομοθεσίες, κανονισμούς και αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ο προϋπολογισμός πρέπει να είναι ισοσκελισμένος ή πλεονασματικός, σε διαρθρωτικούς όρους.
Σημείωσε ότι η σταθερή επιλογή της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης είναι ότι πρέπει να είναι πλεονασματικός, ενεργώντας προληπτικά και υπεύθυνα.
Αναφέρθηκε στις γεωπολιτικές εντάσεις στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, τις οικονομικές επιπτώσεις από διεθνείς κυρώσεις, και την αβεβαιότητα στις παγκόσμιες αγορές, που επηρεάζουν την ανάπτυξη και τα δημόσια οικονομικά. Παράλληλα, υπογράμμισε τον κίνδυνο αύξησης του κόστους λόγω κλιματικής αλλαγής, όπως φυσικές καταστροφές και επιπτώσεις στον τουρισμό, επισημαίνοντας την ανάγκη υπεύθυνης οικονομικής διαχείρισης.
Αναφορικά με τους εσωτερικούς κινδύνους σημείωσε τους κινδύνους από μη εξυπηρετούμενα δάνεια που παραχωρήθηκαν σε προηγούμενα χρόνια, κινδύνους από δικαστικές αποφάσεις από ενδεχόμενη επιβολή προστίμου λόγω μη συμμόρφωσης με το κοινοτικό κεκτημένο, κινδύνους από επιβάρυνση των δημοσίων οικονομικών από ανάγκη συνέχισης της χρηματοδότησης των ελλειμμάτων του ΟΚΥπΥ και κινδύνους από την καθυστέρηση υλοποίησης του έργου του Τερματικού Σταθμού φυσικού αερίου στο Βασιλικό.
Ο Υπουργός Οικονομικών ανέδειξε τη σημασία του δημοσιονομικού πλεονάσματος, το οποίο, εκτός από την κάλυψη των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας – όπως η αποπληρωμή δανείων ύψους €6,3 δισ. στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας έως το 2031 – αποτελεί βασικό εργαλείο για τη μείωση του δημόσιου χρέους στο 60% μέχρι το 2026.
Πρόσθεσε ότι η υπεύθυνη οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης οδήγησε σε επτά πιστοληπτικές αναβαθμίσεις μέσα σε 20 μήνες, με την πρόσφατη διπλή αναβάθμιση από τον οίκο Moody’s να κατατάσσει την Κύπρο στη βαθμίδα Α3 για πρώτη φορά από το 2011.
«Στο σημείο αυτό θα ήθελα να διαβεβαιώσω το Σώμα, ότι η συνετή οικονομική πολιτική και η ορθολογική αξιοποίηση των δημόσιων πόρων, θα συνεχίσει να εφαρμόζεται, μακριά από όποιους πειραματισμούς και λαϊκίστικα καλέσματα», ανέφερε.
Μεσαία τάξη και μη προνομιούχοι στο επίκεντρο του οικονομικού σχεδιασμού
————————————————————
Ο Υπουργός σημείωσε ότι η μεσαία τάξη και οι μη προνομιούχοι, ήταν και είναι στο επίκεντρο του οικονομικού σχεδιασμού της ανθρωποκεντρικής φιλοσοφίας της Κυβέρνησης.
Τόνισε την υλοποίηση σημαντικών αποφάσεων από την ανάληψη της διακυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη προς αυτή την κατεύθυνση σε τομείς όπως είναι η ακρίβεια, η στεγαστική πολιτική, το μεταναστευτικό, η υπογεννητικότητα, οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι πολύτεκνοι, οι φοιτητές, οι ηλικιωμένοι, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η πράσινη μετάβαση και η συνεχιζόμενη επιδότηση της αύξησης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ευχαρίστησε επίσης της Βουλή για ψήφιση νομοσχεδίων που κατέθεσε η Κυβέρνηση για θέματα όπως το νέο πλαίσιο για μειωμένο ΦΠΑ για την πρώτη κατοικία, το πακέτο νομοσχεδίων που δίνει λύσεις στην εκποίηση της πρώτης κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης, και την ψήφιση νόμου για την επέκταση του ορίου ηλικίας για την υποχρεωτική προδημοτική εκπαίδευση από την ηλικία των 4 χρόνων.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα της κοινωνικής πολιτικής με έμφαση στους μη προνομιούχους πολίτες και στη μεσαία τάξη, παρέθεσε στατιστικές μετρήσεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας.
Σύμφωνα με αυτά η μεσαία εισοδηματική τάξη από 62,8% το 2018, έφθασε στο 64,1% το 2023, ενώ η Ανώτερη Εισοδηματική Τάξη παρουσίασε μείωση από 8,3% το 2018 σε 7,9% το 2023.
