Πάτησε τη σκανδάλη ο Τραμπ – Ανακοίνωσε δασμούς σε όλο τον κόσμο και προκαλεί τρόμο

Σε μία σαρωτική ανατροπή της αμερικανικής οικονομικής στρατηγικής πολλών δεκαετιών αποφάσισε να πυροβολήσει κατά πάντων: Η ΕΕ πλήττεται με δασμούς 20%, η Κίνα με 54% (αφού το 34%, που ανακοινώθηκε έρχεται να προστεθεί στο ήδη υπάρχον 20%), ενώ πάνω από 180 χώρες θα «ματώσουν». Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Η εποχή της παγκοσμιοποίησης τελειώνει εδώ.

Από τον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου ο Αμερικανός πρόεδρος παρουσίασε το πώς η κυβέρνησή του μέσα σε δέκα εβδομάδες ύψωσε ένα προστατευτικό τείχος γύρω από την αμερικανική οικονομία, αντίστοιχο με εκείνο του τέλους του 19ου αιώνα.

Διακήρυξη οικονομικής ανεξαρτησίας

Για τον κ. Τραμπ, τα μέτρα αυτά αντιπροσωπεύουν μια προσπάθεια να δοθεί οριστικό τέλος σε μια μακρά εποχή αυξανόμενου ελεύθερου παγκόσμιου εμπορίου. Αυτή η ελευθερία, υποστήριξε, έχει επιτρέψει σε άλλες χώρες να «εκμεταλλεύονται» την Αμερική. «Για χρόνια, οι σκληρά εργαζόμενοι Αμερικανοί πολίτες ήταν αναγκασμένοι να κάθονται στην άκρη και να βλέπουν άλλες χώρες να πλουτίζουν και να αποκτούν δύναμη, συχνά εις βάρος μας… Τώρα ήρθε η σειρά μας να ευημερήσουμε», είπε στην ομιλία του.

Οι νέοι δασμοί—οι πιο εκτεταμένοι που έχει εφαρμόσει ποτέ—δεν είναι τίποτε λιγότερο από μια «διακήρυξη οικονομικής ανεξαρτησίας», όπως ανακοίνωσε ο κ. Τραμπ.

Τι ξέχασε να πει

Βολικά, παρέλειψε δύο βασικά γεγονότα, σχολιάζει ο Economist: πρώτον, ότι η παγκοσμιοποίηση έχει προσφέρει πρωτοφανή ευημερία στην Αμερική, και δεύτερον, ότι η χώρα υπήρξε ο κύριος αρχιτέκτονας των κανόνων που στηρίζουν το διεθνές εμπόριο. Τώρα, εάν ο Τραμπ πετύχει τον σκοπό του, η οικονομική τάξη που χτίστηκε αργά και σταθερά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο θα είναι παρελθόν.

Αντ’ αυτού, εξύμνησε την ευημερία της Αμερικής στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η χώρα ήταν πολύ φτωχότερη απ’ ό,τι σήμερα. «Μπορούμε να γίνουμε τόσο πλουσιότεροι από κάθε άλλη χώρα που δεν θα είναι καν πιστευτό», δήλωσε.

Μέσος δασμός 29% από 2% πέρυσι σε ό,τι εισάγεται στις ΗΠΑ

Οι επιχειρήσεις, οι επενδυτές και οι διπλωμάτες προσπαθούν ακόμα να κατανοήσουν τις λεπτομέρειες των νέων δασμών του κ. Τραμπ. Όμως, όταν εξεταστούν συνολικά, φαίνεται πως είναι πολύ πιο σκληροί από ό,τι προέβλεπαν ακόμα και τα πιο απαισιόδοξα σενάρια για την εμπορική του πολιτική πριν από λίγες ημέρες.

Πλέον, οι εισαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιμετωπίζουν έναν μέσο σταθμισμένο δασμό σχεδόν 29%, σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Evercore ISI. Πρόκειται για μια δραματική αύξηση από το περίπου 2% που ίσχυε πέρυσι.

Για τους Αμερικανούς και τον υπόλοιπο κόσμο, υπάρχει ελάχιστος χρόνος προσαρμογής. Ο γενικός δασμός 10% για όλες τις χώρες θα τεθεί σε ισχύ στις 5 Απριλίου, ενώ οι αντισταθμιστικοί δασμοί που στοχεύουν χώρες με μεγάλα πλεονάσματα στο διμερές εμπόριο με την Αμερική θα ξεκινήσουν στις 9 Απριλίου.

Για τον υπολογισμό των αντισταθμιστικών δασμών, ο Λευκός Οίκος υποστήριξε ότι έλαβε υπόψη τους δασμούς που επιβάλλουν οι άλλες χώρες στην Αμερική, καθώς και άλλους παράγοντες όπως η χειραγώγηση νομισμάτων και τα εμπορικά εμπόδια, πριν διαιρέσει το τελικό ποσό περίπου στο μισό—μια πράξη «μεγάλης καλοσύνης», όπως τη χαρακτήρισε ο κ. Τραμπ. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί απλώς να υπολόγισε τα ελλείμματα της Αμερικής ως ποσοστό του διμερούς εμπορίου για να καθορίσει τα αντισταθμιστικά ποσοστά—μια εντυπωσιακά ακατέργαστη μεθοδολογία.

