Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκριναν χρηματοδότηση ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη βελτίωση της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρώπης, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η Δανία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία της ΕΕ, κατέληξε σε προσωρινή συμφωνία με τους διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την παροχή της χρηματοδότησης με τη μορφή επιχορηγήσεων έως το 2027, σύμφωνα με ανακοίνωση της ΕΕ . Το ένα πέμπτο του ποσού προορίζεται για αμυντική συνεργασία με την Ουκρανία.
Μεταξύ των στόχων του προγράμματος περιλαμβάνονται η μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα αμερικανικά όπλα, η απλοποίηση των προμηθειών και η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της κατακερματισμένης αμυντικής και αεροδιαστημικής βιομηχανίας της Ευρώπης. Το πρόγραμμα θα αναπληρωθεί με νέα κεφάλαια μόλις ξεκινήσει ο νέος προϋπολογισμός της ΕΕ. Το προτεινόμενο σχέδιο δαπανών για την περίοδο 2028-2034 περιλαμβάνει 131 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα και το διάστημα.
Η συμφωνία έρχεται μετά από περισσότερο από ένα χρόνο διαμάχης σχετικά με τους κανόνες «αγοράστε ευρωπαϊκά προϊόντα», με τη Γαλλία να ηγείται της προτεραιότητας στην ευρωπαϊκή βιομηχανία. Σύμφωνα με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε την Πέμπτη, το κόστος των εξαρτημάτων από χώρες εκτός ΕΕ και συνδεδεμένες χώρες δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 35% του εκτιμώμενου κόστους του τελικού προϊόντος.
Το σχέδιο, γνωστό ως Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας, «θα ενισχύσει την ικανότητά μας να παράγουμε και να προμηθεύουμε κρίσιμο αμυντικό εξοπλισμό και θα διασφαλίσει ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε γρήγορα και αποφασιστικά στο ολοένα και πιο περίπλοκο περιβάλλον ασφαλείας», δήλωσε ο Δανός υπουργός Άμυνας Τρόελς Λουντ Πούλσεν.
Το πρώτο ευρωπαϊκό πρόγραμμα αμυντικής βιομηχανίας (EDIP)
Η άτυπη συμφωνία στην οποία κατέληξαν την Πέμπτη οι ευρωβουλευτές και η δανική Προεδρία του Συμβουλίου θα επιτρέψει τη δημιουργία του πρώτου ευρωπαϊκού προγράμματος αμυντικής βιομηχανίας (EDIP).
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι ευρωβουλευτές πίεσαν με επιτυχία για αύξηση του προϋπολογισμού του προγράμματος, προβλέποντας πρόσθετες οικονομικές συνεισφορές, όπως μέσω της διοχέτευσης πρόσθετων συνεισφορών που διαπραγματεύτηκαν στο πλαίσιο του μέσου SAFE. Επιπλέον, το πρόγραμμα επιτρέπει στα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), εκτρέποντας και ανακατανέμοντας τα αδιάθετα κεφάλαια που υποστηρίζονται από το RRF για την υποστήριξη έργων EDIP. Το συνολικό κονδύλιο ανέρχεται σε 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 300 εκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν στο Μέσο Στήριξης της Ουκρανίας. Επιπλέον, οι συννομοθέτες συμφώνησαν στη δημιουργία ενός μέσου FAST με στόχο την επίτευξη ενδεικτικού ποσού τουλάχιστον 150 εκατομμυρίων ευρώ μέσω πρόσθετων οικονομικών συνεισφορών.
Το πρόγραμμα θα θεσπίσει ένα νομικό πλαίσιο για τα Ευρωπαϊκά Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος στον τομέα της Άμυνας, στο οποίο θα πρέπει να συμμετέχουν τουλάχιστον 4 κράτη μέλη για να είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, και η Ουκρανία θα μπορεί να συμμετάσχει. Ένας ευρωπαϊκός «μηχανισμός στρατιωτικών πωλήσεων» θα λειτουργεί ως κεντρικός κατάλογος αμυντικών προϊόντων και υπηρεσιών για την ενίσχυση της ζήτησης σε ολόκληρη την ΕΕ, παράλληλα με ένα εθελοντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα εξοπλισμών που έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίζει τη συνεργασία των κρατών μελών καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του αμυντικού εξοπλισμού. Τέλος, το πρόγραμμα θα θεσπίσει ένα καθεστώς ασφάλειας εφοδιασμού της ΕΕ για να εγγυηθεί σταδιακά τη συνεχή πρόσβαση σε βασικά αμυντικά προϊόντα για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων εφοδιασμού.