«Αυτό δείχνει ότι η προσπάθεια που καταβάλλει η Κυβέρνηση για καλύτερη ισοκατανομή του εισοδήματος, έχει κάποιο αποτέλεσμα και στόχος μας είναι η μεγαλύτερη βελτίωση με την ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης που βρίσκεται σε εξέλιξη», είπε ο Υπουργός.
Πρόσθεσε ότι ο Δείκτης υλικής και κοινωνικής στέρησης για την Κύπρο είναι στο 2,4% και είναι ο δεύτερος καλύτερος δείκτης μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επίσης είπε ότι το ποσοστό πληθυσμού που βρίσκεται σε όριο φτώχειας στην Κύπρο είναι 13,9%, το καλύτερο μετά την Τσεχία και πολύ πιο κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι στο 21,4% και την ώρα που 96,5 εκ. Ευρωπαίοι πολίτες βρίσκονται στο όριο κινδύνου φτώχειας.
«Στόχος μας είναι η κάθετη μείωση του ποσοστού αυτού με τις υλοποιούμενες και τις προγραμματιζόμενες δράσεις μας», είπε.
Σημείωσε ότι το πρόβλημα της δύσκολης διαβίωσης πολλών ανθρώπων είναι πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο φαινόμενο.
«Η Κυβέρνηση το αναγνωρίζει και είναι συνεχώς στο επίκεντρο των πολιτικών της», είπε.
Σημείωσε επίσης τις μεταρρυθμίσεις που προωθούνται σε τομείς όπως η δικαιοσύνη, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η εποπτεία, η φορολογική μεταρρύθμιση, η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, η δημιουργία πλατφόρμας για αποζημίωση των κουρεμένων καταθετών και κατόχων αξιογράφων, η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των χαμηλά αμειβομένων και πολλά αλλά.
Συμφωνία για αναβάθμιση χαμηλών κλιμάκων στο Δημόσιο
——————————————
Ο Υπουργός ενημέρωσε τη Βουλή ότι μετά από κάποιους μήνες διαπραγματεύσεων, σήμερα κατέληξαν και υπέγραψαν συμφωνία με τις Συντεχνίες ΠΑΣΥΔΥ, ΣΕΚ και ΠΕΟ για την αναβάθμιση των πιο χαμηλών κλιμάκων στο Δημόσιο Τομέα, τις κλίμακες Α1, Α2 και Α5.
«Ήταν μια προεκλογική εξαγγελία αλλά και ένα αίτημα από όσο γνωρίζω της κομματικής ζωής του τόπου, και μια δέσμευση δική μου για τους μη προνομιούχους εργαζομένους του Δημοσίου, που υλοποιείται. Είναι ακόμα μια πράξη βελτίωσης της ισοκατανομής του παραγόμενου πλούτου, προς μη προνομιούχους εργαζομένους και στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων του κράτους χωρίς επιβάρυνση του δημοσιονομικού ισοζυγίου», είπε.
Ο Υπουργός ανέφερε ακόμα ότι από τις εξοικονομήσεις του προϋπολογισμού του 2024, έχει ήδη καταρτισθεί από το Υπουργείο Οικονομικών, Τροποποιητικός Προϋπολογισμός ύψους €109,5 εκ. που επίσης είναι ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, όπου μεταξύ άλλων περιλαμβάνει πρόσθετη συνεισφορά για κάλυψη επιδομάτων των δικαιούχων Κοινωνικής Σύνταξης και συμπληρώματος Κατώτατης Σύνταξης €12 εκ., ενίσχυση γεωργών για ζημιές που προκλήθηκαν από αντίξοες καιρικές συνθήκες €10,5 εκ., επιχορήγηση κομίστρων σε μαθητές Μέσης Εκπαίδευσης και σε μαθητές/φοιτητές υπεραστικών διαδρομών €4,3 εκ., χορηγία προς το Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου Κύπρου €2 εκ. και αύξηση Κρατικής Συνεισφοράς στο Ταμείο Πληρωμών του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών €9,9 εκ.
Είπε επίσης ότι στο πακέτο στοχευμένων μέτρων ύψους €20 εκ. που εγκρίθηκε χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο, στο οποίο περιλαμβάνεται και πρόσθετο ποσό €2,7 εκ. για διάθεση από το Υπουργείο Εσωτερικών έκτακτου πρόσθετου επιδόματος για πετρέλαιο θέρμανσης στις ορεινές περιοχές.
Οι κοινωνικές παροχές αυξημένες κατά 5,3%
—————————————————-
Ο κ. Κεραυνός είπε επίσης ότι οι ικανοποιητικές επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας, με κανένα τρόπο δεν μας οδηγούν σε εφησυχασμούς.