Οι δασμοί και τα παραθυράκια

Ως αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αντιμετωπίσει πλέον δασμούς 20%, η Ινδία 26% και το Βιετνάμ 46%. Η Κίνα, από την πλευρά της, θα δει δασμούς 54%, καθώς ο αντισταθμιστικός της δασμός θα προστεθεί στους ήδη υπάρχοντες. Ο κ. Τραμπ δεσμεύτηκε επίσης να κλείσει ένα «παραθυράκι» που επιτρέπει σε ξένους κατασκευαστές, συχνά Κινέζους, να στέλνουν προϊόντα αξίας κάτω των 800 δολαρίων στις ΗΠΑ χωρίς να υπόκεινται σε δασμούς—μια κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει χάος στον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Ως μικρή ανακούφιση, οι δασμοί σε συγκεκριμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου 25% στα αυτοκίνητα, θα εξαιρούνται από τους δασμούς κάθε χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι τα γερμανικά αυτοκίνητα, για παράδειγμα, θα επιβαρύνονται μόνο με 25%, χωρίς τον επιπλέον ευρωπαϊκό δασμό. Το ίδιο ισχύει για τις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα.

Η «εξαίρεση» για Μεξικό και Καναδά

Τα αγαθά από το Μεξικό και τον Καναδά, τους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, θα είναι επίσης αδασμολόγητα, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με τη USMCA, τη βορειοαμερικανική εμπορική συμφωνία που επαναδιαπραγματεύθηκε ο κ. Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία. Αν δεν συμμορφώνονται, θα υπόκεινται σε δασμό 25%. Και αυτές ήταν περίπου όλες οι εξαιρέσεις. «Αν θέλετε ο δασμός σας να είναι μηδενικός, τότε κατασκευάστε το προϊόν σας εδώ στην Αμερική», είπε ο κ. Τραμπ.

Βλέποντας τη χώρα του ως θύμα

Η Wall Street ήδη αντιδρά, με το χρηματιστήριο να υποχωρεί κατά σχεδόν 10% από το υψηλό ρεκόρ του Φεβρουαρίου. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν για αύξηση του πληθωρισμού πάνω από 4% μέχρι το τέλος του έτους, ενώ η Moody’s προβλέπει αναπόφευκτη ύφεση εάν εφαρμοστούν πλήρως οι πολιτικές.

Ο Τραμπ είναι πεπεισμένος ότι έχει αποκαλύψει την «απάτη» του παγκόσμιου εμπορίου. «Πρέπει να αρχίσουμε να φροντίζουμε τη χώρα μας τώρα», δήλωσε. Στον κόσμο του κ. Τραμπ, η Αμερική—η πλουσιότερη και ισχυρότερη χώρα του κόσμου—είναι στην πραγματικότητα ένα θύμα, και ήρθε η ώρα να αντεπιτεθεί.

Το σχέδιο «Ημέρα Απελευθέρωσης» θέλει τα προϊόντα που πωλούνται στους Αμερικανούς καταναλωτές να κατασκευάζονται σε αμερικανικά εργοστάσια. «Ρίχνει έτσι την αυλαία στη στήριξη των ΗΠΑ προς την εκρηκτική παγκοσμιοποίηση που τροφοδότησε την παγκόσμια οικονομία για δεκαετίες», σχολιάζει η Wall Street Journal.

Ο στόχος του προέδρου είναι ότι τα υψηλά δασμολογικά τείχη θα σηματοδοτήσουν μια «χρυσή εποχή» για τη βιομηχανία των ΗΠΑ, με άφθονες θέσεις εργασίας και γενικευμένη ευημερία. Ωστόσο, η αποσύνδεση των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων και η μεταφορά της παραγωγής στις ΗΠΑ με τον τρόπο που επιθυμεί ο Τραμπ είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.

Γιατί πληγώνει περισσότερο την Κίνα

Ο Τραμπ ξεχώρισε την Κίνα την Τετάρτη, καθώς ήταν ο μεγαλύτερος κερδισμένος από την τάση της αποβιομηχάνισης στις ΗΠΑ, αναπτύσσοντας εργοστάσια που ξεκίνησαν με παιχνίδια και ρούχα και πλέον κατασκευάζουν προηγμένα αυτοκίνητα, μηχανήματα και ηλεκτρονικά είδη. Σήμερα, κυριαρχεί στη βιομηχανική παραγωγή, με εμπορικό πλεόνασμα 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων πέρυσι.

Ωθούμενες από τις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου και την κρίση της πανδημίας, οι πολυεθνικές έχουν δημιουργήσει νέες παραγωγικές βάσεις εκτός Κίνας για να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία τους σε περίπτωση διαταραχών, είτε λόγω καθυστερήσεων στις μεταφορές, φυσικών καταστροφών, οικονομικών κυρώσεων ή συγκρούσεων. Για παράδειγμα, η Apple ξεκίνησε να κατασκευάζει κάποια iPhones στην Ινδία.

Την ίδια στιγμή, κινεζικές εταιρείες έχουν δημιουργήσει δικές τους υπερπόντιες μονάδες παραγωγής, εν μέρει για να ξεφύγουν από τον σκληρό ανταγωνισμό στην εγχώρια αγορά τους, αλλά και για να συνεχίσουν να εξυπηρετούν πολυεθνικούς πελάτες και να αποφύγουν τους αμερικανικούς δασμούς. Το Μεξικό και το Βιετνάμ έχουν γίνει δημοφιλείς προορισμοί, λόγω χαμηλού κόστους και, στην περίπτωση του Μεξικού, λόγω αδασμολόγητης πρόσβασης στην αγορά των ΗΠΑ.

Πηγή: Ναυτεμπορική, Νατάσα Στασινού • [email protected]