Δηλώσεις
«Η συμφωνία για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP) σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς μια πιο αποτελεσματική, ταχύτερη και πραγματικά ευρωπαϊκή προσέγγιση στις αμυντικές προμήθειες και στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων. Το EDIP έχει σχεδιαστεί για να έχει διαρκή αντίκτυπο. Μπορεί να χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς για μελλοντικές πρωτοβουλίες και να βοηθήσει στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο οργανώνεται η ευρωπαϊκή συνεργασία στην αμυντική παραγωγή μετά το 2027», δήλωσε η Marie-Agnes Strack-Zimmermann (Renew, Γερμανία), πρόεδρος της επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας.
«Αυτή η συμφωνία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την ασφάλεια της ευρωπαϊκής ηπείρου και την ανάπτυξη της αμυντικής μας βιομηχανίας. Μετά από δεκαετίες επικίνδυνων εξαρτήσεων που απειλούσαν την κυριαρχία των δημοκρατιών μας και την προστασία των χωρών μας, το πρόγραμμα EDIP θα αντιστρέψει τη λογική των εισαγωγών που επικρατούσε στην Ευρώπη. Θα υποστηρίξει συγκεκριμένα την ενίσχυση της βιομηχανικής μας βάσης και θα διασφαλίσει αυτόνομα ότι οι ένοπλες δυνάμεις μας έχουν τα μέσα για να εκπληρώσουν την αποστολή τους», δήλωσε ο François-Xavier Bellamy (ΕΛΚ, Γαλλία), συνεισηγητής της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας.
«Η επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και οι συνεχιζόμενες υβριδικές επιθέσεις της σε χώρες της ΕΕ μας υπενθυμίζουν ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να διστάζει. Πρέπει να είμαστε σε θέση να αμυνθούμε με δύναμη, ενότητα και σκοπό. Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP) δημιουργήθηκε ακριβώς γι’ αυτό — για να οικοδομήσουμε μια ανθεκτική, κυρίαρχη Ευρώπη μέσω κοινών επενδύσεων, κοινών προμηθειών και της πλήρους ενσωμάτωσης των ουκρανικών και ευρωπαϊκών βιομηχανιών», δήλωσε ο Raphaël Glucksmann (Σοσιαλιστές, Γαλλία), συνεισηγητής της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας. «Η σημερινή συμφωνία σηματοδοτεί πραγματική πρόοδο — ένα συγκεκριμένο βήμα προς μεγαλύτερη αυτονομία, ισχυρότερες δυνατότητες και την προστασία των δημοκρατιών μας», πρόσθεσε.
Επόμενα βήματα
Η συμφωνία θα πρέπει τώρα να εγκριθεί τόσο από το Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο για να καταστεί νόμος. Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές ITRE και SEDE θα διεξαγάγουν από κοινού την ψηφοφορία τους στις 20 Οκτωβρίου.
Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού για το πρόγραμμα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας (EDIP) στις 5 Μαρτίου 2024. Το EDIP – με προτεινόμενο προϋπολογισμό 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ – επιδιώκει να επιτύχει την ετοιμότητα της αμυντικής βιομηχανίας γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ των βραχυπρόθεσμων μέτρων έκτακτης ανάγκης, όπως ο νόμος για την υποστήριξη της παραγωγής πυρομαχικών (ASAP) και ο νόμος για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω του κοινού νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις (EDIRPA), με μια πιο διαρθρωτική, μακροπρόθεσμη προσέγγιση.
Η ευρωπαϊκή βιομηχανική βάση στον τομέα της άμυνας περιλαμβάνει μια σειρά από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης και πάνω από 2.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με εκτιμώμενο συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους 70 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Πηγή: OT