«Οι καιροί ου μενετοί», γι’ αυτό ο προϋπολογισμός του 2025, συνεχίζει να στοχεύει την άμβλυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, στη δημοσιονομική υπευθυνότητα και στη σταθερή πορεία ενδυνάμωσης της οικονομίας και στον εμπλουτισμό του οικονομικού μοντέλου, ενισχύοντας ταυτόχρονα τους παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας», είπε.
Στα πλαίσια αυτά ο προϋπολογισμός που βρίσκεται ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, για την τριετία 2025-2027 κοινωνικές παροχές €6,32 δις, συγχρηματοδοτούμενα έργα €1,27 δις, λειτουργικές δαπάνες €1,22 δις, δαπάνες για δρόμους €448,4 εκ. και κατασκευαστικά έργα (€184,1 εκ.) και έργα υποδομής (€145,1 εκ.), συνολικά €329,2 εκ.
Ειδικά οι κοινωνικές παροχές για το 2025, είπε, είναι αυξημένες κατά 5,3% μεταξύ των οποίων ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα €205 εκ., επίδομα τέκνου €132 εκ., επίδομα χαμηλοσυνταξιούχων €95 εκ., τιμητικό επίδομα πολύτεκνης μάνας €7,2 εκ., επιδότηση διδάκτρων και σίτισης παιδιών ηλικίας μέχρι τεσσάρων ετών €21 εκ. και επίδομα βαριάς κινητικής αναπηρίας και επίδομα φροντίδας σε παραπληγικά άτομα συνολικά €19,5 εκ.
Πρόσθεσε ότι οι πρωτογενείς δαπάνες είναι αυξημένες κατά €0,5 δις περίπου, σε σχέση με πέρυσι και οι αναπτυξιακές δαπάνες είναι αυξημένες κατά 4% με στόχο την υλοποίηση έργων υποδομής με προστιθέμενη αξία και με έμφαση στην προώθηση των συγχρηματοδοτούμενων έργων στα πλαίσια των Ταμείων Κοινωνικής Συνοχής όπως το πρόγραμμα ΘΑΛΕΙΑ και των έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Όσον αφορά τα συγχρηματοδοτούμενα έργα στα πλαίσια των Ταμείων Πολιτικής Συνοχής, ανέφερε ότι η πρώτη φάση έχει ολοκληρωθεί το 2023 και η Κύπρος έχει απορροφήσει το 100% των κονδυλίων που της αναλογούσαν και από αντικειμενική μελέτη αξιολόγησης, προκύπτει ότι η απορρόφηση αυτή συνέβαλε στην αύξηση κατά 6% του ΑΕΠ και τη δημιουργία 24.000 θέσεων απασχόλησης.
Είπε ακόμα ότι στα πλαίσια του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας η Κύπρος έχει υποβάλει μέχρι στιγμής και την 4η δόση, με την εκταμίευση της οποίας οι συνολικές εισπράξεις θα ανέλθουν στα €500 εκ. περίπου, δηλαδή στο 50% της συνολικής χορηγίας. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα υποβληθεί και η 5η δόση χορηγίας, για ακόμη €120 εκ.
Μειωμένες δαπάνες προσωπικού του 2025
—————————————————
Ο Υπουργός ανέφερε ότι οι δαπάνες προσωπικού, ως αποτέλεσμα της συνεχούς προσπάθειας για συγκράτηση μεσοπρόθεσμα και σταδιακά του μισθολογίου της Γενικής Κυβέρνησης, παραμένουν στα ίδια επίπεδα με τον περσινό προϋπολογισμό, δηλ. €3,62 δις σε σχέση με €3,66 δις πέρσι.
Οι δε μόνιμες εγκεκριμένες και προϋπολογισμένες θέσεις στον κρατικό προϋπολογισμό για το 2025, είναι μειωμένες κατά 9 θέσεις σε σύγκριση με πέρσι.
Υπενθύμισε ότι στους προϋπολογισμούς του 2022 είχε αύξηση 238 θέσεων, στον προϋπολογισμό του 2023 είχε 489 και στον προϋπολογισμό του 2024 είχε επιπρόσθετα 705 θέσεις, από τις οποίες οι 604 αφορούσαν εκπαιδευτικούς.
Ο Υπουργός κάλεσε του Βουλευτές να εγκρίνουν και να υπερψηφίσουν τον κρατικό προϋπολογισμό του 2025 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο, σε Νόμο, ως το σημαντικό εργαλείο για την υλοποίηση μιας οικονομικής πολιτικής, που να οδηγεί σε συνεχή βελτίωση του επιπέδου ευημερίας των πολιτών και των επιχειρήσεων μας, αλλά και τη διασφάλιση των μελλοντικών γενεών.
