Aβέβαιο παραμένει, για τουλάχιστον δύο μήνες ακόμη, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το δάνειο ύψους 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Το Βέλγιο, ένα από τα έξι ιδρυτικά μέλη της ΕΕ, έθεσε όρους για τη χρήση των χρημάτων που προορίζονται ως βοήθεια την Ουκρανία, απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα αντιταχθεί στο μέτρο.
Το αποτέλεσμα ήταν να αναβληθεί η απόφαση για την προώθηση του σχεδίου έως την επόμενη συνάντηση των 27 ηγετών της ΕΕ.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ, δεξιός Φλαμανδός εθνικιστής, δέχεται πιέσεις στη χώρα του για το σχέδιο αυτό, καθώς -όπως υποστηρίζει- ενέχει τεράστιους οικονομικούς και νομικούς κινδύνους για το Βέλγιο, όπου φυλάσσονται τα περισσότερα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Οι ηγέτες της ΕΕ ανέφεραν πως κατανοούν τις ανησυχίες του, αλλά δεν μπόρεσαν να βρουν τρόπους για να τον καθησυχάσουν.
«Νιώθω πίκρα να μας κατηγορούν πως είμαστε μια απρόθυμη χώρα», ανέφερε ο Ντε Βέβερ σε δημοσιογράφους, ενώ σημείωσε πως η ιδέα ότι οι Βέλγοι φορολογούμενοι θα καταλήξουν να πληρώσουν τον λογαριασμό είναι «εντελώς παράλογη».
Όπως σημειώνει το Politico, η Ευρώπη βαρύνεται με την υποστήριξη της Ουκρανίας λόγω της ασαφούς στάσης του Ντόναλντ Τραμπ ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης της εισβολής της Μόσχας, παρά τις κυρώσεις που επέβαλε αυτή την εβδομάδα στις δύο μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας.
Ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η ΕΚΤ θεωρούσαν για καιρό αδιανόητη τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τον εξοπλισμό και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, λόγω του φόβου παραβίασης του διεθνούς δικαίου, τους τελευταίους μήνες έχει αλλάξει η οπτική τους.
Η ΕΕ ήλπιζε την Πέμπτη να δώσει στην Κομισιόν μια σταθερή εντολή για την υποβολή νομικής πρότασης σχετικά με το δάνειο. Ωστόσο, ο Ντε Βέβερ εξασφάλισε ότι αυτό δεν θα συμβεί.
Ένα ισορροπημένο κοινό κείμενο
Μετά από μια ημέρα έντονων διαπραγματεύσεων, οι συνομιλίες των 27 ηγετών έληξαν χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία. Οι σύμβουλοί τους εργάστηκαν για να καταλήξουν σε ένα συμβιβαστικό κείμενο συμπερασμάτων, και ο Βέλγος πρωθυπουργός επέτρεψε να αναφερθεί στην τελική δήλωση της συνόδου κορυφής ότι δεν θα εμποδίσει την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω την ιδέα της κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων.
Αλλά αυτό δεν ήταν ακριβώς αυτό που ονειρευόταν το Κίεβο.
Πρόκειται για «ένα κείμενο αρκετά ισορροπημένο ώστε να επιτρέπει ερμηνείες που ανταποκρίνονται σε όλες τις ανάγκες και ευαισθησίες, έτσι ώστε ο καθένας να δώσει μια συγκεκριμένη ερμηνεία που είναι καλή για τον εαυτό του», ανέφερε στο Politico ένας διπλωμάτης της ΕΕ που έχει γνώση των συζητήσεων.
Το σχέδιο για τα περιουσιακά στοιχεία «δεν έχει εγκαταλειφθεί», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στους δημοσιογράφους. «Καταφέραμε να συζητήσουμε τις τεχνικές λεπτομέρειες». Δεν υπήρχαν άλλες επιλογές χρηματοδότησης για τη βοήθεια προς την Ουκρανία, πρόσθεσε.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε στους ηγέτες ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με το δάνειο είναι «διαχειρίσιμοι».
Με το Βέλγιο να δηλώνει ότι δεν αισθάνεται άνετα με το σχέδιο, οι διπλωμάτες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο προσπάθησαν επί μέρες, πριν από τη σύνοδο κορυφής, να βρουν μια νομική διατύπωση που θα καθησύχαζε τον Ντε Βέβερ και θα έδινε παράλληλα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις οδηγίες που χρειάζεται για να προχωρήσει με την ιδέα του δανείου.
Ωστόσο, το κοινό κείμενο των ηγετών της ΕΕ περιορίστηκε στο να «καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, το συντομότερο δυνατόν, επιλογές για χρηματοδοτική στήριξη» και να αναβάλει το ζήτημα για την επόμενη σύνοδο κορυφής. Αυτή έχει προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο, αν και οι αξιωματούχοι δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί νωρίτερα.
Οι διαπραγματεύσεις
Το διακύβευμα φαινόταν πολύ υψηλό για τον Ντε Βέβερ, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας στην Ευρώπη βρίσκεται στην κατοχή της χρηματοοικονομικής εταιρείας Euroclear, η οποία είναι βελγική, ανέφεραν διπλωμάτες.
Ο ίδιος είχε πει επανειλημμένα στους ομολόγους του ότι το σχέδιο ενέχει τεράστιους οικονομικούς και νομικούς κινδύνους για το Βέλγιο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Ένα στοιχείο που εξηγεί την επιμονή του Βέλγου πρωθυπουργού είναι πως βρίσκεται εν μέσω ατελέσφορων διαπραγματεύσεων για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τον προϋπολογισμό, που θα επαναφέρει την οικονομία της χώρας του σε ισορροπία.
«Συμφωνήσαμε για το τι, τώρα πρέπει να εργαστούμε για το πώς», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στους δημοσιογράφους.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι βελγικές αρχές είχαν καλέσει επανειλημμένα την Κομισιόν να καλύψει τις πιο ευαίσθητες πτυχές του δανείου σε διμερές επίπεδο, και αντέδρασαν έντονα όταν οι αξιωματούχοι της ΕΕ αρνήθηκαν να το πράξουν.
«Η αίσθησή μου είναι ότι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποτίμησαν την πολυπλοκότητα αυτού του χρηματοοικονομικού σχεδίου. Αυτή η υποτίμηση είναι και ο λόγος για τον οποίο το Βέλγιο ανησυχεί», ανέφερε ένας από τους διπλωμάτες της ΕΕ.
Το συμπέρασμα είναι πως ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε από την ΕΕ αργά το βράδυ της Πέμπτης επιτρέπει σε όλους να σώσουν την τιμή τους και αφήνει στον Ντε Βέβερ τη δύναμη να ασκήσει βέτο σε οποιεσδήποτε μελλοντικές ενέργειες, εάν αυτές δεν πληρούν τις «κόκκινες γραμμές» του.
